Uimhir 7 de 1976

AN tACHT CÁNACH CORPARÁIDE, 1976

[An tiontú oifigiúil]

ACHT DO MHUIREARÚ AGUS D'FHORCHUR DLEACHT IONCAIM INTÍRE, AR A dTABHARFAR CÁIN CHORPARÁIDE, AR BHRABÚIS ÁIRITHE, DO LEASÚ AN DLÍ A BHAINEANN LE hIONCAM INTÍRE AGUS DO DHÉANAMH TUILLEADH FORÁLACHA I dTAOBH AIRGEADAIS. [31 Márta, 1976]

ACHTAÍTEAR AG AN OIREACHTAS MAR A LEANAS:

CUID I

Córas Ginearálta Cánachais

1. —(1) Don bhliain airgeadais 1974 agus do gach bliain airgeadais dá héis muireorófar cáin, ar a dtabharfar cáin chorparáide, ar bhrabúis chuideachtaí, de réir ráta 50 faoin gcéad.

(2) Do na blianta measúnachta tar éis na bliana 1975-76 ní bheidh feidhm ag forálacha na nAchtanna Cánach Ioncaim a bhaineann le cáin ioncaim a mhuirearú maidir le hioncam cuideachta (nach n-eascraíonn chuici i gcáil mhuiníneach ná i gcáil ionadaitheach)—

(a) má chónaíonn an chuideachta sa Stát; nó

(b) más ioncam é atá, i gcás cuideachta nach gcónaíonn sa Stát, ar áireamh bhrábúis inmhuirearaithe na cuideachta mar a mhínítear sin chun críocha cánach corparáide.

(3) Ní bheidh cuideachta inchurtha faoi cháin ghnóchan caipitiúil maidir le gnóchain a d'fhaibhrigh chuici ionas go mbeidh sí inchurtha faoi cháin chorparáide ina leith.

(4) Ní bheidh cáin bhrabús corparáide inmhuirearaithe in aghaidh tréimhsí cuntasaíochta nó codanna de thréimhsí cuntasaíochta tar éis an 5ú lá d'Aibreán, 1976.

(5) San Acht seo, mura n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt—

(a) ciallaíonn “cuideachta” aon chomhlacht corpraithe ach ní fholaíonn sé—

(i) bord sláinte,

(ii) coiste gairmoideachais arna bhunú faoin Acht Oideachais Ghairme Beatha, 1930 ,

(iii) coiste talmhaíochta arna bhunú faoin Acht Talmhaíochta, 1931 , ná

(iv) údarás áitiúil, agus chun na críche sin tá le “údarás áitiúil” an bhrí a shanntar dó le halt 2 (2) den Acht Rialtais Áitiúil, 1941 , agus folaíonn sé comhlacht arna bhunú faoin Acht um Sheirbhísí Rialtais Áitiúil (Comhlachtaí Corpraithe), 1971 ;

(b) ciallaíonn “an bhliain airgeadais 1974” an tréimhse naoi mí dar tosach an 1ú lá d'Aibreán, 1974;

(c) ciallaíonn “brabúis” ioncam agus gnóchain inmhuirearaithe, agus tá le “gnóchain inmhuirearaithe” an bhrí chéanna atá leis san Acht um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 , ach ní fholaíonn sé gnóchain a d'fhaibhrigh as diúscairtí a rinneadh roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1976;

(d) folaíonn “trádáil” gairm beatha agus folaíonn sé oifig nó fostaíocht freisin;

(e) tá le cibé focail agus abairtí eile a shonraítear in alt 155 (léiriú) na bríonna a thugtar dóibh leis an alt sin nó a luaitear ann.

2. —Ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt leis an Acht seo, ní bheidh cáin chorparáide inmhuirearaithe ar dhíbhinní ná ar dháiltí eile de chuid cuideachta a chónaíonn sa Stát, ná ní chuirfear aon díbhinní ná dáiltí den sórt sin i gcuntas le linn ioncam a bheith á ríomh le haghaidh cánach corparáide.

3. —(1) Aon íocaíocht arna déanamh tar éis an 5ú lá d'Aibreán, 1976, ag cuideachta a chónaíonn sa Stát, ní dhéanfar, de bhua an ailt seo ná eile, í a áireamh chun aon chríche de chríocha na nAchtanna Cánach Ioncaim mar íocaíocht as brabúis nó gnóchain ar ar muirearaíodh cáin ioncaim; ná ní difear do cheart nó d'oibleagáid faoi na hAchtanna Cánach Ioncaim cáin ioncaim a bhaint as aon íocaíocht gur cuideachta nach inchurtha cáin ioncaim uirthi i leith na híocaíochta an faighteoir.

(2) Faoi réir forálacha an Achta seo, má tharlaíonn, tar éis an 5ú lá d'Aibreán, 1976, go bhfaighidh cuideachta a chónaíonn sa Stát aon íocaíocht ar a mbeidh cáin ioncaim le híoc aici trí asbhaint, déanfar an cháin ioncaim ina leith a fhritháireamh in aghaidh aon cháin chorparáide is inmheasúnaithe ar an gcuideachta trí mheasúnacht arna déanamh don tréimhse chuntasaíochta ina mbeidh an íocaíocht sin le cur i gcuntas le haghaidh cánach corparáide (nó ina mbeadh sí le cur i gcuntas murach aon díolúine ó cháin chorparáide); agus dá réir sin, maidir leis an íocaíocht sin, ní bheidh an chuideachta i dteideal, mura mbeidh sí díolmhaithe go hiomlán ó cháin chorparáide, go n-aisíocfaí cáin ioncaim léi sula ndéanfar an mheasúnacht don tréimhse chuntasaíochta sin a chinneadh go críochnaitheach agus gur dealraitheach go bhfuil aisíoc dlite.

(3) Na tagairtí san alt seo d'íocaíochtaí a fuair cuideachta bainfidh siad le haon íocaíochtaí a fuair duine eile thar ceann na cuideachta nó ar iontaobhas di, ach ní bhainfidh siad le haon íocaíochtaí a fuair an chuideachta thar ceann duine eile nó ar iontaobhas dó.

4. —Tabharfar éifeacht—

(a) d'alt 1 (2), agus don alt sin arna mhodhnú le hailt 3 (2) agus 8 (3), agus

(b) a mhéid a éilíonn na díolúintí ó cháin ioncaim a thugtar leis na hAchtanna Cánach Corparáide aisíoc cánach, do na díolúintí sin,

trí éileamh.

5. —(1) Gach barántas nó seic nó ordú eile arna tharraingt nó arna dhéanamh, nó a airbheartaíonn a bheith arna tharraingt nó arna dhéanamh, mar íocaíocht ag aon chuideachta ar aon díbhinn, nó ar aon ús is dáileadh, beidh ráiteas i scríbhinn i gceangal nó ag gabháil leis a inseoidh—

(a) méid na díbhinne (agus díbhinn nó aon chuid di a íoctar as brabúis chaipitiúla na cuideachta a shonrú) nó an úis a íoctar,

(b) (cibé acu is duine atá i dteideal creidmheasa cánach ina leith nó nach ea an faighteoir) méid an chreidmheasa cánach a bhfuil faighteoir, ar duine den sórt sin é, i dteideal ina leith, agus

(c) an tréimhse ar ina haghaidh a íoctar an díbhinn nó an t-ús.

(2) Má fhágann cuideachta aon cheann d'fhorálacha an ailt seo gan chomhlíonadh tabhóidh an chuideachta pionós £10 i leith gach ciona ach ní mó ná £100 méid comhiomlán na bpionós a fhorchuirfear faoin alt seo ar aon chuideachta i leith cionta a bhaineann le haon dáileadh áirithe díbhinní nó úis.

CUID II

Cáin Chorparáide

6. —(1) Faoi réir aon eisceachtaí dá bhforáiltear leis an Acht seo, beidh cuideachta inchurtha faoi cháin chorparáide ar a brabúis uile cibé áit a n-eascraíonn siad.

(2) Beidh cuideachta inchurtha faoi cháin chorparáide ar bhrabúis a d'fhaibhrigh chun sochair di faoi aon iontaobhas, nó a d'eascair as aon chomhpháirtíocht, in aon chás ina mbeadh sí inchurtha faoi cháin amhlaidh dá mba go díreach a d'fhaibhrigh na brabúis chuici; agus beidh cuideachta inchurtha faoi cháin chorparáide ar bhrabúis a d'eascair as foirceannadh na cuideachta, ach ní bheidh sí inchurtha ar dhóigh ar bith eile faoi cháin chorparáide ar bhrabúis a d'fhaibhrigh chuici i gcáil mhuiníneach nó ionadaitheach ach amháin maidir lena leas tairbhiúil féin (más ann) sna brabúis sin.

(3) Muirearófar cáin chorparáide in aghaidh aon bhliana airgeadais ar bhrabúis a d'eascair an bhliain sin; ach déanfar measúnachtaí cánach corparáide ar chuideachta faoi threoir tréimhsí cuntasaíochta, agus déanfar an méid is inmhuirearaithe (tar éis gach asbhaint is cuí a dhéanamh) de na brabúis a d'eascair i dtréimhse chuntasaíochta a chionroinnt, i gcás inar gá sin, idir na blianta airgeadais ar codanna díobh an tréimhse chuntasaíochta.

(4) (a) Ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt leis an bhfo-alt seo, déanfar cáin chorparáide a measúnaíodh in aghaidh tréimhse cuntasaíochta a íoc ina dhá tráthchuid chomhionanna mar a leanas—

(i) an chéad tráthchuid laistigh de naoi mí ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta nó, más déanaí é, laistigh de dhá mhí ó thráth na measúnachta a dhéanamh; agus

(ii) an dara tráthchuid laistigh de chúig mhí dhéag ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta nó, más déanaí é, laistigh de dhá mhí ó thráth na measúnachta a dhéanamh.

(b)  I gcás a mbeidh cuideachta, maidir le bunadh ioncaim, laistigh de réim cánach ioncaim faoi Sceideal D don bhliain mheasúnachta 1975-76 agus, maidir leis an mbunadh ioncaim sin, í do theacht faoi réim cánach corparáide an 6ú lá d'Aibreán, 1975, nó roimhe, ansin (fad a leanfaidh an chuideachta de bheith laistigh de réim cánach corparáide maidir leis an mbunadh ioncaim sin) déanfar an dara tráthchuid den cháin chorparáide a measúnaíodh do thréimhse chuntasaíochta a íoc mar a leanas—

(i) maidir leis an gcéad tréimhse chuntasaíochta dá mbeidh an chuideachta laistigh de réim cánach corparáide—

(I) i gcás ar tréimhse dhá mhí dhéag an tréimhse chuntasaíochta sin, an 1ú lá d'Eanáir, 1977, nó roimhe, agus

(II) i gcás ar tréimhse is giorra ná dhá mhí dhéag an tréimhse chuntasaíochta sin, laistigh den eatramh ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta mar an t-eatramh a bheadh ón 1ú lá d'Eanáir, 1977, go dtí deireadh na chéad tréimhse cuntasaíochta dá mba thréimhse dhá mhí dhéag an tréimhse chuntasaíochta sin dar tosach an dáta a tháinig an chuideachta laistigh de réim cánach corparáide; agus

(ii) maidir le haon tréimhse chuntasaíochta dá éis sin, laistigh den eatramh ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta sin mar an t-eatramh a bhí idir deireadh na chéad tréimhse cuntasaíochta a bhí an chuideachta laistigh de réim cánach corparáide agus an dáta a bheadh nó sula mbeadh an dara tráthchuid den cháin chorparáide don chéad tréimhse chuntasaíochta sin le híoc dá mba go ndearnadh an mheasú nacht don tréimhse chuntasaíochta sin an lá díreach i ndiaidh deireadh na tréimhse cuntasaíochta sin:

Ar choinníoll nach mbeidh in aon chás an dara tráthchuid de cháin chorparáide a measúnaíodh do thréimhse chuntasaíochta iníoctha sula mbeidh naoi mí caite ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta dar measúnaíodh í nó sula mbeidh dhá mhí caite ó thráth na measúnachta a dhéanamh.

(5) Beidh cáin chorparáide faoi chúram agus faoi bhainistí na gCoimisinéirí Ioncaim agus féadfaidh na Coimisinéirí Ioncaim gach beart a mheasfar is gá agus is fóirsteanach a dhéanamh chun an cháin a chruinniú, a bhailiú, a ghlacadh agus cuntas a thabhairt inti mar atá údaraithe dóibh a dhéanamh i ndáil le haon dleachtanna eile faoina gcúram agus faoina mbainistí.

(6) Leasaítear leis seo alt 1 den Acht um Bhailiú Shealadach Cánach, 1927 , trí “mar aon le cáin chorparáide” a chur isteach roimh “ach ní fholuíonn sé aon cháin ná diúite eile”.

(7) Leasaítear leis seo alt 39 den Inland Revenue Regulation Act, 1890, trí “corporation tax,” a chur isteach roimh “stamp duties”.

7. —Ní bheidh measúnacht ar bhrabúis cuideachta do thréimhse chuntasaíochta a tharlóidh tar éis tosach a chur le foirceannadh na cuideachta neamhbhailí i ngeall ar í a dhéanamh roimh dheireadh na tréimhse cuntasaíochta.

8. —(1) Ní bheidh cuideachta nach gcónaíonn sa Stát laistigh de réim cánach corparáide mura seolann sí trádáil sa Stát trí bhrainse nó gníomhaireacht, ach má sheolann, beidh sí, faoi réir aon eisceachtaí dá bhforáiltear leis an Acht seo, inchurtha faoi cháin chorparáide ar a brabúis inmhuirearaithe go léir cibé áit ar eascair siad.

(2) Chun críocha cánach corparáide is iad brabúis inmhuirearaithe cuideachta nach gcónaíonn sa Stát ach a sheolann trádáil ann trí bhrainse nó gníomhaireacht—

(a) aon ioncam trádála a d'eascair go díreach nó go neamhdhíreach tríd an mbrainse nó tríd an ngníomhaireacht nó as an gcéanna, agus aon ioncam ó mhaoin nó ó chearta a úsáideann nó a theachtann an brainse nó an ghníomhaireacht nó a úsáidtear nó a theachtar thar ceann an chéanna (ach sin ar shlí nach bhfolóidh an mhír seo dáiltí a fuarthas ó chuideachtaí a chónaíonn sa Stát); agus

(b) cibé gnóchain inmhuirearaithe a bheadh, mura mbeadh an tAcht seo, inchurtha faoi cháin ghnóchan caipitiúil i gcás cuideachta nach gcónaíonn sa Stát:

Ar choinníoll nach bhfolóidh na brabúis inmhuirearaithe sin gnóchain inmhuirearaithe a d'fhaibhrigh chuig an gcuideachta ar shócmhainní a dhiúscairt nach raibh, an tráth a d'fhaibhrigh na gnóchain inmhuirearaithe ná roimhe sin, á n-úsáid sa trádáil nó chun críocha na trádála agus nár úsáideadh, nár teachtadh ná nach bhfuarthas chun críocha an bhrainse nó na gníomhaireachta.

(3) Faoi réir alt 45 (cuideachtaí árachais saoil thar lear), más rud é sa bhliain 1976-77 nó aon bhliain mheasúnachta dá éis sin, go bhfaighidh cuideachta nach gcónaíonn sa Stát aon íocaíocht ar a mbeidh cáin ioncaim le híoc aici trí asbhaint, agus gur cuid an íocaíocht d'ioncam na cuideachta is inchurtha faoi cháin chorparáide nó gur íocaíocht í a bheidh le cur i gcuntas le linn an t-ioncam sin a bheith á ríomh, déanfar an cháin ioncaim ar an gcéanna a fhritháireamh in aghaidh aon cháin chorparáide is inmheasúnaithe ar an ioncam sin trí mheasúnacht arna déanamh don tréimhse chuntasaíochta ina mbeidh an íocaíocht le cur i gcuntas le haghaidh cánach corparáide; agus dá réir sin maidir leis an íocaíocht sin ní bheidh an chuideachta i dteideal aisíoc cánach ioncaim a fháil go dtí go ndéanfar an mheasúnacht don tréimhse chuntasaíochta sin a chinneadh go críochnaitheach agus go dtí gur léir go bhfuil aisíoc dlite.

(4) Gan dochar d'fheidhmiú ginearálta an chleachtais chánach ioncaim ar cháin chorparáide, beidh feidhm, faoi réir aon oiriúnuithe is gá maidir le cáin chorparáide is inmhuirearaithe ar chuideachtaí nach gcónaíonn sa Stát, ag forálacha Chaibidil II de Chuid IX den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Forálacha Speisialta maidir le Neamhchónaitheoirí agus Cónaitheoirí Sealadacha), agus ag alt 209 i gCaibidil III den Chuid sin (dliteanas iontaobhaithe, etc.) a bhaineann le measúnú agus muirearú cánach ioncaim ar dhaoine nach gcónaíonn sa Stát, a mhéid is infheidhmithe iad ar cháin is inmhuirearaithe ar chuideachta.

9. —(1) Ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt leis an Acht seo, measúnófar agus muirearófar cáin chorparáide d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid cuideachta ar mhéid iomlán na mbrabús a d'eascair sa tréimhse (cibé acu a fuarthas nó nach bhfuarthas sa Stát iad nó a cuireadh nó nár cuireadh chun an Stáit iad) gan aon asbhaint eile ach mar a bheidh údaraithe leis an Acht seo.

(2) Tosóidh tréimhse chuntasaíochta cuideachta chun críocha cánach corparáide cibé am—

(a)  a dtarlóidh don chuideachta, agus gan í an tráth sin laistigh de réim cánach corparáide, go dtiocfaidh sí laistigh den réim sin trí aon fhoráil den Acht seo teacht i bhfeidhm, nó tríd an gcuideachta teacht chun bheith ina cónaí sa Stát nó bunadh ioncaim a fháil, nó ar shlí eile; nó

(b)  a bheidh deireadh le tréimhse chuntasaíochta na cuideachta gan an chuideachta do scor an tráth sin de bheith laistigh de réim cánach corparáide.

(3) Críochnóidh tréimhse chuntasaíochta cuideachta chun críocha cánach corparáide an chéad uair a tharlóidh aon teagmhas díobh seo a leanas—

(a) deireadh a theacht le dhá mhí dhéag ó thosach na tréimhse cuntasaíochta;

(b) dáta cuntasaíochta de chuid na cuideachta nó, má bhíonn tréimhse ann nach ndéanann an chuideachta cuntais amach ina leith, deireadh na tréimhse sin;

(c) an chuideachta do thosú trádála nó do scor di nó a bheith, maidir leis an trádáil nó (má bhíonn breis agus trádáil amháin i gceist) na trádálacha go léir a sheolann sí, laistigh de réim cánach corparáide;

(d) an chuideachta do thosú ar bheith nó scor de bheith ina cónaí sa Stát;

(e) an chuideachta do scor de bheith laistigh de réim cánach corparáide.

(4) Measfar, chun críocha an ailt seo, cuideachta a chónaíonn sa Stát, mura mbeidh sí ar aon dóigh eile laistigh de réim cánach corparáide, do theacht laistigh de réim cánach corparáide an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó an tráth a thosaíonn sí ag seoladh gnó, cibé tráth acu sin is déanaí.

(5) Má dhéanann cuideachta a bhfuil breis is trádáil amháin á seoladh aici cuntais amach d'aon chuid díobh anuas go dtí dátaí éagsúla, agus nach ndéanann sí cuntais ghinearálta amach ar ghníomhaíochtaí uile na cuideachta, beidh feidhm ag fo-alt (3) (b) faoi threoir dáta cuntasaíochta cibé trádáil díobh a chinnfidh na Coimisinéirí Ioncaim.

(6) Más rud é, an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó dá éis, go bhfaibhreoidh gnóchan inmhuirearaithe nó caillteanas inlamhála chuig cuid eachta tráth nach mbeidh, ar dhóigh ar bith eile, laistigh de thréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta, tosóidh tréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta an tráth sin chun críocha cánach corparáide, agus faibhreoidh an gnóchan nó an caillteanas sa tréimhse chuntasaíochta sin.

(7) D'ainneoin aon ní sna fo-ailt sin roimhe seo, i gcás a bhfoirceannfar cuideachta críochnóidh tréimhse chuntasaíochta agus tosóidh ceann nua nuair a thosófar ar an bhfoirceannadh, agus dá éis sin ní chríochnóidh tréimhse chuntasaíochta ach amháin nuair a bheidh dhá mhí dhéag caite óna tosach nó nuair a bheidh an foirceannadh críochnaithe.

Measfar chun na críche sin foirceannadh tosú nuair a rithfidh an chuideachta rún go ndéanfar an chuideachta a fhoirceannadh, nó nuair a thíolacfar achainí fhoirceanta mura mbeidh rún den sórt sin rite roimhe sin agus ordú foirceanta déanta ar an achainí, nó nuair a dhéanfar aon bheart eile chun críche dá samhail i gcás foirceannadh ar dhóigh eile seachas faoi Acht na gCuideachtaí, 1963 .

(8) I gcás ar dealraitheach don chigire go mbaineann éiginnteacht le tosach nó deireadh tréimhse chuntasaíochta cuideachta, féadfaidh sé measúnacht a dhéanamh ar an gcuideachta do cibé tréimhse, nach faide ná dhá mhí dhéag, a mheasfaidh sé a bheith oiriúnach, agus measfar, chun gach críche, gur thréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta an tréimhse sin mura cuí leis an gcigire, tar éis tuilleadh fíorais a fháil amach, í a athrú nó mura léireoidh an chuideachta le linn achomhairc in aghaidh na measúnachta i gcás ábhar éigin eile, na fíorthréimhsí cuntasaíochta; agus má léiríonn an chuideachta na fíorthréimhsí cuntasaíochta ar achomharc a dhéanamh in aghaidh measúnacht a rinneadh de bhua an fho-ailt seo, beidh ag an measúnacht a ndearnadh achomharc ina coinne, i leith na tréimhse lena mbaineann sí, éifeacht mar mheasúnacht nó mar mheasúnachtaí do na fíorthréimhsí cuntasaíochta, agus féadfar cibé measúnachtaí eile a dhéanamh d'aon tréimhsí den sórt sin nó d'aon tréimhse díobh a d'féadfaí a dhéanamh an tráth a rinneadh an mheasúnacht a ndearnadh achomharc ina coinne.

10. —(1) Le linn an cháin chorparáide is inmhuirearaithe d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid cuideachta a bheith á ríomh, déanfar aon mhuirir ar ioncam a d'íoc an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta, ach nach roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1976, a mhéid gur as brabúis de chuid na cuideachta a cuireadh faoi mhuirear cánach corparáide a íocadh iad, a lamháil mar asbhaintí in aghaidh iomlán na mbrabús don tréimhse arna laghdú d'aon fhaoiseamh eile ó cháin seachas grúp-fhaoiseamh.

(2) Faoi réir na bhfo-alt seo a leanas agus aon eisceachtaí sainráite eile, ciallaíonn “muirir ar ioncam”, chun críocha cánach corparáide, íocaíochtaí d'aon chineál a luaitear i bhfo-alt (3), nach díbhínní ná dáiltí eile de chuid na cuideachta, ach ní mheasfar gur muirear ar ioncam aon íocaíocht is inasbhainte le linn brabúis nó aon chineál brabús a bheith á ríomh chun críocha cánach corparáide.

(3) Faoi réir fho-ailt (4) go (7), is iad na híocaíochtaí dá dtagraítear i bhfo-alt (2)—

(a) aon ús bliantúil, blianacht nó íocaíocht bhliantúil eile agus aon íocaíochtaí eile den sórt sin a luaitear in alt 93 (cánachas ar chíosanna faoi léasanna fada agus íocaíochtaí áirithe eile) nó in alt 433 (2) (ús bliantúil, etc., is iníoctha go hiomlán as brabúis chánaithe) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , agus

(b) aon ús eile is iníoctha sa Stát ar airleacan ó bhanc a sheolann gnó baincéireachta bona fide sa Stát, nó ó dhuine a sheolann bona fide, i dtuairim na gCoimisinéirí Ioncaim, gnó mar chomhalta de stocmhargadh sa Stát nó a sheolann bona fide gnó theach lascaine sa Stát;

agus chun críocha an ailt seo déileálfar le haon ús is iníoctha ag cuideachta mar a luaitear i mír (b) mar ús a íocadh ar é a chur chun dochair do chuntas na cuideachta i leabhair an duine lenarb iníoctha é.

(4) Ní dhéileálfar le haon íocaíocht den sórt a luaitear i bhfo-alt (3) (a) a thabharfaidh cuideachta do dhuine nach gcónaíonn sa Stát mar mhuirear ar ioncam mura mbeidh cónaí ar an gcuideachta sa Stát agus—

(a) go mbainfidh an chuideachta cáin ioncaim as an íocaíocht de réir alt 434 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (ús, etc., nach iníoctha as brabúis chánaithe), nó forálacha an ailt sin arna gcur chun feidhme le halt 31 den Acht Airgeadais, 1974 , agus go dtabharfaidh sí cuntas faoi alt 151 (cáin ioncaim ar íocaíochtaí) sa cháin a asbhaineadh amhlaidh; nó

(b) gur íocaíocht í an íocaíocht sin is iníoctha as ioncam is inchurtha faoi cháin faoi Chás III de Sceideal D agus a d'eascair as urrúis agus as sealúchais lasmuigh den Stát.

(5) Ní dhéileálfar mar mhuirear ar ioncam le haon íocaíocht den sórt sin ó chuideachta mar a luaitear i bhfo-alt (3)—

(a) má mhuirearaítear an íocaíocht ar chaipiteal, nó más rud é nach í an chuideachta a dhéanfaidh an íocaíocht faoi dheoidh; nó

(b) mura faoi dhliteanas a tabhaíodh ar leorchomaoin luachmhar a dhéanfar an íocaíocht agus, i gcás cuideachta nach gcónaíonn sa Stát, gur chun críocha trádála a sheolann sí sa Stát trí bhrainse nó gníomhaireacht a tabhaíodh an dliteanas go hiomlán agus go heisiatach:

Ar choinníoll go ndéileálfar chun críocha mhír (b) le híocaíocht a thagann faoi réim alt 439 (1) (ii) nó (iia) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (diúscairtí ar feadh gearrthréimhsí), mar íocaíocht a tabhaíodh ar leorchomaoin luachmhar.

(6) Faoi réir fho-alt (7), ní dhéileálfar, chun críocha an ailt seo, le haon ús bliantúil nó ús eile mar a luaitear i bhfo-alt (3) mar mhuirear ar ioncam a íocadh in aon tréimhse chuntasaíochta ach amháin a mhéid nach mó é ná an ceann is lú díobh seo a leanas—

(a) méid arna ríomh de réir £2,000 sa bhliain, agus

(b) i ndáil le cuideachta a bhfuil baint aici le pearsa aonair nó le cuideachta eile de réir brí alt 157 (daoine bainteacha),

i gcás—

arb é A méid iomlán an úis is iníoctha ag an gcuideachta i leith na tréimhse cuntasaíochta.

arb é B méid comhiomlán an úis is iníoctha i leith na tréimhse cuntasaíochta ag an gcuideachta agus ag na daoine go léir a bhfuil baint aici leo, agus

arb é C an líon míonna nó codán de mhíonna sa tréimhse chuntasaíochta;

agus chun na críche sin déanfar gach leithroinnt agus gach comhshuimiú is gá:

Ar choinníoll go measfar chun críocha mhír (b) nach bhfuil ar áireamh san ús aon mhéid a bheidh an chuideachta nó aon duine a bhfuil baint aici leis i dteideal a asbhaint le linn ioncam d'aon chineál a bheith á ríomh, ná aon mhéid lena mbaineann forálacha fho-alt (7) nó alt 32, 34 nó 36 den Acht Airgeadais, 1974 (iasachtaí a bhaineann le leas a fháil i gcuideachtaí eile, nó caipiteal a aisghabháil nó a athshuíomh).

(7) Faoi réir fho-alt (8), ní bhainfidh forálacha fho-alt (6) le haon íocaíocht úis ar iasacht do chuideachta chun íoc as airgead a úsáideadh chun críche a luaitear in alt 33 (2) den Acht Airgeadais, 1974 , má bhíonn na coinníollacha a shonraítear i bhfo-alt (3) den alt sin agus in alt 35 (4) den Acht sin comhlíonta.

(8) Beidh éifeacht le forálacha alt 35 den Acht Airgeadais, 1974 , gan fo-alt (5) den alt sin a áireamh, i ndáil le cáin chorparáide amhail mar atá éifeacht leo i ndáil le cáin ioncaim; agus beidh éifeacht dá réir sin leis na tagairtí d'alt 33 den Acht Airgeadais, 1974 , don chuideachta infheistíochta agus don iasachtaí, d'ús atá cáilithe le haghaidh faoisimh, agus do thabhairt faoisimh i leith úis ionann is dá mba éard iad nó gur chuid díobh tagairtí d'fho-alt (7) den alt seo, do chuideachta de shórt a luaitear san fho-alt sin (7), d'ús atá le háireamh mar mhuirear ar ioncam, agus do chuid, agus gan ach cuid, d'íocaíocht úis a áireamh mar mhuirear ar ioncam.

11. —(1) Ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt leis an Acht seo nó le haon achtachán eile a bhaineann le cáin ioncaim nó le cáin chorparáide, déanfar méid aon ioncaim a ríomh chun críocha cánach corparáide de réir prionsabal cánach ioncaim, agus déanfar gach ceist maidir leis na méideanna atá nó nach bhfuil le cur i gcuntas mar ioncam, nó le linn ioncam a bheith á ríomh, nó atá le cur faoi cháin mar ioncam duine, nó maidir leis an tráth a mheasfar a d'eascair aon mhéid den sórt sin, a chinneadh de réir dlí cánach ioncaim agus cleachtas cánach ioncaim ionann is dá mba bhlianta measúnachta tréimhsí cuntasaíochta.

(2) Chun críocha an ailt seo ciallaíonn “dlí cánach ioncaim”, i ndáil le haon tréimhse chuntasaíochta, an dlí ag a bhfuil feidhm i leith na bliana measúnachta ina gcríochnaíonn an tréimhse maidir le cáin ioncaim a mhuirearú ar phearsana aonair, ach amháin—

(a) go bhfolaíonn sé freisin na hachtacháin sin go léir de na hAchtanna Cánach Ioncaim ag a bhfuil feidhm i leith na bliana 1975-76 agus a bhfuil foráil speisialta iontu do chuideachtaí i ndáil le hábhair dá dtagraítear i bhfo-alt (1), agus

(b) nach bhfolaíonn sé na hachtacháin sin de na hAchtanna Cánach Ioncaim ag a bhfuil feidhm amhlaidh agus a bhfuil foráil speisialta iontu do phearsana aonair i ndáil leis na hábhair sin.

(3) Dá réir sin chun críocha cánach corparáide ríomhfar ioncam, agus déanfar an mheasúnacht, faoi na Sceidil agus na Cásanna céanna a bhfuil feidhm acu chun críocha cánach ioncaim, agus de réir na bhforálacha is infheidhme maidir leis na Sceidil agus na Cásanna sin, ach (faoi réir forálacha an Achta seo) déanfar na méideanna a ríomhfar amhlaidh do na bunaidh éagsúla ioncaim, má bhíonn thar cheann amháin ann, mar aon le haon mhéideanna a bheidh le háireamh i leith gnóchan inmhuirearaithe, a chomhshuimiú chun na brabúis go léir a dhéanamh amach.

(4) Ní mheasfar go gciallaíonn aon ní san alt seo go mbeidh ioncam a d'eascair in aon tréimhse le ríomh faoi threoir aon tréimhse eile (ach amháin sa mhéid gur toradh é ar ioncam de chuid na tréimhse go léir a chionroinnt ar chodanna den tréimhse).

(5) Faoi réir alt 12 agus aon achtachán a chuirtear chun feidhme leis an alt seo a údaraíonn asbhaint den sórt sin go sainráite, ní dhéanfar aon asbhaint le linn ioncam as aon bhunadh a bheith á ríomh—

(a) maidir le díbhinní nó dáiltí eile; ná

(b) maidir le haon ús bliantúil, blianacht nó íocaíocht bhliantúil eile nó aon íocaíochtaí eile dá luaitear in alt 93 nó 433 (2) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , ach gan suimeanna a áireamh is inmhuirearaithe, nó ab inmhuirearaithe mura mbeadh aon díolúine, faoi Chás V de Sceideal D.

(6) Gan dochar do ghinearáltacht fho-alt (1), beidh, ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt, an éifeacht chéanna chun críocha cánach corparáide le haon fhoráil atá sna hAchtanna Cánach Ioncaim (gan forálacha Chuid XXV den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Faoiseamh Sealadach ó Chánachas) a áireamh), nó in aon reacht eile, a thugann díolúine ó cháin ioncaim, nó a dhéanann socrú le caillteanas a fhágáil as an áireamh nó a dhéanann socrú le cáin ioncaim a mhuirearú ar dhuine i leith aon mhéid (bíodh sé sainráite gur ioncam é nó nach ea agus gur méid iarbhír é nó nach ea).

(7) Ní bheidh éifeacht leis an alt seo le go mbeadh feidhm chun críocha cánach corparáide ag aon ní in alt 76 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (urrúis agus sealúchais choigríche).

(8) I gcás a mbeidh, de bhua an ailt seo nó eile, feidhm ag aon achtachán maidir le cáin ioncaim agus le cáin chorparáide, ní difear d'oibrú an achtacháin sin gur cánacha ar leithligh iad ach, a mhéid a bhainfidh le comhréire leis na hAchtanna Cánach Corparáide, beidh feidhm aige i ndáil le cáin ioncaim agus le cáin chorparáide ionann is dá mba aon cháin amháin iad, ionas, go háirithe, maidir le hábhar i gcás a bhaineann le dhá phearsa aonair ar ábhar é is iomchuí dóibh beirt i ndáil le cáin ioncaim, gur ábhar é, ina shamhail de chás a bhaineann le pearsa aonair agus le cuideachta, is ábhar iomchuí dó i ndáil leis an gcáin sin agus di i ndáil le cáin chorparáide; agus chun na críche sin déanfar tagairtí in aon achtachán den sórt sin d'fhaoiseamh ó cháin ioncaim nó do mhuirear cánach ioncaim, nó d'fhoráil shonraithe atá sna hAchtanna Cánach Ioncaim, a fhorléiriú, d'uireasa nó faoi réir aon oiriúnú sainráite, mar thagairt nó mar thagairt a fholaíonn tagairt d'aon fhaoiseamh comhréire ó cháin chorparáide nó d'aon mhuirear comhréire cánach corparáide, nó d'aon fhoráil chomhréire atá sna hAchtanna Cánach Corparáide.

12. —(1) Chun críocha cánach corparáide, beidh éifeacht, faoi réir na bhfo-alt seo a leanas, leis an dlí cánach ioncaim mar a chuirtear chun feidhme é le halt 11.

(2) I gcás cuideachta do thosú nó do scor de bheith ag seoladh trádála, nó de bheith laistigh de réim cánach corparáide maidir le trádáil, déanfar ioncam na cuideachta a ríomh ionann is dá mba thosú ar an trádáil nó, de réir mar a bheidh, scor den trádáil, é sin, cibé acu a bheidh nó nach mbeidh tosaithe ar an trádáil, nó scortha den trádáil, iarbhír:

Ar choinníoll i gcás a ndéanfar aon fhoráil de chuid na nAchtanna Cánach Ioncaim a chur chun feidhme maidir le cáin chorparáide leis an Acht seo, nach mbeidh éifeacht leis an bhfo-alt seo chun aon chríche den fhoráil sin más rud é, faoi aon achtachán, nach mbeidh sé le meas go bhfuil buanscortha, chun na críche comhréire cánach ioncaim, de thrádáil áirithe.

(3) Le linn ioncam ó thrádáil a bheith á ríomh ní choiscfidh alt 11 (5) (b) ús bliantúil a asbhaint.

(4) Le linn ioncam cuideachta a bheith á ríomh d'aon tréimhse chuntasaíochta as cearta a ligean chun mianraí a oibriú sa Stát, féadfar aon suimeanna a asbhaint a chaith an chuideachta go hiomlán, go heisiatach agus de riachtanas mar chaiteachas bainistí nó maoirseachta ar na mianraí sin sa tréimhse sin:

Ar choinníoll go mbeidh feidhm ag aon achtacháin a shrianann an faoiseamh ó cháin ioncaim a d'fhéadfaí a thabhairt faoi alt 553 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (liúntas i leith caiteachas d'úinéir cearta mianraí), chun na hasbhaintí a dhéanfar faoin bhfo-alt seo a shrianadh mar an gcéanna.

(5) I gcás cuideachta a bheith inchurtha faoi cháin chorparáide maidir le trádáil faoi Chás III de Sceideal D, déanfar an t-ioncam as an trádáil a ríomh de réir na bhforálacha is infheidhmithe maidir le Cás I de Sceideal D.

(6) Measfar méid aon ioncaim ó urrúis agus sealúchais in aon áit lasmuigh den Stát a bheith arna laghdú (in aon chás nach féidir asbhaint a dhéanamh faoi aon fhoráil de chuid na nAchtanna Cánach Ioncaim a chuirtear chun feidhme leis an Acht seo, agus nach bhfuil toirmiscthe le haon fhoráil den sórt sin) d'aon suim a íocadh maidir le cáin ioncaim san áit ar eascair an t-ioncam sin.

(7) Chun críocha cánach corparáide beidh feidhm ag míreanna (e) agus (f) de Chás III de Sceideal D in alt 53 (1) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , maidir le cuideachtaí nach gcónaíonn sa Stát, a mhéid is inmhuirearaithe na cuideachtaí sin i leith cánach ar chineálacha ioncaim a thagann, i gcás cuideachtaí a chónaíonn sa Stát, faoi réim na míreanna sin (ach sin gan dochar d'aon fhoráil de chuid na nAchtanna Cánach Ioncaim a dhíolmhaíonn go speisialta neamhchónaitheoirí ó cháin ioncaim ar ioncam d'aon chineál áirithe).

(8) Ní bheidh feidhm ag forálacha alt 64 (1) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , le linn ioncam ó thrádáil a bheith á ríomh.

13. —(1) Faoi réir forálacha an ailt seo, is é méid a bheidh le háireamh maidir le gnóchain chaipitiúla i mbrabúis iomlána cuideachta d'aon tréimhse chuntasaíochta an méid seo a leanas arna laghdú 48 faoin gcéad de. is é sin, méid iomlán na ngnóchan inmhuirearaithe a d'fhaibhrigh chuig an gcuideachta sa tréimhse chuntasaíochta tar éis (a) aon chaillteanais inlamhála a d'fhaibhrigh chuig an gcuideachta sa tréimhse chuntasaíochta a asbhaint, agus (b) aon chaillteanais inlamhála a d'fhaibhrigh roimhe sin chuig an gcuideachta le linn di bheith laistigh de réim cánach corparáide a asbhaint a mhéid nár lamháladh na caillteanais sin mar asbhaint ó ghnóchain inmhuirearaithe a d'fhaibhrigh in aon tréimhse chuntasaíochta roimhe sin.

(2) Ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt leis an Acht seo, déanfar na gnóchain inmhuirearaithe agus na caillteanais inlamhála a ríomh chun críocha cánach corparáide de réir na bprionsabal a bhaineann le cáin ghnóchan caipitiúil, agus déanfar na ceisteanna go léir i dtaobh na méideanna a bheidh nó nach mbeidh le cur i gcuntas mar ghnóchain inmhuirearaithe nó mar chaillteanais inlamhála, nó le linn gnóchain nó caillteanais a bheith á ríomh, nó le muirearú i leith cánach mar ghnóchan duine, nó i dtaobh an ama a measfar a d'fhaibhrigh aon mhéid den sórt sin a chinneadh de réir na bhforálacha a bhaineann le cáin ghnóchan caipitiúil ionann is dá mba bhlianta measúnachta tréimhsí cuntasaíochta.

(3) Faoi réir fho-alt (5), i gcás a bhfuil sna hachtacháin a bhaineann le cáin ghnóchan caipitiúil aon tagairt do cháin ioncaim nó do na hAchtanna Cánach Ioncaim forléireofar an tagairt, i ndáil le cuideachta, mar thagairt do cháin chorparáide nó do na hAchtanna Cánach Corparáide; ach

(a) ní dhéanfaidh an fo-alt seo difear do na tagairtí do cháin ioncaim i mír 4 (2) de Sceideal 1 a ghabhann leis an Acht um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 (caiteachas a eisiamh faoi threoir cánach ioncaim barúlaí),

(b) ní mheasfar go gcuireann aon ní san alt seo alt 6 den Acht sin (gnóchain chaipitiúla a d'fhaibhrigh chuig pearsa aonair: malairt muirir), chun feidhme maidir le cáin chorparáide, agus

(c) a mhéid a oibríonn na forálacha sin faoi threoir ábhair d'aon chineál sonraithe, cuirfear ábhair den chineál sin a bhaineann go heisiatach le cuideachtaí, ach ní chuirfear ábhair den chineál sin a bhaineann go heisiatach le pearsana aonair, i gcuntas le haghaidh cánach corparáide.

(4) Ní dhéanfar difear d'oibriú an Achta um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 , arna leathnú leis an alt seo gur cánacha ar leithligh iad cáin ghnóchan caipitiúil agus cáin chorparáide ach, a mhéid a bhainfidh le comhréire leis an Acht seo, beidh feidhm aige i ndáil le cáin ghnóchan caipitiúil agus cáin chorparáide ar ghnóchain inmhuirearaithe ionann is dá mba aon cháin amháin iad, ionas, go háirithe, maidir le hábhar i gcás a bhaineann le dhá phearsa aonair, ar ábhar é is iomchuí dóibh beirt maidir le cáin ghnóchan caipitiúil gur ábhar é, ina shamhail de chás, a bhaineann le pearsa aonair agus le cuideachta, is ábhar iomchuí dó i ndáil leis an gcáin sin agus di i ndáil le cáin chorparáide.

(5) I gcás sócmhainní cuideachta a bheith dílsithe do leachtaitheoir, beidh feidhm ag an alt seo agus ag na hachtacháin a chuirtear chun feidhme leis an alt seo ionann is dá mba don chuideachta a bhí na sócmhainní dílsithe agus gur ghníomhartha de chuid na cuideachta gníomhartha an leachtaitheora i ndáil leis na sócmhainní (agus neamhshuim dá réir sin a dhéanamh d'fháil aige ón gcuideachta nó de dhiúscairt uaidh chun na cuideachta).

14. —(1) Le linn brabúis cuideachta a bheith á ríomh d'aon tréimhse chuntasaíochta chun críocha cánach corparáide, déanfar, de réir an ailt seo, an asbhaint agus an breisiú go léir is gá chun éifeacht a thabhairt d'fhorálacha na nAchtanna Cánach Ioncaim a bhaineann le liúntais (lena n-áirítear liúntais infheistíochta) agus le muirir i leith caiteachais chaipitiúil, mar a chuirtear na forálacha sin chun feidhme leis an Acht seo.

(2) (a) Tabharfar do liúntais a bheidh le tabhairt agus do mhuirir a bheidh le déanamh d'aon tréimhse chuntasaíochta le linn trádáil a bheith á cur faoi cháin éifeacht trí mhéid aon liúntais a áireamh mar chaiteachas trádála de chuid na trádála sa tréimhse sin agus tríd an méid a bheidh le cur faoi aon mhuirear den sórt sin a áireamh mar fháltas trádála de chuid na trádála sa tréimhse sin.

(b)   (i) Féadfaidh cuideachta a mbeidh liúntas faoi Chuid XV den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Liúntais Tosaigh i leith Caiteachais Chaipitiúil Airithe ar Innealra agus Gléasra agus ar Fhoirgnimh agus Déanmhais Thionscail), nó faoi alt 294 (1) (a) den Acht sin (liúntais i leith caiteachais ar dhreidireacht) mar a chuirtear chun feidhme é i leith cánach corparáide leis an Acht seo, le tabhairt di le linn trádáil a bheith á cur faoi cháin d'aon tréimhse chuntasaíochta an liúntas a shéanadh trí fhógra i scríbhinn a thabharfar don chigire tráth nach déanaí ná dhá bhliain tar éis deireadh na tréimhse sin.

(ii) Beidh ag gabháil le haon fhógra den sórt sin deimhniú, a bheidh sínithe ag an duine a thug an fógra, ina mbeidh sonraí a thaispeánfaidh go mbeidh an liúntas le tabhairt dá mbeifí gan fógra den sórt sin a thabhairt agus an méid a bheidh le tabhairt amhlaidh.

(iii) I gcás fógra a bheith tugtha faoi fhomhír (i) d'aon tréimhse chuntasaíochta, féadfaidh an cigire measúnacht cánach corparáide a dhéanamh ar an gcuideachta don tréimhse chuntasaíochta sin ar an méid, nó ar an méid breise, is dóigh leis ba chóir a mhuirearú.

(3) I gcás liúntas a bheith le tabhairt do chuideachta d'aon tréimhse chuntasaíochta agus go mbeidh sé le tabhairt trí urscaoileadh nó aisíoc cánach nó le linn a hioncam a bheith á mhuirearú faoi Chás V de Sceideal D, agus go mbeidh sé inchomhairimh go príomha in aghaidh ioncam de chineál sonraithe, tabharfar éifeacht dó, a mhéid is féidir, trí mhéid an liúntais a bhaint as aon ioncam don tréimhse is ioncam den chineál sonraithe.

(4) Aon mhuirir chothromaíochta d'aon tréimhse chuntasaíochta nach mbeidh le muirearú le linn trádáil a bheith á cur faoi cháin, tabharfar, d'ainneoin aon socrú dóibh a bheidh le déanamh faoi Chás IV nó V de Sceideal D, de réir mar a bheidh, éifeacht dóibh tríd an méid a bheidh le cur faoin muirear a áireamh mar ioncam den chineál céanna leis an ioncam a bhfuil na liúntais chomhréire inchomhairimh, nó inchomhairimh go príomha, ina n-aghaidh.

(5) I gcás nach féidir, mar gheall ar easpa nó easnamh ioncaim den chineál iomchuí, lánéifeacht a thabhairt faoi fho-alt (3) in aon tréimhse chuntasaíochta do liúntas a bheidh le tabhairt i leith na tréimhse cuntasaíochta sin ar mhodh urscaoileadh nó aisíoc cánach nó le linn ioncam a bheith á mhuirearú faoi Chás V de Sceideal D, de réir mar a bheidh, ansin (fad a bheidh an chuideachta laistigh de réim cánach), tabharfar an méid nár lamháladh ar aghaidh go dtí an chéad tréimhse chuntasaíochta eile, ach amháin a mhéid a bheidh éifeacht tugtha dó faoi fho-alt (6); agus, chun críocha an ailt seo, lena n-áirítear aon fheidhmiú breise ar an bhfo-alt seo, déanfar an méid a tugadh ar aghaidh amhlaidh a áireamh mar mhéid liúntais chomhréire don tréimhse sin.

(6) I gcás nach féidir, mar gheall ar easpa nó easnamh ioncaim de chineál sonraithe, lánéifeacht a thabhairt faoi fho-alt (3) in aon tréimhse chuntasaíochta do liúntas (seachas liúntas a bheidh tugtha ar aghaidh ó thréimhse chuntasaíochta níos luaithe) a bheidh le tabhairt don tréimhse chuntasaíochta sin ar mhodh urscaoileadh nó aisíoc cánach, nó le linn ioncam a bheith á mhuirearú faoi Chás V de Sceideal D, de réir mar a bheidh, agus is liúntas a bheidh inchomhairimh go príomha in aghaidh ioncam den chineál sonraithe sin, féadfaidh an chuideachta a éileamh go dtabharfar éifeacht don liúntas in aghaidh na mbrabús (cibé cineál iad) don tréimhse chuntasaíochta sin agus, má bhí an chuideachta laistigh de réim cánach an tráth sin, do thréimhsí cuntasaíochta roimhe sin a chríochnaigh laistigh den am a shonraítear i bhfo-alt (7); agus, faoi réir an fho-ailt sin agus aon fhaoisimh i leith liúntas roimhe sin nó i leith caillteanas, áireofar an tráth sin na brabúis d'aon tréimhse chuntasaíochta díobh sin mar bhrabúis ar lú iad de mhéid na suime nár lamháladh faoi fho-alt (3), nó de cibé cion den méid sin nach féidir éifeacht a thabhairt dó faoin bhfo-alt seo in aghaidh na mbrabús do thréimhse chuntasaíochta dá éis sin.

(7) Is é an t-am dá dtagraítear i bhfo-alt (6) am díreach roimh an tréimhse chuntasaíochta a chéadluaitear i bhfo-alt (6) atá comhfhad leis an tréimhse chuntasaíochta a mbeidh an liúntas le tabhairt ina leith; ach ní rachaidh méid nó méid comhiomlán an laghdaithe a fhéadfar a dhéanamh faoin bhfo-alt sin ar na brabúis do thréimhse chuntasaíochta is tréimhse ar roimh an am sin do chuid di, agus méid aon laghdaithe a bheidh le déanamh orthu faoi aon fhoráil chomhréire den Acht seo a bhaineann le caillteanais, thar chuid de na brabúis sin is comhréir leis an gcuid den tréimhse laistigh den am sin.

(8) Is trí fhógra i scríbhinn a thabharfar don chigire tráth nach déanaí ná dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta nach féidir lánéifeacht faoi fho-alt (3) a thabhairt do liúntas a dhéanfar éileamh faoi fho-alt (6).

15. —(1) Le linn iomlán na mbrabús d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid cuideachta infheistíochta a chónaíonn sa Stát a bheith á ríomh chun críocha cánach corparáide, asbhainfear aon suimeanna a eisíocadh an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó dá éis, mar chostais bhainistí (lena n-áirítear coimisiúin) don tréimhse sin, ach gan aon chostais den sórt sin a áireamh is inasbhainte le linn ioncam a bheith á ríomh chun críocha Chás de Sceideal D:

Ar choinníoll go mbainfear as an méid a bheidh le háireamh mar chostais bhainistí méid aon ioncaim a dhíorthaigh as bunaidh nár cuireadh faoi cháin, seachas ioncam infheistíochta frainceáilte.

(2) I gcás a dtarlóidh in aon tréimhse chuntasaíochta de chuid cuideachta infheistíochta gur mó na costais bhainistí is inasbhainte faoi fho-alt (1), mar aon le haon mhuirir ar ioncam a íocadh sa tréimhse chuntasaíochta go hiomlán agus go heisiatach chun críocha gnó na cuideachta, ná méid na mbrabús asarb inasbhainte iad, tabharfar an méid breise ar aghaidh go dtí an tréimhse chuntasaíochta ina dhiaidh sin; agus, chun críocha an ailt seo (ar leith ó fho-alt (4)) lena n-áirítear aon fheidhmiú breise ar an bhfo-alt seo, áireofar an méid a thabharfar ar aghaidh amhlaidh ionann is dá mba gur eisíocadh é mar chostais bhainistí don tréimhse chuntasaíochta sin.

(3) Chun críocha fho-ailt (1) agus (2) cuirfear le costais bhainistí cuideachta in aon tréimhse chuntasaíochta méid aon liúntais a bheidh le tabhairt don chuideachta don tréimhse sin de bhua alt 37 den Acht Airgeadais, 1968 (faoiseamh d'íocaíochtaí i leith iomarcaíochta), nó alt 16 den Acht Airgeadais, 1972 (scéimeanna pinsean gairme ceadaithe áirithe: díolúine agus faoiseamh).

(4) I gcás a gcruthóidh cuideachta infheistíochta go bhfuair sí ioncam infheistíochta frainceáilte in aon tréimhse chuntasaíochta, beidh sí i dteideal a éileamh go n-íocfar léi méid an chreidmheasa cánach san ioncam sin is comhionann le méid aon bhreise don tréimhse chuntasaíochta arna ríomh faoi fho-alt (2) ach gan aon mhéid a tugadh ar aghaidh ó thréimhse chuntasaíochta roimhe sin a áireamh:

Ar choinníoll nach dtabharfar ar aghaidh faoi fho-alt (2) aon bhreis a dtabharfar faoiseamh ina leith faoin bhfo-alt seo.

(5) Déanfar fógra i dtaobh aon éileamh faoi fho-alt (4), mar aon le sonraí air, a thabhairt i scríbhinn don chigire laistigh de dhá bhliain tar éis deireadh na tréimhse cuntasaíochta a ndearnadh an t-éileamh ina leith, agus i gcás a gcuirfidh an cigire in aghaidh an éilimh sin éistfidh agus cinnfidh na Coimisinéirí Achomhairc an céanna mar a dhéanfaidís i gcás achomhairc chucu in aghaidh measúnachta faoi Sceideal D, agus beidh feidhm dá réir sin, faoi réir aon mhodhnuithe is gá, ag na forálacha de na hAchtanna Cánach Ioncaim a bhaineann le hathéisteacht achomhairc agus le sonrú cáis chun tuairim na hArd-Chúirte a fháil ar phointe dlí.

(6) Chun críocha de chuid an ailt seo agus d'fhorálacha eile de chuid an Achta seo a bhaineann le costais bhainistí ciallaíonn “cuideachta infheistíochta” aon chuideachta arb é a gnó go hiomlán nó go formhór infheistíochtaí a dhéanamh, agus ar as an gcéanna do phríomh-chuid a hioncaim, ach folaíonn sé aon bhanc taisce nó aon bhanc eile le haghaidh taisce.

16. —(1) I gcás a mbainfidh caillteanas i dtrádáil in aon tréimhse chuntasaíochta do chuideachta a sheolann an trádáil, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an caillteanas a fhritháireamh chun críocha cánach corparáide in aghaidh aon ioncam trádála ón trádáil i dtréimhsí cuntasaíochta dá éis sin; agus (fad a bheidh an chuideachta ag seoladh na trádála) déanfar a hioncam trádála ón trádáil in aon tréimhse chuntasaíochta dá éis sin a áireamh mar ioncam trádála arna laghdú méid an chaillteanais, nó cibé cion den méid sin nach féidir, de bharr an éilimh sin nó éileamh (má rinneadh) faoi fho-alt (2), faoiseamh a thabhairt ina leith in aghaidh ioncam nó brabúis de chuid tréimhse cuntasaíochta roimhe sin.

(2) I gcás a mbainfidh caillteanais i dtrádáil in aon tréimhse chuntasaíochta do chuideachta a sheolann an trádáil, ansin (faoi réir fho-alt (4)), féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an caillteanas a fhritháireamh chun críocha cánach corparáide in aghaidh brabúis (cibé cineál iad) de chuid na tréimhse cuntasaíochta sin agus, má bhí an chuideachta ag seoladh na trádála an tráth sin, agus go n-éileofar amhlaidh san éileamh, de chuid tréimhsí cuntasaíochta roimhe sin a chríochnaigh laistigh den am a shonraítear i bhfo-alt (3); agus, faoi réir an fho-ailt sin agus aon fhaoisimh i leith caillteanais roimhe sin, áireofar ansin na brabúis de chuid aon tréimhse díobh sin a bheith arna laghdú méid an chaillteanais, nó cibé cion den méid sin nach féidir faoiseamh a thabhairt ina leith faoin bhfo-alt seo in aghaidh brabúis de chuid tréimhse cuntasaíochta níos déanaí.

(3) Is é an t-am dá dtagraítear i bhfo-alt (2) am díreach roimh an tréimhse chuntasaíochta a chéadluaitear i bhfo-alt (2) atá comhfhad leis an tréimhse chuntasaíochta inar tabhaíodh an caillteanas; ach ní rachaidh méid an laghdaithe a fhéadfar a dhéanamh faoin bhfo-alt sin ar na brabúis do thréimhse chuntasaíochta is tréimhse ar roimh an am sin do chuid di thar an gcuid de na brabúis sin is comhréir leis an gcuid den tréimhse laistigh den am sin.

(4) Ní bhainfidh fo-alt (2) le trádálacha lena mbaineann Cás III de Sceideal D.

(5) Déanfar méid caillteanais a tabhaíodh i dtrádáil i dtréimhse chuntasaíochta a ríomh chun críocha an ailt seo mar a ríomhfaí ioncam trádála ón trádáil sa tréimhse sin.

(6) Chun críocha an ailt seo ciallaíonn “ioncam trádála”, i ndáil le haon trádáil, an t-ioncam atá nó a bheadh le háireamh i leith na trádála i mbrabúis iomlána na cuideachta; ach más rud é, i dtréimhse chuntasaíochta, go dtabhaíonn cuideachta caillteanas i dtrádáil a mbeidh sí inchurtha faoi cháin chorparáide ina leith faoi Chás I nó faoi Chás III de Sceideal D, agus más rud é in aon tréimhse chuntasaíochta níos déanaí a dtabharfar an caillteanas nó aon chuid den chaillteanas ar aghaidh chuici faoi fho-alt (1) nach féidir faoiseamh a thabhairt ina leith, nó nach féidir faoiseamh a thabhairt go hiomlán ina leith, toisc nach leor méid an ioncaim thrádála ón trádáil, déanfar aon ús nó díbhinní ar infheistíochtaí a bheadh, mura mbeadh iad a bheith curtha faoi cháin faoi fhorálacha eile, le cur i gcuntas mar fháltais thrádála le linn an t-ioncam trádála sin a bheith á ríomh, a áireamh chun críocha fho-alt (1) ionann is dá mba ioncam trádála ón trádáil iad.

(7) Más rud é, i dtréimhse chuntasaíochta, i gcás muirir ar ioncam a d'íoc cuideachta—

(a) gur mó iad ná méid na mbrabús ar inasbhainte iad ina n-aghaidh, agus

(b) go mbeidh ar áireamh orthu íocaíochtaí a íocadh go hiomlán agus go heisiatach chun críocha trádála a bhí á seoladh ag an gcuideachta,

ansin, go feadh méid na breise sin nó na n-íocaíochtaí sin, cibé acu is lú, beidh na muirir ar ioncam a íocadh amhlaidh inasbhainte, le linn caillteanas a bheith á ríomh chun críocha fho-alt (1), ionann is dá mba chaiteachais trádála de chuid na trádála iad.

(8) San alt seo na tagairtí do chuideachta ag seoladh trádála is tagairtí iad don chuideachta ag seoladh na trádála ionas gur laistigh de réim cánach corparáide di ina leith.

(9) I gcás—

(a) éileamh a dhéanamh faoi fho-alt (2), agus

(b) go mbaineann an t-éileamh le caillteanas (arna ríomh trí chionroinnt más gá) a tabhaíodh i dtrádáil sa dá mhí dhéag díreach roimh an dáta a scoir an chuideachta de bheith ag seoladh na trádála sin, agus

(c) gur éileamh é an t-éileamh chun aon chuid den chaillteanas a fhritháireamh in aghaidh na mbrabús de chuid tréimhse chuntasaíochta roimh an tréimhse chuntasaíochta inar tabhaíodh an caillteanas,

ansin, ní bheidh feidhm ag an bhfritháireamh sin chun an méid a mbeidh an chuideachta inchurtha faoi cháin chorparáide ina leith don tréimhse chuntasaíochta sin roimhe sin a laghdú go dtí méid níos lú ná méid arb ionann an cháin chorparáide is inchurtha ina leith don tréimhse chuntasaíochta sin roimhe sin agus breis na gcreidmheasaí cánach a bhí ar áireamh na n-íocaíochtaí frainceáilte a d'íoc an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta sin roimhe sin ar na creidmheasaí cánach a bhí ar áireamh san ioncam infheistíochta frainceáilte a fuair an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta sin roimhe sin.

(10) Déanfar éileamh faoi fho-alt (2) laistigh de dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta inar tabhaíodh an caillteanas.

17. —(1) San alt seo—

ciallaíonn “na trí bliana roimhe sin”, i ndáil le caillteanas a tabhaíodh i dtréimhse chuntasaíochta, na trí bliana deiridh roimh thosach na tréimhse cuntasaíochta;

ciallaíonn “an réamh-thréimhse chaillteanais” na trí bliana roimhe sin, nó, má tabhaíodh caillteanais i dtréimhsí cuntasaíochta comhleanúnacha is faide ar fad ná trí bliana (agus dar críoch deireadh na dtrí bliana roimhe sin), an tréimhse is faide sin;

tá le “feirmeoireacht” an bhrí chéanna atá leis i bhfo-alt (1) (a cuireadh isteach leis an Acht Airgeadais, 1975 ) d'alt 13 den Acht Airgeadais, 1974 (cánachas ar bhrabúis feirmeoireachta);

tá le “garraíodóireacht mhargaidh” an bhrí chéanna atá leis in alt 54 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (garraíodóireacht mhargaidh).

(2) (a) Aon chaillteanas a tabhaíodh i dtrádáil feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh ní bheidh sé inchomhairimh le haghaidh faoisimh faoi alt 16 (2) mura suífear, maidir leis an tréimhse chuntasaíochta a n-éilítear a tabhaíodh an caillteanas, go raibh an trádáil á seoladh ar bhonn tráchtála agus le hionchas brabúis a dhéanamh sa trádáil.

(b) Gan dochar do mhír (a), ní bheidh aon chaillteanas a tabhaíodh in aon tréimhse chuntasaíochta i dtrádáil feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh inchomhhairimh le haghaidh faoisimh faoi alt 16 (2) má tabhaíodh caillteanas, arna ríomh ar neamhshuim le liúntais chaipitiúla, ag seoladh na trádála sin sa tréimhse chuntasaíochta sin, agus i ngach ceann de na tréimhsí cuntasaíochta ar chuid de na trí bliana roimhe sin í go léir nó cuid di; agus chun críche na míre seo ciallaíonn “caillteanas arna ríomh ar neamhshuim le liúntais chaipitiúla” caillteanas arna fhionnadh de réir rialacha Chás I de Sceideal D, sa dóigh, áfach, d'ainneoin alt 14, nach gcuirfear aon liúntas ná muirear i gcuntas a chuirfí i gcuntas ar dhóigh eile faoin alt sin.

(c) Chun críocha an ailt seo, i gcás trádáil feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh a bheith á seoladh tráth ar bith ar mhodh gur réasúnach a bheith ag súil le brabús uaithi, is fianaise dhochloíte é sin gur d'fhonn brabúis a dhéanamh a bhí sí á seoladh an tráth sin.

(d) Ní chuirfidh an fo-alt seo srian le faoiseamh i leith aon chaillteanais má shuíonn an chuideachta is éilitheoir gur de chineál a gníomhaíochtaí feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh go léir an bhliain díreach i ndiaidh na dtrí bliana roimhe sin, agus gur ar mhodh a seoladh iad, gur réasúnach súil a bheith le brabúis a dhéanamh san am le teacht dá mba fheirmeoir inniúil nó garraíodóir margaidh inniúil a thabharfadh fúthu, ach dá dtabharfadh an feirmeoir nó an garraíodóir margaidh sin faoi na gníomhaíochtaí sin i dtús na réamh-thréimhse caillteanais, nár réasúnach súil a bheith le brabús a bheith ar na gníomhaíochtaí sin aige go dtí tar éis deireadh na bliana díreach i ndiaidh na réamh-thréimhse caillteanais.

(e) Ní chuirfidh an fo-alt seo srian le faoiseamh nuair is é atá sa trádáil atá á seoladh cuid de gnóthas trádála is mó ná í agus ar trádáil chumhalda dó í.

(3) Ní chuirfidh fo-alt (2) srian le faoiseamh i leith aon chaillteanais más sna trí bliana roimhe sin a bunaíodh agus a tosaíodh an trádáil, agus, chun críocha an fho-ailt seo, áireofar gur scoireadh de thrádáil. agus gur bunaíodh trádáil nua, in aon teagmhas a bhfuil sé le háireamh faoi aon fhoráil de na hAchtanna Cánach Ioncaim gurb ionann é agus buanscor de thrádáil nó trádáil a bhunú:

Ar choinníoll nach n-áireofar go bhfuil scortha de thrádáil mura rud é nach mbeidh sé le meas, faoi alt 20 (2), go bhfuil scortha di chun críocha liúntas caipitiúil agus, muirear.

(4) Má tá nó má bhíonn trádáil feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh le háireamh mar thrádáil nár seoladh ach ar feadh cuid de thréimhse chuntasaíochta toisc gur sa tréimhse chuntasaíochta sin a bunaíodh agus a tosaíodh í, nó a scoireadh di, nó a bunaíodh agus a tosaíodh í agus a scoireadh di, beidh éifeacht le fo-alt (2) i ndáil leis an trádáil sin maidir leis an gcuid sin den tréimhse chuntasaíochta sin.

(5) I gcás na daoine a bhí ag seoladh trádála feirmeoireachta nó garraíodóireachta margaidh athrú aon tráth, beidh feidhm ag an alt seo, d'ainneoin fho-alt (3), maidir le haon duine a bhí ag seoladh na trádála sin díreach roimh an athrú agus díreach dá éis amhail is dá mba í an trádáil chéanna í roimh an athrú agus dá éis gan aon scor, agus amhail is dá mba é an duine céanna duine áirithe agus duine eile a bhfuil baint aige leis.

San fho-alt seo déanfar aon cheist faoi bhaint a bheith ag daoine le chéile a chinneadh de réir forálacha alt 157 agus dá réir sin féadfar faoiseamh ó cháin chorparáide a shrianadh faoin alt seo faoi threoir caillteanais ar i mblianta measúnachta a tabhaíodh cuid díobh, agus ar i dtréimhsí cuntasaíochta cuideachta a tabhaíodh cuid díobh arna ríomh ar neamhshuim le liúntais chaipitiúla.

18. —(1) I gcás cuideachta a scoir de thrádáil a sheoladh do thabhú caillteanas sa trádáil in aon tréimhse chuntasaíochta ar chuid den dá mhí dhéag roimhe sin í go léir nó cion di, féadfaidh an chuideachta a éileamh an caillteanas a fhritháireamh chun críocha cánach corparáide in aghaidh ioncam trádála ón trádáil i tdréimhsí cuntasaíochta ar chuid iad go hiomlán nó go páirteach de na trí bliana roimh an dá mhí dhéag sin (nó laistigh d'aon tréimhse níos giorra ná sin a raibh an chuideachta ag seoladh na trádála ar a feadh); agus, faoi réir na bhfo-alt seo a leanas agus aon fhaoiseamh i leith caillteanas roimhe sin, déanfar ioncam trádála aon cheann de na tréimhsí sin a áireamh mar ioncam arna laghdú méid an chaillteanais, nó cibé cion den méid sin nach féidir faoiseamh a thabhairt ina leith faoin bhfo-alt seo in aghaidh ioncam ó thréimhse chuntasaíochta níos déanaí:

Ar choinníoll nach dtabharfar faoiseamh faoin bhfo-alt seo maidir le haon chaillteanas a mhéid a cuireadh an caillteanas sin i gcuntas, nó is feidir ar shlí eile é a chur i gcuntas, chun aon mhuirear cánach a laghdú nó faoiseamh a thabhairt ina leith.

(2) I gcás a mbeidh caillteanas tabhaithe i dtréimhse chuntasaíochta ar lasmuigh den dá mhí dhéag a luaitear i bhfo-alt (1) do chuid di, ní thabharfar faoiseamh faoin bhfo-alt sin ach amháin i leith na coda sin den chaillteanas atá i gcomhréir leis an gcuid den tréimhse laistigh den dá mhí dhéag sin; ach ní rachaidh méid an laghdaithe a fhéadfar a dhéanamh faoin bhfo-alt sin in ioncam trádála tréimhse cuntasaíochta ar lasmuigh de na trí bliana a luaitear ansin do chuid di thar an gcuid den ioncam sin atá i gcomhréir leis an gcuid den tréimhse laistigh de na trí bliana sin.

(3) Beidh feidhm ag alt 16 (5) go (8) chun críocha an ailt seo mar atá feidhm acu chun críocha alt 16 (1); agus ní thabharfar faoiseamh faoin alt seo maidir le caillteanas a tabhaíodh i dtrádáil le go gcuirfeadh sé isteach ar aon fhaoiseamh faoi alt 10 i leith íocaíochtaí arna dtabhairt go hiomlán agus go heisiatach chun críocha na trádála sin.

(4) Nuair is mó na creidmheasaí cánach atá ar áireamh i méid iomlán na n-íocaíochtaí frainceáilte a d'íoc cuideachta i dtréimhse chuntasaíochta ná na creidmheasaí cánach atá ar áireamh i méid iomlán an ioncaim infheistíochta fhrainceáilte a fuair an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta sin, ansin, ní bheidh feidhm ag an bhfritháireamh caillteanais dá bhforáiltear le fo-alt (1) chun an méid a bhfuil an chuideachta inchurtha faoi cháin chorparáide ina leith a laghdú go dtí méid is lú ná méid arb é a bheadh sa cháin chorparáide is inmhuirearaithe uirthi don tréimhse sin suim ar cóimhéid leis an mbreis:

Ar choinníoll i gcás ar lasmuigh de na trí bliana a luaitear i bhfo-alt (1) do chuid den tréimhse chuntasaíochta gurb é a bheidh i mbreis na gcreidmheasaí cánach a bheidh le cur i gcuntas chun críocha an fho-ailt seo an chuid den bhreis d'iomlán na tréimhse cuntasaíochta is comhréir leis an gcuid den tréimhse chuntasaíochta laistigh de na trí bliana a luaitear i bhfo-alt (1).

19. —(1) I gcás a dtarlóidh in aon tréimhse chuntasaíochta go dtabhóidh cuideachta caillteanas in idirbheart a mbeidh an chuideachta laistigh de réim cánach corparáide ina leith faoi Chás IV de Sceideal D, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfaí an caillteanas a fhritháireamh in aghaidh méid aon ioncaim as idirbhearta a mbeidh cáin chorparáide measúnaithe ar an gcuideachta ina leith faoin gCás sin don tréimhse chuntasaíochta chéanna nó d'aon tréimhse chuntasaíochta dá héis; agus déanfar ioncam na cuideachta in aon tréimhse chuntasaíochta as na hidirbhearta sin a áireamh mar ioncam arna laghdú méid an chaillteanais, nó cibé cion den méid sin nach féidir faoiseamh a thabhairt ina leith faoin alt seo in aghaidh ioncam de chuid tréimhse cuntasaíochta roimhe sin:

Ar choinníoll i gcás a dtabhóidh cuideachta caillteanas in idirbheart a bheadh, dá mbeadh brabús eascraithe as, inmhuirearaithe i leith cánach de bhua alt 55 (1) nó (2) den Acht Airgeadais, 1974 (idirbhearta i ndeimhnithe taiscthe), ansin, má bhíonn cáin inmhuirearaithe ar an gcuideachta i leith an úis is iníochta ar mhéid an airgid ar diúscraíodh an ceart ina leith, go n-áireofar méid an úis sin sna méideanna a bhféadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfaí méid a caillteanais a fhritháireamh ina leith faoin bhfo-alt seo.

(2) I gcás cuideachta a bheith, in aon tréimhse chuntasaíochta, laistigh de réim cánach corparáide faoi Chás V de Sceideal D agus gur mó comhiomlán na n-easnamh, arna ríomh de réir alt 81 (4) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (cánachas ar chíosanna faoi ghearrléasanna), ná comhiomlán na mbarrachas arna ríomh amhlaidh, féadfar, a mhéid is féidir, ar éileamh a dhéanamh chuige sin, an bhreis a bhaint as, nó a fhritháireamh in aghaidh, méid aon ioncaim a mbeidh cáin chorparáide measúnaithe ar an gcuideachta ina leith faoin gCás sin V do thréimhsí cuntasaíochta roimhe sin a chríochnaigh laistigh den am a shonraítear i bhfo-alt (3); agus, faoi réir an fho-ailt sin agus aon fhaoisimh i leith breis easnamh roimhe sin, déanfar an t-ioncam sin de chuid aon tréimhse díobh sin a áireamh mar ioncam arna laghdú, a mhéid is féidir, méid na breise, agus déanfar aon chuid den bhreis nach dtabharfar faoiseamh ina leith amhlaidh a fhritháireamh in aghaidh an ioncaim a bhfuil cáin chorparáide measúnaithe ar an gcuideachta ina leith faoi Chás V de Sceideal D d'aon tréimhse chuntasaíochta dá éis sin:

Ar choinníoll go dtabharfar, a mhéid is féidir, aon fhaoiseamh faoin bhfo-alt seo trí aon chuid den bhreis sin a thabhairt ar aghaidh ón gcéad mheasúnacht eile dá éis sin agus, a mhéid nach féidir é a thabhairt ar aghaidh amhlaidh, ansin, ón gcéad mheasúnacht eile agus mar sin de.

(3) Is é an t-am dá dtagraítear i bhfo-alt (2) an t-am díreach roimh an tréimhse chuntasaíochta a chéadluaitear i bhfo-alt (2) ar comhfhad leis an tréimhse chuntasaíochta inar tharla an bhreis easnamh; ach ní bheidh méid an laghdaithe a fhéadfar a thabhairt faoin bhfo-alt sin san ioncam do thréimhse chuntasaíochta ar roimh an am sin do chuid di níos mó ná cuid den ioncam sin is comhréir leis an gcuid den tréimhse ar laistigh den am sin di.

(4) Déanfar éileamh faoi fho-alt (2) laistigh de dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta inar tabhaíodh an bhreis easnamh.

20. —(1) I gcás a dtarlóidh, an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó dá éis, ar chuideachta (“an réamhtheachtaí”) do scor de thrádáil a sheoladh, go dtosóidh cuideachta eile (“an comharba”) á seoladh, agus—

(a) ar an teagmhas sin tarlú nó aon tráth laistigh de dhá bhliain tar éis dó tarlú, gur leis na daoine céanna an trádáil nó leas inti nach lú ná trí cheathrú cuid di ar leo an trádáil nó leas den sórt sin tráth éigin laistigh de bhliain roimh an teagmhas sin tarlú; agus

(b) nach mbeidh, sa tréimhse a ghlactar le haghaidh na comparáide faoi mhír (a), an trádáil á seoladh ach ag cuideachta atá laistigh de réim cánach ina leith;

ansin beidh éifeacht leis an Acht seo faoi réir fho-ailt (2) go (5).

I míreanna (a) agus (b) beidh feidhm freisin ag tagairtí don trádáil maidir le haon trádáil eile a gcuimsítear gníomhaíochtaí na trádála chéadluaite ina gníomhaíochtaí.

(2) Ní áireofar go mbeidh buanscortha den trádáil ná trádáil nua a bheith bunaithe agus tosaithe chun críche na liúntas agus na muirear dá bhforáiltear le halt 14; ach tabharfar don chomharba nó gearrfar air, de réir an ailt seo, na liúntais agus na muirir go léir a bheadh, dá leanfadh an réamhtheachtaí air ag seoladh na trádála, le tabhairt dó nó le gearradh air, agus déanfar méid aon liúntais nó aon mhuirir den sórt sin a ríomh ionann is dá mbeadh an comharba ag seoladh na trádála ó thosaigh an réamhtheachtaí á seoladh agus ionann is dá mba é an comharba a rinne nó gur leis a rinneadh gach ní a rinne an réamhtheachtaí nó a rinneadh leis (ach sin sa dóigh nach ndéileálfar le haon díol ní aistriú sócmhainní a úsáidtear chun críocha na trádála agus a rinne an réamhtheachtaí, ar an trádáil a aistriú, leis an gcomharba mar dhíol nó aistriú is bun le haon liúntas nó muirear den sórt sin).

(3) Ní bheidh an réamhtheachtaí i dteideal faoisimh faoi alt 18, ach amháin mar a fhoráiltear le fo-alt (5) den alt seo; agus, faoi réir aon éileamh a dhéanfaidh an réamhtheachtaí faoi alt 16 (2), beidh an comharba i dteideal faoisimh faoi alt 16 (1), ionann is dá mba i leith caillteanais é a bhain don chomharba ag seoladh na trádála, i leith aon mhéid a mbeadh an réamhtheachtaí i dteideal faoiseamh a éileamh ina leith dá leanfadh sé air ag seoladh na trádála.

(4) Aon urrúis de réir brí alt 367 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (ceannach agus díol urrús), ar chuid de stoc trádála na cuideachta iad an tráth a scoir an réamhtheachtaí de bheith ag seoladh na trádála, déileálfar leo chun críocha an ailt sin mar urrúis a dhíol an réamhtheachtaí an tráth sin ar an margadh oscailte agus a cheannaigh an comharba an tráth sin ar an margadh oscailte.

(5) Ar an gcomharba scor de bheith ag seoladh na trádála—

(a) má scoireann an comharba amhlaidh laistigh de cheithre bliana ó theacht i gcomharbas ar an trádáil, féadfar aon fhaoiseamh a d'fhéadfaí a thabhairt don chomharba faoi alt 18 ar scor dó de bheith ag seoladh na trádála, a mhéid nach féidir an faoiseamh sin a thabhairt don chomharba, a thabhairt don réamhtheachtaí ionann is dá mba é an réamhtheachtaí a thabhaigh an caillteanas (lena n-áirítear aon mhéid a áiríodh mar chaillteanas faoi alt 18 (3)); agus

(b) má scoireann an comharba de bheith ag seoladh na trádála laistigh de bhliain ó theacht i gcomharbas uirthi, féadfar faoiseamh a thabhairt don réamhtheachtaí faoi alt 18 i leith aon chaillteanas a thabhaigh sé (nó aon mhéid arna áireamh mar chaillteanas den sórt sin faoi alt 18 (3));

ach chun críocha alt 18, mar atá feidhm aige de bhua an fho-ailt seo maidir le faoiseamh a thabhairt don réamhtheachtaí, áireofar go mbeidh scortha ag an réamhtheachtaí de bheith ag seoladh na trádála nuair a bheidh scortha ag an gcomharba dá seoladh.

(6) I gcás an comharba scor de bheith ag seoladh na trádála laistigh den tréimhse a ghlactar le haghaidh na comparáide faoi fho-alt (1) (a) agus, ar sin a dhéanamh aige, go dtosóidh tríú cuideachta ag seoladh na trádála, ansin, ní thabharfar faoiseamh don réamhtheachtaí de bhua fho-alt (5) faoi threoir an teagmhais sin, ach faoi réir go mbeidh feidhm ag fo-ailt (2) go (5) maidir leis an teagmhas sin (mar aon leis an réamhtheachtaí agus an comharba nua) agus freisin leis an teagmhas roimhe sin (mar aon leis an réamhtheachtaí agus an comharba bunaidh), ach sin sa dóigh—

(a) i ndáil leis an teagmhas is luaithe go bhfolóidh “comharba” an comharba i gceachtar teagmhas; agus

(b) i ndáil leis an teagmhas is déanaí go bhfolóidh “réamhtheachtaí” an réamhtheachtaí i gceachtar teagmhas;

agus má shásaítear coinníollacha an fho-ailt seo arís ina dhiaidh sin, beidh feidhm aige arís amhlaidh.

(7) I gcás a dtarlóidh, ar chuideachta scor de bheith ag seoladh trádála, go dtosóidh cuideachta eile ag seoladh gníomhaíochtaí na trádála mar chuid dá trádáil, ansin measfar chun críocha an ailt seo gur trádáil ar leithligh an chuid sin den trádáil a bheidh á seoladh ag an gcomharba, má bhíonn d'éifeacht leis an meas sin go mbeidh éifeacht le fo-alt (1) nó (6) ar an teagmhas sin i ndáil leis an trádáil ar leithligh sin; agus i gcás a dtarlóidh, ar chuideachta scor de bheith ag seoladh cuid de thrádáil, go dtosóidh cuideachta eile ag seoladh gníomhaíochtaí na coda sin mar thrádáil nó mar chuid de thrádáil dá cuid, measfar chur críocha an ailt seo gur sheol an réamhtheachtaí mar thrádáil ar leithligh an chuid sin dá thrádáil má bhíonn d'éifeacht leis an meas sin go mbeidh éifeacht le fo-alt (1) nó (6) ar an teagmhas sin i ndáil leis an trádáil ar leithligh sin.

(8) I gcás a mbeidh sé le meas faoi fho-alt (7) gur trádáil ar leithligh aon ghníomhaíochtaí de chuid trádála cuideachta ar an gcuideachta scor de na gníomhaíochtaí sin nó do thosú á seoladh, déanfar aon chionroinnt is gá ar fháltais nó ar chaiteachais.

(9) I gcás a mbeidh, de bhua fho-alt (8), aon suim le cionroinnt agus gur dealraitheach, tráth na cionroinnte, gur rud ábhartha é maidir le dliteanas cánach dhá chuideachta nó níos mó (cibé tréimhse ar ina haghaidh é) déanfaidh na Coimisinéirí Achomhairc aon cheist i dtaobh an dóigh a mbeidh an tsuim le cionroinnt a chinneadh, chun críocha cánach na gcuideachtaí sin go léir, agus cinnfidh na Coimisinéirí sin an cheist ionann is dá mba achomharc in aghaidh measúnachta í, agus beidh feidhm dá réir sin ag forálacha na nAchtanna Cánach Ioncaim, modhnaithe mar is gá, a bhaineann le hathéisteacht achomhairc agus sonrú cáis chun tuairim na hArd-Chúirte a fháil ar phointe dlí:

Ar choinníoll go mbeidh na cuideachtaí sin go léir i dteideal láithriú agus éisteacht a fháil ó na Coimisinéirí Achomhairc nó uiríolla a dhéanamh chucu i scríbhinn.

(10) Tabharfar, nuair a dhéanfar éileamh, aon fhaoiseamh a bheidh le fáil faoin alt seo mar urscaoileadh nó aisíoc cánach.

(11) Chun críocha an ailt seo—

(a) measfar, maidir le trádáil a sheolann dhá dhuine nó níos mó, gur leo í i gcomhréir leis na scaireanna de bhrabúis na trádála a mbeidh teideal acu chucu;

(b) measfar, maidir le trádáil nó leas i dtrádáil de chuid aon duine mar iontaobhaí (seachas chun críocha carthanúla nó críocha poiblí), gur trádáil nó leas an céanna leis na daoine atá de thuras na huaire i dteideal an ioncaim faoin iontaobhas;

(c) maidir le trádáil nó leas i dtrádáil de chuid cuideachta, déileáfar in aon cheann de na slite a cheadaítear le fo-alt (12) leis an gcéanna i gcás arb é an toradh ar é sin a dhéanamh go mbeidh éifeacht i ndáil le teagmhas le fo-alt (1) nó le fo-alt (6).

(12) Féadfar, chun críocha an ailt seo, a mheas maidir le trádáil nó leas i dtrádáil is le cuideachta a sheolann an céanna—

(a) gur leis na daoine ar leo an gnáth-scairchaipiteal sa chuideachta an céanna agus gur leo é i gcomhréir le méid a sealbhán den chaipiteal sin, nó

(b) i gcás aon chuideachta is fochuideachta, gur le cuideachta is máthairchuideachta di an céanna, nó gur leis na daoine é ar leo gnáth-scairchaipiteal na máthairchuideachta sin, agus gur leo é i gcomhréir le méid a sealbhán den chaipiteal sin,

agus féadfar, maidir le haon ghnáth-scairchaipiteal de chuid cuideachta, má bhíonn cumhacht ag aon duine nó comhlacht daoine a áirithiú trí bhíthin scaireanna nó cumhacht vótála a shealbhú in aon chuideachta nó i ndáil léi nó de bhua aon chumhachta a thugtar leis na hairteagail chomhlachais nó le haon doiciméad eile a rialálann aon chuideachta gur mar is toil leis an duine sin nó leis an gcomhlacht daoine sin a sheolfar gnóthaí na cuideachta ar léi an scairchaipiteal, a mheas gur leis an duine nó leis an gcomhlacht daoine ag a bhfuil an chumhacht sin é.

(13) Chun críocha fho-alt (12)—

(a) forléireofar tagairtí d'úinéireacht mar thagairtí d'úinéireacht thairbhiúil;

(b) measfar gur fochuideachta de chuid cuideachta eile cuideachta má bhíonn agus fad a bheidh cion nach lú ná 75 faoin gcéad dá gnáth-scairchaipiteal ar úinéireacht ag an gcuideachta eile sin, go díreach nó trí chuideachta nó cuideachtaí eile, nó i bpáirt go díreach agus i bpáirt trí chuideachta nó cuideachtaí eile;

(c) cinnfear de réir alt 156 (5) go (10) (fochuideachtaí) méid gnáth-scairchaipitil cuideachta amháin atá ar úinéireacht ag dara cuideachta trí chuideachta nó cuideachtaí eile, nó i bpáirt go díreach agus i bpáirt trí chuideachta nó cuideachtaí eile; agus

(d) i gcás ar fochuideachta de chuid cuideachta eile aon chuideachta, measfar gurb í an chuideachta eile sin a máthairchuideachta mura fochuideachtaí de chuid tríú cuideachta iad araon.

(14) Nuair a bheifear á chinneadh, chun críocha an ailt seo, an leis nó cá mhéad is leis, na daoine céanna trádáil tráthanna éagsúla, measfar gur duine aonair daoine faoi seach is gaolta dá chéile agus na daoine a bheidh ó am go ham i dteideal an ioncaim faoi aon iontaobhas, agus chun na críche sin ciallaíonn “gaol” fearchéile, banchéile, sinsear, dírshliochtach, deartháir nó deirfiúr.

21. —(1) Ach amháin a mhéid a fhoráiltear a mhalairt leis an Acht seo, beidh ag—

(a) Codanna XIII go XVIII den Acht Cánach Ioncaim, 1967 ,

(b) alt 11 den Acht Airgeadais, 1967 ,

(c) alt 4 den Acht Airgeadais, 1968 ,

(d) alt 4 den Acht Airgeadais, 1969 ,

(e) alt 14 den Acht Airgeadais, 1970 ,

(f) ailt 22, 23, 24 agus 26 den Acht Airgeadais, 1971 ,

(g) ailt 9 agus 25 den Acht Airgeadais, 1973 ,

(h) ailt 1 go 7 den Acht Airgeadais (Cánachas ar Bhrabúis Mhianach Airithe), 1974 ,

(i) ailt 22 agus 25 den Acht Airgeadais, 1974 , agus

(j) aon fhorálacha eile de chuid na nAchtanna Cánach Ioncaim a bhaineann le liúntais a thabhairt nó muirir a ghearradh faoi réim nó de réir na gCodanna agus na n-alt sin,

an fheidhm chéanna chun críocha cánach corparáide agus chun críocha cánach ioncaim agus déanfar na Codanna agus na hailt sin a leasú chuige sin de réir an Chéad Sceidil.

(2) Ní bheidh feidhm chun críocha cánach corparáide ag ailt 241 (3) (4) (9), 246 (3), 249, 251 (5), 254 (6), 262, 295, 296, 297 ná 305 (4) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , ná ag ailt 22 (4) ná 23 den Acht Airgeadais, 1971 , ná ag alt 22 (5) (6) (7) den Acht Airgeadais. 1974.

(3) Chun críocha cánach corparáide déanfar an ceart chun liúntais nó an dliteanas i leith muirir do thréimhse chuntasaíochta agus ráta nó méid aon liúntais nó muirir den sórt sin a chinneadh faoi na forálacha dá dtagraítear i bhfo-alt (1) tríd an dlí a bheidh i bhfeidhm don bhliain mheasúnachta ina mbeidh deireadh leis an tréimhse chuntasaíochta a fheidhmiú.

(4) I gcás cuideachta nach gcónaíonn sa Stát a bheith laistigh de réim cánach corparáide maidir le bunadh amháin ioncaim agus faoi réim cánach ioncaim maidir le bunadh eile, ansin, le linn na forálacha dá dtagraítear i bhfo-alt (1) a bheith á bhfeidhmiú, tabharfar éifeacht do liúntais a bhaineann le haon bhunadh ioncaim in aghaidh ioncam is inmhuirearaithe i leith na cánach céanna is inmhuirearaithe ar ioncam ón mbunadh sin.

22. —(1) Faoi réir aon leasuithe sainráite a dhéantar leis an Acht seo, beidh ag Cuid XXII den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Faoiseamh ó Chánachas Dúbailte), mar aon le haon achtachán eile a bhaineann le faoiseamh ó chánachas dúbailte nó a thagraíonn dó, agus (ach amháin a mhéid a fhorálfar a mhalairt le comhshocraíochtaí arna ndéanamh tar éis an tAcht seo a rith) ag aon chomhshocraíochtaí arna ndéanamh faoi alt 361 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (comhaontuithe i leith faoisimh ó chánachas dúbailte), i ndáil le cáin bhrabús corparáide, éifeacht i ndáil le cáin chorparáide agus ioncam ar ar inmhuirearaithe an cháin sin mar atá sainráite iontu éifeacht a bheith leo i ndáil le cáin bhrabús corparáide agus brabúis ar ar inmhuirearaithe an cháin sin, agus ní mar atá éifeacht leo i ndáil le cáin ioncaim:

Ar choinníoll nach ndéanfaidh an t-alt seo difear d'oibriú alt 361 (7) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , agus mír 13 de Sceideal 10 a ghabhann leis an Acht sin (éileamh ar chreidmheas do cháin choigríche), mar a chuireann an tAcht seo chun feidhme iad maidir le cáin chorparáide.

(2) Déanfar cibé cionroinnt is gá maidir le cáin chorparáide i gcás feidhm a bheith ag comhshocraíochtaí a bhfuil feidhm dlí acu de bhua alt 361 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (arna chur chun feidhme maidir le cáin chorparáide le fo-alt (1)) maidir leis an gcuid gan chaitheamh de thréimhse chuntasaíochta a bheidh ag rith ar dháta a bheidh sonraithe sna comhshocraíochtaí, agus déanfar aon chionroinnt den sórt sin i gcomhréir le líon na míonna nó na gcodán de mhíonna sa chuid den tréimhse chuntasaíochta iomchuí roimh an dáta sin agus sa chuid a bheidh fágtha den tréimhse sin, faoi seach.

23. —(1) Na forálacha a chuirtear chun feidhme le halt 22 maidir le cáin chorparáide i leith ioncaim beidh feidhm acu freisin maidir le cáin chorparáide i leith gnóchan inmhuirearaithe, agus chun na críche sin—

(a) déanfar tagairtí sna forálacha sin d'ioncam a fhorléiriú mar thagairtí do ghnóchain inmhuirearaithe; agus

(b) déanfar tagairtí sna forálacha sin do chánacha ar aon-ghné, nó ar comhréir, le cáin chorparáide a fhorléiriú mar thagairtí do chánacha ar ghnóchain inmhuirearaithe;

agus beidh éifeacht dá réir sin le halt 361 (7) (8) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 .

(2) Chun críocha mhír 4 de Sceideal 10 a ghabhann leis an Acht Cánach Ioncaim, 1967 (a dhéanann, arna chur chun feidhme maidir le cáin chorparáide le halt 22, teorannú ar an gcreidmheas i leith cánach coigríche is inlamhála in aghaidh cánach corparáide maidir le haon ioncam ionas nach mbainfidh sé ach leis an gcáin chorparáide is inchurtha i leith an ioncaim sin agus, de bhua fho-alt (1), a bhfuil feidhm aici mar an gcéanna i ndáil le gnóchain inmhuirearaithe), déanfar an cháin chorparáide is inchurtha i leith aon ioncaim nó gnóchain (“an t-ioncam nó an gnóchan iomchuí”) a chinneadh de réir fho-ailt (3) agus (4).

(3) Faoi réir fho-alt (4), áireofar méid na cánach corparáide is inchurtha i leith an ioncaim nó an ghnóchain iomchuí a bheith ar cóimhéid leis an gcionúireacht de mhéid an ioncaim nó an ghnóchain sin a bheidh ar comhréir leis an ráta cánach corparáide is iníoctha ag an gcuideachta (sula dtabharfar aon chreidmheas le haghaidh faoi seamh ó chánachas dúbailte) ar a hioncam nó ar a gnóchain inmhuirearaithe don tréimhse chuntasaíochta a d'eascair an t-ioncam nó a d'fhaibhrigh an gnóchan (“an tréimhse chuntasaíochta iomchuí”).

(4) I gcás a mbeidh, sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí, aon asbhaint le déanamh i leith muirir ar ioncam, caiteachas bainistí nó méideanna eile is féidir a bhaint as breis agus cineál amháin brabús nó a fhritháireamh ina n-aghaidh nó a áireamh mar asbhaint a laghdaíonn iad—

(a) féadfaidh an chuideachta, chun críocha an ailt seo, an asbhaint a leithroinnt i cibé méideanna agus i leith cibé brabúis dá cuid don tréimhse sin is oiriúnach léi; agus

(b) áireofar, chun críocha fho-alt (3), méid an ioncaim nó an ghnóchain iomchuí a bheith arna laghdú nó, de réir mar a bheidh, arna mhúchadh, cibé méid (más ann) den asbhaint a leithroinneadh chuige.

24. —(1) San Acht seo gairtear “ioncam infheistíochta frainceáilte” de chuid cuideachta d'ioncam cuideachta a chónaíonn sa Stát arb éard é dáileadh a bhfuil an chuideachta i dteideal creidmheasa cánach ina leith (agus arb éard é dá bhrí sin ioncam ar cóimhéid le comhiomlán méid nó luach an dáilte agus méid an chreidmheasa sin).

(2) San Acht seo gairtear “iocaíocht fhrainceáilte” de shuim méid nó luach dáilte a rinne cuideachta a chónaíonn sa Stát agus mhéid an chreidmheasa cánach ina leith, agus tagairtí d'aon tréimhse chuntasaíochta nó tréimhse eile a rinneadh íocaíocht fhrainceáilte is tagairtí iad don tréimhse a rinneadh an dáileadh áirithe.

25. —(1) I gcás a bhfaighidh cuideachta, in aon tréimhse chuntasaíochta, ioncam infheistíochta frainceáilte, féadfaidh an chuideachta, ar éileamh a dhéanamh chuige sin, a chur faoi deara go ndéileálfar leis an ioncam infheistíochta frainceáilte nó le cuid de chun gach críche nó aon chríche dá luaitear i bhfo-alt (2) ionann is dá mba é a chóimhéid é de bhrabúis is inchurtha faoi cháin chorparáide agus faoi réir fho-ailt (4) agus (5) beidh an chuideachta i dteideal go n-íocfaí léi luach an chreidmheasa cánach atá ar áireamh san ioncam nó sa chuid den ioncaim lena ndéileálfar amhlaidh.

(2) Is iad na críocha a bhféadfar éileamh a dhéanamh ina leith faoi fho-alt (1)—

(a) caillteanais trádála a fhritháireamh in aghaidh brabúis iomlána faoi alt 16 (2);

(b) muirir ar ioncam a asbhaint faoi alt 10;

(c) liúntais chaipitiúla áirithe a fhritháireamh in aghaidh brabúis iomlána faoi alt 14 (6).

(3) I gcás a ndéanfaidh cuideachta éileamh faoin alt seo d'aon tréimhse chuntasaíochta, ansin an laghdú a bheidh le déanamh i mbrabúis na tréimhse cuntasaíochta sin déanfar é, a mhéid is féidir, sna brabúis is inchurtha faoi cháin chorparáide agus ní sa mhéid a ndéileálfar leo mar bhrabúis is inmhuirearaithe amhlaidh faoin alt seo.

(4) I gcás ar le halt 16 (2) nó 14 (6) a bhaineann éileamh faoin alt seo agus gur roimh an am a luaitear san fho-alt sin do chuid, agus gur laistigh den am sin do chuid eile, de thréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta, ansin—

(a) ní chuirfear an srian a fhorchuirtear le halt 16 (3) nó le halt 14 (6) ar mhéid an fhaoisimh i bhfeidhm ach amháin maidir le haon fhaoiseamh a bheidh le tabhairt ar leith ón alt seo, agus cuirfear an srian sin i bhfeidhm ar neamhshuim le haon mhéid a ndéileálfar leis mar bhrabúis de chuid na tréimhse cuntasaíochta faoin alt seo; ach

(b) ní thabharfar faoiseamh faoin alt seo ach amháin i leith cuid den méid a ndéileálfar leis amhlaidh ar comhréir leis an gcuid den tréimhse chuntasaíochta laistigh den am sin.

(5) I gcás íocaíocht creidmheasa cánach a bheith faighte ag cuideachta ar éileamh a dhéanamh faoin alt seo nó faoi alt 15 (4) agus go bhféadfaí, ar leith ó éileamh den sórt sin, aon mhéid a fhritháireamh in aghaidh na mbrabús do thréimhse chuntasaíochta iardain nó a bhaint as na brabúis sin, ansin, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfaí an méid sin a fhritháireamh nó a asbhaint amhlaidh ach, sa chás sin, a mhéid a úsáideadh an méid sin chun íocaíocht creidmheasa cánach a fháil, beidh an creidhmeas cánach sin inghnóthaithe ón gcuideachta trí cháin ioncaim a mheasúnú uirthi faoi Chás IV de Sceideal D don bhliain mheasúnachta ina mbeidh deireadh leis an tréimhse chuntasaíochta iardain ar mhéid arb ionann an cháin ioncaim air de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain mheasúnachta sin agus méid an chreidmheasa cánach sin agus déanfar an mheasúnacht sin tráth nach déanaí ná dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta iardain:

Ar choinníoll nach dtabharfar faoiseamh faoin bhfo-alt seo in aghaidh brabús tréimhse chuntasaíochta dá bhféadfaí an faoiseamh sin a thabhairt in aghaidh brabús tréimhse chuntasaíochta níos luaithe.

(6) Is mar seo a leanas do na teorainneacha ama d'éilimh faoin alt seo—

(a) más í an chríoch agus a mhéid gurb í an chríoch ar chuici an t-éileamh caillteanais trádála a fhritháireamh in aghaidh brabúis iomlána faoi alt 16 (2), dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta a tabhaíodh an caillteanas trádála;

(b) más í an chríoch agus a mhéid gurb í an chríoch ar chuici an t-éileamh muirir ar ioncam a asbhaint faoi alt 10 nó liúntais chaipitiúla a fhritháireamh in aghaidh brabúis iomlána faoi alt 14 (6), dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta a íocadh na muirir nó a bhí na liúntais chaipitiúla le tabhairt;

(c) más éileamh faoi fho-alt (5) an t-éileamh, dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta ar ina leith a rinneadh an t-éileamh.

(7) Ní mheasfar gur ioncam de chuid cuideachta chun aon chríche de chuid na nAchtanna Cánach aon mhéid a muirearófar cáin ioncaim ina leith ar an gcuideachta de bhua an ailt seo trí mheasúnacht faoi Chás IV de Sceideal D.

26. —(1) I gcás a bhfaighidh cuideachta, in aon tréimhse chuntasaíochta, ioncam infheistíochta frainceáilte, féadfaidh an chuideachta, in ionad nó i dteannta éileamh a dhéanamh faoi alt 25, a chur faoi deara, ar éileamh a dhéanamh chuige sin, go gcuirfear an t-ioncam infheistíochta frainceáilte i gcuntas le haghaidh faoiseamh faoi alt 16 (1) nó 18, go feadh méid an ioncaim sin a fuarthas sa tréimhse chuntasaíochta agus a bheadh, dá mbeadh sé inchurtha faoi cháin chorparáide, curtha i gcuntas amhlaidh de bhua alt 16 (6); agus (faoi réir gan thar an méid sin a bheith san ioncam infheistíochta frainceáilte) beidh éifeacht leis na fo-ailt seo a leanas i gcás an chuideachta do dhéanamh éileamh faoin alt seo d'aon tréimhse chuntasaíochta.

(2) Déileálfar, chun críocha an éilimh, mar ioncam trádála de chuid na tréimhse cuntasaíochta leis an méid lena mbainfidh an t-éileamh.

(3) An laghdú a bheidh le déanamh ar ioncam trádála de chuid tréimhse cuntasaíochta déanfar é a mhéid is féidir ar ioncam trádála is inchurtha faoi cháin chorparáide agus ní ar an méid a ndéileálfar leis mar ioncam trádála is inmhuirearaithe amhlaidh faoin alt seo:

Ar choinníoll i gcás ar éileamh faoi alt 18 an t-éileamh—

(a) go ndéanfar an caillteanas i dtrádáil a fhritháireamh go príomha in aghaidh ioncam is inchurtha faoi cháin chorparáide (gan ioncam a áireamh a ndéileáiltear leis amhlaidh mar ioncam is inmhuirearaithe leis an alt seo) do na tréimhsí cuntasaíochta dá dtagraítear in alt 18 (1) agus nach mbeidh feidhm ag an bhfritháireamh caillteanais in aghaidh ioncaim infheistíochta fhrainceáilte dá bhforáiltear leis an alt seo ach amháin maidir leis an iarmhéid den chaillteanas sin nár fritháiríodh faoi fhorálacha alt 18 (1); sa dóigh gur i dtréimhse chuntasaíochta déanach agus nach i gceann is luaithe ná sin laistigh de na trí bliana a luaitear in alt 18 (1) a dhéanfar an t-iarmhéid caillteanais sin dá dtagraítear thuas a fhritháireamh in aghaidh ioncaim infheistíochta fhrainceáilte; agus

(b) i gcás ar mó comhiomlán na gcreidmheasaí cánach a bheidh cuimsithe i méid iomlán an ioncaim infheistíochta fhrainceáilte do thréimhse chuntasaíochta ná comhiomlán na gcreidmheasaí cánach a bheidh cuimsithe sna híocaíochtaí frainceáilte a rinneadh sa tréimhse chuntasaíochta sin, ansin, nach mó an creidmheas cánach a íocfar leis an gcuideachta ná suim ar cóimhéid leis an mbreis; agus chun na críche sin nuair is lasmuigh de na trí bliana a luaitear in alt 18 (1) do chuid den tréimhse chuntasaíochta sin gurb í an bhreis sin an chuid den bhreis don tréimhse chuntasaíochta go huile a bheidh ar comhréir leis an gcuid den tréimhse chuntasaíochta laistigh de na trí bliana sin.

(4) I gcás íocaíocht creidmheasa cánach a bheith faighte, de bhua an ailt seo, ag cuideachta ar éileamh faoi alt 16 (1) agus go bhféadfaí ar leith ó éileamh den sórt sin caillteanas a fhritháireamh in aghaidh brabúis tréimhse cuntasaíochta iardain nó a bhaint as na brabúis sin, ansin, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an caillteanas a fhritháireamh nó a asbhaint amhlaidh ach, sa chás sin, a mhéid a úsáideadh an caillteanas chun íocaíocht creidmheasa cánach a fháil, gnóthófar an creidmheas cánach sin ón gcuideachta trí cháin ioncaim a mheasúnú uirthi faoi Chás IV de Sceideal D don bhliain mheasúnachta ina mbeidh deireadh leis an tréimhse chuntasaíochta iardain ar mhéid arb ionann an cháin ioncaim air de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain mheasúnachta sin agus méid an chreidmheasa cánach sin agus déanfar an mheasúnacht sin tráth nach déanaí ná dhá bhliain ó dheireadh na tréimhse cuntasaíochta iardain.

(5) Más le halt 18 a bhaineann an t-éileamh agus gur lasmuigh de na trí bliana a luaitear i bhfo-alt (1) den alt sin do chuid de thréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta, ansin—

(a) ní chuirfear an srian a fhorchuirtear le fo-alt (2) den alt sin le méid an laghdaithe a fhéadfar a dhéanamh ar ioncam trádála na tréimhse sin i bhfeidhm ach amháin maidir le haon fhaoiseamh a bheidh le tabhairt ar leith ón alt seo, agus cuirfear i bhfeidhm é ar neamhshuim le haon mhéid a ndéileálfar leis mar ioncam trádála de chuid na tréimhse de bhua an ailt seo, ach

(b) ní thabharfar faoiseamh faoin alt seo ach amháin in aghaidh cuid den méid a ndéileálfar leis amhlaidh ar comhréir leis an gcuid den tréimhse chuntasaíochta laistigh de na trí bliana a bheidh i gceist.

(6) Ní mheasfar gur ioncam de chuid cuideachta chun aon chríche de chuid na nAchtanna Cánach aon mhéid a ndéanfar, de bhua an ailt seo, cáin ioncaim a mhuirearú ar an gcuideachta ina leith trí mheasúnacht faoi Chás IV de Sceideal D.

27. —(1) Más rud é—

(a) go mbeidh, laistigh d'aon tréimhse trí bliana, athrú ar úinéireacht cuideachta agus (níos luaithe nó níos déanaí sa tréimhse sin, nó an tráth céanna) mórathrú ar chineál nó ar stiúradh trádála a sheolann an chuideachta, nó

(b) go mbeidh, aon tráth tar éis do scála na ngníomhaíochtaí i dtrádáil a sheolann cuideachta a bheith éirithe beag nó neamhbhríoch, agus roimh aon mhórbhorradh a theacht ar an trádáil, athrú ar úinéireacht na cuideachta,

ní thabharfar aon fhaoiseamh—

(i) faoi alt 16 trí chaillteanas a thabhaigh an chuideachta i dtréimhse chuntasaíochta dar tosach tráth roimh an athrú úinéireachta a fhritháireamh in aghaidh aon ioncam nó brabúis eile de chuid tréimhse chuntasaíochta dar críoch tráth tar éis an athrú úinéireachta; ná

(ii) faoi alt 182 (faoiseamh i leith caillteanais neamhfhaoisimh etc. arna dtabhairt ar aghaidh ón mbliain 1975-76) nó faoi alt 184 (faoiseamh i leith caillteanais chánach brabús corparáide) in aghaidh cáin chorparáide is iníoctha d'aon tréimhse chuntasaíochta dar críoch tráth tar éis an athrú úinéireachta.

(2) Le linn an t-alt seo a bheith á chur chun feidhme maidir leis an tréimhse chuntasaíochta ina dtarlóidh an t-athrú úinéireachta, déileálfar leis an gcuid dar críoch an t-athrú úinéireachta, agus leis an gcuid dá éis sin, mar dhá thréimhse chuntasaíochta ar leithligh, agus déanfar brabúis nó caillteanais na tréimhse cuntasaíochta a chionroinnt ar an dá chuid.

Is ar bhonn ama a dhéanfar an chionroinnt de réir fad na gcodanna sin faoi seach, ach amháin, más dealraitheach go n-oibreodh an modh sin go míréasúnach nó go héagórach, go n-úsáidfear cibé modh eile is dealraitheach a bheith cóir réasúnach.

(3) I bhfo-alt (1) folaíonn “mórathrú ar chineál nó ar stiúradh trádála”—

(a) mórathrú ar chineál na maoine a ndéileáiltear inti, nó ar na seirbhísí nó na saoráidí a sholáthraítear, sa trádáil, nó

(b) mórathrú ar chustaiméirí, ar easraisí nó ar mhargaí na trádála,

agus beidh feidhm ag an alt seo fiú más athrú é a lean próis chéimseach a thosaigh lasmuigh den tréimhse trí bliana a luaitear i bhfo-alt (1) (a).

(4) I ndáil le haon fhaoiseamh is inchomhairimh faoi alt 20, beidh feidhm ag fo-alt (1) ionann is dá mba chuideachta is comharba a thabhaigh aon chaillteanas a thabhaigh cuideachta is réamhtheachtaí agus ionann is dá bhfolódh na tagairtí do thrádáil tagairtí don trádáil arna seoladh ag cuideachta is réamhtheachtaí.

(5) I gcás a ndearnadh faoiseamh i leith caillteanas cuideachta a shrianadh faoin alt seo, ansin, d'ainneoin alt 304 (6) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (forálacha maidir le léiriú chun críocha Chuid XVI den Acht sin), le linn forálacha Chuid XVI den Acht sin (liúntais Bhliantúla i leith Caiteachais Chaipitiúil Airithe) a bheith á gcur chun feidhme i ndáil le muirir chothromaíochta ar an gcuideachta faoi threoir aon teagmhas tar éis an athraithe ar úinéireacht na cuideachta, déanfar neamhshuim d'aon liúntas nó asbhaint a bheidh le tabhairt nó le déanamh le linn cáin a ghearradh ar thrádáil na cuideachta d'aon tréimhse inmhuirearaithe roimh an athrú úinéireachta murar leor brabúis nó gnóchain na tréimhse inmhuirearaithe sin nó aon tréimhse inmhuirearaithe dá héis roimh an athrú úinéireachta chun éifeacht a thabhairt don liúntas nó don asbhaint.

Le linn an fo-alt seo a bheith á chur chun feidhme toimhdeofar go gcuirtear aon bhrabúis nó gnóchain chun feidhme le linn éifeacht a bheith á thabhairt d'aon liúntas nó asbhaint den sórt sin mar rogha ar iad a fhritháireamh in aghaidh aon chaillteanas nach inchurtha i leith liúntais nó asbhainte den sórt sin.

(6) I gcás oibriú an ailt seo a bheith ag brath ar imthosca nó ar theagmhais tráth tar éis an athraithe úinéireachta (ach nach mó ná trí bliana dá éis) ní bheidh measúnacht chun éifeacht a thabhairt d'fhorálacha an ailt seo as am má dhéantar í laistigh de dheich mbliana ón tráth sin, nó ón gceann is déanaí de na tráthanna sin.

(7) D'ainneoin alt 39 den Acht Airgeadais, 1973 , a aisghairm leis an Acht seo, beidh éifeacht le forálacha an Chúigiú Sceideal a ghabhann leis an Acht sin (Caillteanais Trádála a Dhícheadú agus Liúntais Chaipitiúla a Shrianadh), ach amháin míreanna 8 agus 10 de Chuid I de, amhail is dá n-achtófaí san Acht seo iad, chun an t-alt seo a fhorlíonadh ach tagairtí don alt seo a chur in ionad tagairtí d'alt 39 den Acht sin.

(8) Ní bheidh feidhm ag an alt seo más roimh an 16ú lá de Bhealtaine, 1973, a tharla an t-athrú úinéireachta ná ní bheidh feidhm ag fo-alt (1) (a) má críochnaíodh an mórathrú ar chineál agus ar stiúradh na trádála roimh an dáta sin; ach beidh éifeacht ar shlite eile leis an alt seo faoi threoir imthosca agus teagmhais roimh an dáta sin, agus faoi threoir imthosca agus teagmhais dá éis sin chomh maith.

CUID III

Aicmí Speisialta Cuideachtaí

28. —(1) I gcás nach mó, in aon tréimhse chuntasaíochta, brabúis cuideachta a chónaíonn sa Stát ná an t-uasmhéid iomchuí íochtarach, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an cháin chorparáide a mhuirearófar ar a hioncam don tréimhse sin a ríomh ionann is dá mba 40 faoin gcéad (in ionad an ráta a shocraítear do chuideachtaí i gcoitinne) an ráta cánach corparáide don bhliain airgeadais 1974 agus do gach bliain airgeadais dá éis sin.

(2) I gcás ar mó, in aon tréimhse chuntasaíochta, brabúis aon chuideachta den sórt sin ná an t-uasmhéid iomchuí íochtarach ach nach mó iad ná an t-uasmhéid iomchuí uachtarach, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an cháin chorparáide a mhuirearófar ar a hioncam don tréimhse sin a laghdú suim is ionann agus 10 faoin gcéad den méid seo a leanas—

i gcás arb é M an t-uasmhéid iomchuí uachtarach, P méid na mbrabús agus I méid an ioncaim.

(3) Déanfar na huasmhéideanna iomchuí, íochtarach agus uachtarach, a luaitear sna fo-ailt sin roimhe seo a chinneadh mar a leanas—

(a) i gcás an chuideachta a bheith gan aon chuideachta chomhlachaithe sa tréimhse chuntasaíochta, is iad na méideanna sin £5,000 agus £10,000 faoi seach;

(b) i gcás cuideachta chomhlachaithe amháin nó níos mó a bheith sa tréimhse chuntasaíochta ag an gcuideachta, is é an t-uasmhéid iomchuí íochtarach £5,000 arna roinnt ar aon móide líon na gcuideachtaí comhlachaithe sin agus is é an t-uasmhéid iomchuí uachtarach £10,000 arna roinnt ar aon móide líon na gcuideachtaí comhlachaithe sin.

(4) Le linn fo-alt (3) a bheith a fheidhmiú maidir le haon tréimhse chuntasaíochta de chuid cuideachta, déanfar neamhshuim de chuideachta chomhlachaithe nár sheol aon trádáil ná gnó aon tráth sa tréimhse chuntasaíochta sin (nó, murar chuideachta chomhlachaithe í ach ar feadh cuid den tréimhse chuntasaíochta sin, aon tráth sa chuid sin den tréimhse chuntasaíochta sin) agus chun críocha an ailt seo déileálfar le cuideachta mar chuideachta chomhlachaithe de chuid cuideachta eile tráth áirithe má bhí, an tráth sin, ceann acu faoi rialú an chinn eile nó an dá cheann acu faoi rialú an duine chéanna nó na ndaoine céanna.

San fho-alt seo forléireofar “rialú” de réir alt 102 (míniú ar “cuideachta chomhlachaithe” agus “rialú”).

(5) Le linn a bheith á chinneadh cé mhéad cuideachtaí comhlachaithe a bhí ag cuideachta i dtréimhse chuntasaíochta nó an raibh aon chuideachta chomhlachaithe ag cuideachta i dtréimhse chuntasaíochta, déanfar cuideachta chomhlachaithe a chomhaireamh fiú murar chuideachta chomhlachaithe í ach ar feadh cuid den tréimhse cuntasaíochta, agus déanfar dhá chuideachta chomhlachaithe nó níos mó a chomhaireamh fiú má ba chuideachtaí comhlachaithe iad ar feadh codanna éagsúla den tréimhse chuntasaíochta.

(6) I ndáil le tréimhse chuntasaíochta ba ghiorra ná dhá mhí dhéag, déanfar na huasmhéideanna iomchuí, arna gcinneadh de réir fho-alt (3), a laghdú go comhréireach.

(7) Chun críocha na bhfo-alt sin roimhe seo glacfar gurb iad brabúis cuideachta do thréimhse chuntasaíochta méid a brabús don tréimhse sin ar a mbeidh cáin chorparáide le híoc faoi dheoidh, mar aon le hioncam infheistíochta frainceáilte ar leith ó ioncaim infheistíochta frainceáilte a fuair an chuideachta (más comhalta de ghrúpa í) ó chuideachtaí sa ghrúpa.

(8) Chun críocha an ailt seo glacfar gurb é ioncam cuideachta do thréimhse chuntasaíochta méid a brabús don tréimhse sin ar a mbeidh cáin chorparáide le híoc faoi dheoidh ar leith ón gcuid sin de na brabúis is inchurtha i leith gnóchan inmhuirearaithe; agus glacfar gurb é an chuid sin an méid a tugadh isteach i mbrabúis na cuideachta don tréimhse sin chun críocha cánach corparáide i leith gnóchan inmhuirearaithe roimh aon asbhaint le haghaidh muirir ar ioncam, caiteachais bhainistí nó méideanna eile ab fhéidir a bhaint as brabúis de bhreis ar chineál amháin nó a fhritháireamh in aghaidh brabúis den sórt sin nó ab fhéidir a áireamh mar mhéideanna a laghdaíonn brabúis den sórt sin.

29. —(1) Faoi réir fho-alt (2), i gcás a seolann cuideachta aon ghnó trádála frithpháirtí nó árachais fhrithpháirtigh nó gnó frithpháirteach eile, beidh ag na forálacha den Acht seo a bhaineann le dáiltí feidhm maidir le dáiltí a rinne an chuideachta d'ainneoin iad a dhéanamh le daoine a bhí páirteach i ngníomhaíochtaí frithpháirteacha an ghnó sin agus arb as na gníomhaíochtaí sin a dhíorthaigh siad, ach ní bheidh feidhm acu ach a mhéid gur as brabúis na cuideachta ar ar muirearaíodh cáin chorparáide nó as ioncam infheistíochta frainceáilte a rinneadh iad.

(2) I gcás cuideachta a sheolann aon ghnó árachais saoil fhrithpháirtigh, ní bheidh ag na forálacha den Acht seo a bhaineann le dáiltí feidhm maidir le dáiltí a rinneadh le daoine a bhí páirteach i ngníomhaíochtaí frithpháirteacha an ghnó sin agus arb as na gníomhaíochtaí sin a dhíorthaigh siad; ach más gnó blianachtaí cuid den ghnó sin, ní dhéanfar na blianachtaí is iníoctha i gcúrsa an ghnó sin a áireamh mar mhuirir ar ioncam na cuideachta ar aon réim níos fairsinge ná a dhéanfaí dá mba nár ghnó frithpháirteach an gnó ach gur ghnó é a bhí á sheoladh ag an gcuideachta d'fhonn brabúis a dhéanamh don chuideachta.

(3) Faoi réir na bhfo-alt sin roimhe seo, ní dhéanfaidh sé difear don ghnó a bheidh ag an íocaíocht nó ag an bhfáltas eile chun críocha cánach corparáide nó cánach ioncaim i lámha an fhaighteora gur ó ghníomhaíochtaí frithpháirteacha gnó den sórt sin a dhíorthaigh dáileadh a rinne cuideachta a sheolann an gnó sin agus gur duine é an faighteoir a bhí páirteach sna gníomhaíochtaí sin.

(4) I gcás nach seolann cuideachta, ná nár sheol sí riamh, trádáil nó gnó ag sealbhú infheistíochtaí, agus nach chun críocha ar cuid díobh trádáil nó gnó den sórt sin a sheoladh a bunaíodh í, ní bheidh ag na forálacha den Acht seo a bhaineann le dáiltí feidhm maidir le dáiltí arna ndéanamh ag an gcuideachta ach amháin a mhéid a rinneadh na dáiltí as brabúis de chuid na cuideachta ar ar muirearaíodh cáin chorparáide nó as ioncam infheistíochta frainceáilte

30. —(1) Beidh éifeacht le forálacha alt 218 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (cumainn tionscail agus coigiltis: léiriú), chun an t-alt seo a léiriú.

(2) D'ainneoin aon ní sna hAchtanna Cánach, aon ús scaire nó ús iasachta a íocfaidh cumann—

(a) íocfar é gan cáin ioncaim a asbhaint agus muirearófar é faoi Chás III de Sceideal D, agus

(b) ní áireofar gur dáileadh é:

Ar choinníoll nach mbainfidh mír (a) le haon ús scaire nó ús iasachta is iníoctha le duine nach sa Stát atá a ghnáth-áit chónaí.

(3) Le linn an cháin chorparáide is iníoctha d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid cumainn a bheith á ríomh, beidh éifeacht le halt 10 (muirir ar ioncam a lamháil) faoi réir—

(a) “an chomhréir iomchuí de” a chur isteach roimh na focail “aon mhuirir ar ioncam” i bho-alt (1), agus

(b) an focal “bliantúil” a scriosadh as fo-alt (3) (a).

(4) Chun críocha alt 10, arna mhodhnú le fo-alt (3) den alt seo, ciallaíonn “an chomhréir iomchuí” d'aon mhéid muirear ar ioncam a d'íoc cumann i dtréimhse chuntasaíochta an cion den méid sin a mbeidh idir é agus an t-iomlán an chomhréir chéanna atá idir an méid comhiomlán d'ioncam agus d'ioncam infheistíochta frainceáilte an chumainn don tréimhse chuntasaíochta agus an méid arbh éard é, mura mbeadh alt 220 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (brabúis nó caillteanais is inchurtha i leith idirbhearta áirithe a fhágáil as an áireamh), méid comhiomlán ioncaim agus ioncaim infheistíochta fhrainceáilte an chumainn don tréimhse chuntasaíochta sin:

Ar choinníoll, i ndáil le méid comhiomlán an úis a íocadh in aon tréimhse chuntasaíochta, nach mó an chomhréir iomchuí den ús sin ná £2,000 más tréimhse dhá mhí dhéag an tréimhse chuntasaíochta, agus nach mó é ná cion comhréireach de £2,000 más giorra ná dhá mhí dhéag an tréimhse chuntasaíochta.

(5) In alt 219 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (suimeanna áirithe a asbhaint mar chostais, etc.)—

(a) i bhfo-alt (4) (b) in ionad “aon liúntas bliantúil” cuirfear “aon liúntas síos-scríofa” agus in ionad “d'aon bhliain mheasúnachta” cuirfear “d'aon tréimhse inmhuirearaithe”, agus

(b) i bhfo-alt (4) (c) in ionad “aon bhliana measúnachta” cuirfear “aon tréimhse inmhuirearaithe”.

(6) Leasaítear leis seo alt 220 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (brabúis nó caillteanais is inchurtha i leith idirbhearta áirithe a fhágáil as an áireamh) tríd an bhfo-alt seo a leanas a chur in ionad fho-alt (5)—

“(5) I gcás ina mbeidh aon liúntais chaipitiúla nó aon mhuirir chothromaíochta faoi Chuid XVI le tabhairt nó le gearradh in aghaidh aon tréimhse inmhuirearaithe le linn trádáil cumainn a bheith á cur faoi cháin agus go ndéanfar neamhshuim faoin alt seo de chion de bhrabúis, nó, de réir mar a bheidh, de chaillteanas na tréimhse sin, laghdófar sa chomhréir chéanna méid na liúntas nó na muirear a thabharfaí nó a ghearrfaí mura mbeadh an fo-alt seo.”.

(7) Déanfar neamhshuim chun críocha alt 58 (faoiseamh do dhíolacháin onnmhairí: foras faoisimh ó cháin chorparáide) de na méideanna go léir is infhaighte ag cumann talmhaíochta nó ag cumann iascaigh ó dhíol earraí, ar méideanna iad is infhaighte de bhua idirbhearta díolmhaithe, agus san alt seo tá le “cumann talmhaíochta” agus le “cumann iascaigh” an bhrí chéanna atá leo in alt 220 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 .

(8) Beidh feidhm ag alt 220 (7) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , i ndáil le cáin chorparáide mar atá feidhm aige i ndáil le cáin ioncaim.

(9) An lú lá de Bhealtaine nó roimhe gach bliain, seachadfaidh gach cumann don chigire tuairisceán i cibé foirm a fhorordóidh na Coimisinéirí Ioncaim a thaispeánfaidh—

(a) ainm agus áit chónaí gach duine lenar íoc an cumann £70 nó níos mó d'ús scaire nó d'ús iasachta sa bhliain mheasúnachta a chríochnaigh díreach roimh an lú lá sin de Bhealtaine, agus

(b) méid an úis scaire nó an úis iasachta sin a íocadh an bhliain sin le gach duine díobh sin,

agus mura dtabharfar an tuairisceán sin go cuí maidir le haon bhliain mheasúnachta ní bheidh an cumann i dteideal aon asbhainte faoi alt 219 (1) (suimeanna áirithe a asbhaint mar chostais etc.) nó faoi alt 81 (5) (e) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (cánachas ar chíosanna faoi ghearr-léasanna: ús iasachta a asbhaint), nó faoi alt 10 (muirir ar ioncam a lamháil) i leith aon íocaíochtaí úis scaire nó úis iasachta a bhí de cheangal air a chur sa tuairisceán, agus déanfar na measúnachtaí agus na measúnachtaí breise sin go léir is gá chun éifeacht a thabhairt don fho-alt seo.

(10) Ní bheidh éifeacht i ndáil le cáin ioncaim don bhliain 1975-76 ná d'aon bhliain mheasúnachta roimhe sin leis na leasuithe a dhéantar le fo-ailt (5) agus (6).

31. —(1) Féadfaidh na Coimisinéirí Ioncaim agus aon chumann foirgníochta comhshocraíochtaí a dhéanamh maidir le 1976-77 agus aon bhliain mheasúnachta dá éis sin—

(a) trína mbeidh an cumann faoi dhliteanas, maidir le cibé suimeanna a chinnfear de réir na gcomhshocraíochtaí, cuntas a thabhairt i méid, agus é a íoc, is méid in ionannas cánach ioncaim arna ríomh go páirteach de réir an ráta chaighdeánaigh agus go páirteach de réir ráta laghdaithe a chuirfidh i gcuntas oibriú na bhforálacha ina dhiaidh seo den alt seo; agus

(b) trína ndéanfar socrú d'aon ábhair fho-ghabhálacha nó iarmhartacha,

agus beidh éifeacht le haon chomhshocraíochtaí den sórt sin d'ainneon aon ní san Acht seo:

Ar choinníoll, nuair a bheidh na Coimisinéirí Ioncaim ag feidhmiú a gcumhachtaí comhshocraíochtaí a dhéanamh faoin alt seo, go bhféachfaidh siad i gcónaí lena áirithiú faoi réir fho-alt (3) (c) agus mhír (i) den choinníoll a ghabhann leis an bhfo-alt sin, go mbeidh (má mheastar gur cáin ioncaim don bhliain mheasúnachta an méid is iníoctha amhlaidh ag an gcumann faoi na comhshocraíochtaí) iomlán na cánach ioncaim a bheidh iníoctha leis an Stát, agus nach mbeidh inaisíoctha aige, nuair a chuirfear oibriú na bhforálacha ina dhiaidh seo den alt seo san áireamh, chomh gar agus is féidir sa chomhiomlán lena mbeadh de mhéid ann dá mba nár feidhmíodh na cumhachtaí sin riamh.

(2) I gcás a ndéanfaidh cumann foirgníochta comhshocraíochtaí faoin alt seo d'aon bhliain mheasúnachta, déileálfar mar a leanas chun críocha cánach corparáide le díbhinní nó ús is iníoctha i leith scaireanna sa chumann nó i leith taiscí ann nó iasachtaí a tugadh dó—

(a) le linn brabúis iomlána an chumainn a bheith á ríomh d'aon tréimhse chuntasaíochta a chríochnaigh sa bhliain mheasúnachta, lamhálfar mar asbhaint an méid iarbhír de na díbhinní nó den ús sin a íocadh nó a creidiúnaíodh sa tréimhse chuntasaíochta, mar aon leis an méid ar thug an cumann cuntas ann agus a d'íoc sé ina leith in ionannas cánach ioncaim,

(b) le linn ioncam cuideachta lenar íocadh nó dar creidiúnaíodh aon díbhinní nó ús den sórt sin sa bhliain mheasúnachta a bheith á ríomh, measfar go bhfuair an chuideachta méid is comhionann, tar éis cáin ioncaim a asbhaint de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain mheasúnachta, leis an méid a íocadh nó a creidiúnaíodh, agus beidh sí i dteideal go ndéanfar cáin ioncaim a fhritháireamh di nó a aisíoc léi dá réir sin,

(c) ní dhéileálfar le haon chuid d'aon díbhinní nó ús den sórt sin a íocadh nó a creidiúnaíodh sa bhliain mheasúnachta mar dháileadh ón gcumann nó mar ioncam infheistíochta frainceáilte de chuid aon chuideachta a chónaíonn sa Stát.

(3) D'ainneoin aon ní sna hAchtanna Cánach, i gcás aon chomhshocraíochtaí faoin alt seo a bheith i bhfeidhm i gcás aon chumainn maidir le haon bhliain mheasúnachta—

(a) ní bhainfear cáin ioncaim as aon díbhinní nó ús is iníoctha an bhliain sin i leith scaireanna sa chumann sin nó i leith taiscí ann nó iasachtaí a tugadh dó.

(b) faoi réir fho-alt (2) (b), ní dhéanfar aon aisíoc cánach ioncaim agus, faoi réir mhír (i) den choinníoll a ghabhann leis an bhfo-alt seo, ní dhéanfar aon mheasúnacht cánach ioncaim i leith aon díbhinní nó ús den sórt sin, leis an duine nó ar an duine a fuair na díbhinní nó an t-ús sin nó a bhí i dteideal iad a fháil,

(c) déileálfar le haon mhéideanna a íocadh nó a creidiúnaíodh i leith aon díbhinní nó ús den sórt sin, agus leo sin amháin, mar ioncam le linn ioncam iomlán pearsa aonair atá i dteideal na méideanna sin a bheith á ríomh, agus

(d) faoi réir alt 3 (1) (cáin ioncaim ar íocaíochtaí a d'íoc nó a fuair cuideachta a chónaíonn sa Stát), déileálfar leis na méideanna a íocadh nó a creidiúnaíodh amhlaidh (agus leo sin amháin), le linn alt 433 (ús bliantúil, etc., is iníoctha go hiomlán as brabúis chánaithe) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , a bheith á fheidhmiú maidir le híocaíochtaí eile, mar bhrabúis nó gnóchain ar ar muirearaíodh cáin ioncaim:

Ar choinníoll—

(i) nach gcoiscfidh mír (b) measúnacht i leith cánach ioncaim de réir na rátaí arda agus chun cáin de réir na rátaí arda a mhuirearú ar aon mhéideanna ar déileáladh leo mar ioncam de réir mhír (c), go ndéanfar creidmheas faoi alt 4 (e) den Acht Airgeadais, 1974 (cáin a mhuirearú ar ioncam as ar baineadh cáin) a thabhairt ionann is dá mba rud é, de bhua forálacha Sceideal D, gur baineadh cáin (de réir an ráta, chaighdeánaigh don bhliain mheasúnachta a íocadh nó a creidiúnaíodh na méideanna sin) as na méideanna ar ar muirearaíodh cáin de réir na rátaí arda;

(ii) nach mbeidh feidhm ag forálacha an fho-ailt seo i ndáil le hús ar aon iasacht bhainc; agus

(iii) nach mbeidh feidhm ag forálacha an fho-ailt seo i ndáil le haon ús is iníoctha i leith iasacht a tugadh don chumann faoi chonradh a rinneadh roimh thosach na chéad bhliana measúnachta a mbeidh comhshocraíochtaí déanta ag an gcumann ina leith faoi fho-alt (1), má bhíonn, agus a mhéid a bheidh, ar intinn ag na páirtithe go ndéanfar, tráth an chonartha a dhéanamh agus tráth an úis a bheith iníoctha, go n-asbhainfear cáin nuair a íocfar an t-ús.

(4) I gcás aon chomhshocraíochtaí faoin alt seo a bheith i bhfeidhm i gcás aon chumainn maidir le haon bhliain mheasúnachta, ansin, d'ainneoin aon ní sna hAchtanna Cánach, ní asbhainfear cáin ioncaim nuair a íocfar ús ar airleacain leis an gcumann, is ús is iníoctha an bhliain sin.

(5) Más rud é, le linn comhcheangal nó cónascadh dhá chumann foirgníochta nó níos mó, nó le linn gealltanais a bheith á n-aistriú ó chumann foirgníochta amháin go dtí ceann eile, nó mar chuid den chomhcheangal nó den chónascadh nó den aistriú sin, go ndéanfaidh cumann amháin díobh sócmhainn a dhiúscairt chun an chumainn eile, déileálfar leis an dá chumann chun críocha cánach corparáide i leith gnóchan inmhuirearaithe amhail is dá mba go bhfuarthas an tsócmhainn ón gcumann a rinne an diúscairt ar an oiread sin de chomaoin a d'áiritheodh nach bhfaibhreodh gnóchan ná caillteanas de dhroim na diúscartha don chumann a rinne an diúscairt.

(6) Maidir le haon chomshocraíochtaí faoin alt seo i leith aon bhliana measúnachta, measfar, más tar éis tús na bliana sin a rinneadh iad, gur i dtús na bliana sin a tháinig siad i bhfeidhm agus déanfar aon choigeartuithe is gá i ndáil le haon suimeanna a íocadh nó a creidiúnaíodh roimh an dáta a rinneadh na comhshocraíochtaí.

(7) San alt seo folaíonn “díbhinn” aon dáileadh arna shainiú chun críocha an Achta seo cibé acu díbhinn nó eile a thugtar air.

(8) San alt seo ciallaíonn “cumann foirgníochta” cumann foirgníochta de réir brí na nAchtanna Cumann Foirgníochta, 1874 go 1974.

(9) D'ainneoin aon ní san Acht seo, i gcás a ndéanfaidh cumann foirgníochta aon chomhshocraíocht faoin alt seo d'aon bhliain mheasúnachta, cuirfear brabúis an chumainn, a mhéid is ioncam iad, faoi mhuirear cánach corparáide de réir an ráta laghdaithe dá bhforáiltear le halt 79 (ráta laghdaithe cánach corparáide d'ioncam áirithe) d'aon tréimhse chuntasaíochta a chríochnóidh sa bhliain mheasúnachta, agus, chun críocha an fho-ailt seo, is é ioncam cumainn do thréimhse chuntasaíochta a ioncam don tréimhse sin mar a shainítear in alt 28 (8) chun críocha an ailt sin.

(10) I gcás a ndéanfaidh cumann foirgníochta, faoin alt seo, comhshocraíochtaí don bhliain mheasúnachta 1976-77 agus é a bheith laistigh de réim cánach corparáide i leith tréimhse chuntasaíochta dar críoch dáta roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1976, beidh éifeacht le fo-alt 2 (a) i ndáil leis an tréimhse chuntasaíochta sin ach go gcuirfear in ionad na tagartha don méid ar thug an cumann cuntas ann agus a d'íoc sé i leith na ndíbhinní agus an úis in ionannas cánach ioncaim tagairt don méid a ríomhadh, faoi threoir na ndíbhinní nó an úis, de réir na forála a rinneadh le haon chomhshocraíochtaí a bhí idir an cumann sin agus na Coimisinéirí Ioncaim don bhliain 1975-76 maidir le díbhinní agus ús chun cáin ioncaim a mhuirearú ar an gcumann don bhliain sin.

32. —(1) Faoi réir an ailt seo, beidh le forálacha alt 71 (1) (2) (a) (3) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (measúnacht ar leithligh ar chomhpháirtithe), éifeacht chun críocha cánach corparáide mar atá éifeacht leo chun críocha cánach ioncaim.

(2) Más é a bheidh i dtréimhse chuntasaíochta cuideachta, go hiomlán nó go páirteach, tréimhse nó cuid de thréimhse dá mbeidh cuntas trádála comhpháirtíochta déanta amach, déanfar aon chionroinnt is gá le linn na brabúis nó an caillteanas a tabhaíodh i dtrádáil leithleach na cuideachta do thréimhse chuntasaíochta na cuideachta a bheith á ríomh.

(3) (a) I gcás a dtabharfaí liúntas caipitiúil ar cóimhéid le scair iomchuí de chomhliúntas, dá mba nár achtaíodh alt 1 (2) (cáin chorparáide a fheidhmiú i gcás cuideachtaí mar mhalairt ar cháin ioncaim agus cáin bhrabús corparáide), le linn cáin ioncaim a bheith á muirearú ar bhrabúis thrádáil leithleach cuideachta d'aon bhliain mheasúnachta, déileálfar chun críocha cánach corparáide leis an méid iomchuí mar chaiteachas trádála de chuid thrádáil leithleach na cuideachta d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta ar laistigh den bhliain mheasúnachta sin d'aon cuid di.

(b) I gcás a ndéanfaí muirear cothromaíochta ar cóimhéid le scair iomchuí de chómhuirear, dá mba nár achtaíodh alt 1 (2), le linn cáin ioncaim a bheith á muirearú ar bhrabúis thrádáil leithleach cuideachta d'aon bhliain mheasúnachta, déileálfar chun críocha cánach corparáide leis an méid iomchuí mar fháltas trádála de chuid thrádáil leithleach na cuideachta d'aon tréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta ar laistigh den bhliain mheasúnachta sin d'aon chuid di.

(c) San fho-alt seo ciallaíonn “an méid iomchuí”—

(i) i gcás an bhliain mheasúnachta agus an tréimhse chuntasaíochta a bheith comhthráthach, méid iomlán na scaire iomchuí den chomhliúntas, nó, de réir mar a bheidh, méid iomlán na scaire iomchuí den chómhuirear, agus

(ii) i gcás gan ach cuid den bhliain mheasúnachta a bheith sa tréimhse chuntasaíochta, an cion sin den scair iomchuí den chomhliúntas, nó, de réir mar a bheidh, an cion sin den scair iomchuí den chómhuirear a chionroinnfear ar an gcuid sin den bhliain mheasúnachta laistigh den tréimhse chuntasaíochta:

Ar choinníoll nach bhfolóidh an méid iomchuí aon chuid den scair iomchuí de chomhliúntas, nó, de réir mar a bheidh, aon chuid den scair iomchuí de chómhuirear a rinneadh le linn brabúis thrádáil leithleach na cuideachta don bhliain 1974-75 nó 1975-76 a bheith á muirearú.

(d) D'ainneoin forálacha alt 72 (8) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (liúntais chaipitiúla agus muirir chothromaíochta i gcásanna comhpháirtíochta), ní fholaíonn aon tagairt san fho-alt seo do chomhliúntas do bhliain mheasúnachta tagairt d'aon liúntas caipitiúil atá tugtha ar aghaidh nó a bhféadfaí a thabhairt ar aghaidh ó bhliain mheasúnachta roimhe sin.

(4) I gcás méid a bheith le cionroinnt faoin alt seo ar chuid de thréimhse chuntasaíochta cuideachta, nó ar chuid de thréimhse a mbeidh cuntas trádála comhpháirtíochta déanta amach di, nó ar chuid de bhliain mheasúnachta, déanfar an chionnroinnt faoi threoir an líon míonna nó codán de mhíonna sa chuid sin, agus sa chuid a bheidh fágtha den tréimhse nó den bhliain sin.

(5) San alt seo ní mheasfar gnóchain inmhuirearaithe a bheith ar áireamh i mbrabúis.

33. —(1) Faoi réir forálacha ailt 34 agus 35, beidh feidhm ag alt 15 (costais bhainistí cuideachtaí infheistíochta a asbhaint) chun brabúis chuideachta a sheolann gnó saoil, frithpháirteach nó dílseánach, a ríomh (agus nach muirearaítear cáin chorparáide ina leith faoi Chás I de Sceideal D), cibé acu a chónaíonn nó nach gcónaíonn an chuideachta sa Stát, mar atá feidhm ag an alt sin i ndáil le cuideachta infheistíochta ach amháin—

(a) go mbainfear as an méid lena ndéileálfar mar chostais bhainistí d'aon tréimhse chuntasaíochta méid aon fhíneálacha, táillí nó brabúis ó fhrithdhílsí agus, le linn brabúis ó fhrithdhílsí a bheith á ríomh, féadfaidh an chuideachta aon chaillteanais ó fhrithdhílsí in aon tréimhse chuntasaíochta roimhe sin a bhí aon achtachán a thug an faoiseamh sin i ngníomh a fhritháireamh in aghaidh na mbrabús sin a mhéid nach mbeidh siad fritháirithe amhlaidh, agus

(b) nach ndéanfar aon asbhaint faoin gcoinníoll a ghabhann le halt 15 (1).

(2) Ní thabharfar faoiseamh faoi fho-alt (1) d'aon chuideachta den sórt sin, a mhéid a dhéanfadh sé, dá dtabharfaí é i dteannta gach uile fhaoiseamh eile atá an chuideachta i dteideal a fháil, an cháin chorparáide a bheadh le híoc ag an gcuideachta ar a hioncam agus a gnóchain óna gnó saoil d'aon tréimhse chuntasaíochta a laghdú faoi bhun an méid a d'íocfaí dá mba gur muirearaíodh cáin ar an gcuideachta i leith an ghnó sin faoi Chás I de Sceideal D; agus i gcás faoiseamh a bheith coimeádta siar i leith aon tréimhse chuntasaíochta de bhua an fho-ailt seo, déanfar an bhreis a bheidh le tabhairt ar aghaidh de bhua alt 15 (2) a mhéadú dá réir sin.

Chun críocha an fho-ailt seo—

(a) aon chreidmheas cánach a bheidh an chuideachta i dteideal a fháil i leith dáileadh a fuair sí déileálfar leis mar a chóiméid de cháin chorparáide a iompraíodh nó a íocadh i leith an dáilte sin; agus

(b) aon íocaíocht i leith an chreidmheasa sin faoi alt 15 (4), 25 (caillteanais etc., a fhritháireamh in aghaidh ioncaim infheistíochta fhrainceáilte) nó 26 (caillteanas a tugadh ar aghaidh nó caillteanas foirceannaidh a fhritháireamh in aghaidh ioncaim infheistíochta fhrainceáilte i gcás gnólachtaí airgeadais) déileálfar léi mar íocaíocht a laghdaíonn an cháin ar déileáladh léi amhlaidh mar cháin a iompraíodh nó a íocadh; agus

(c) beidh feidhm ag alt 38 chun na brabúis a ríomh on ngnó árachais saoil nó ón ngnó arachais tionscail, cibé acu é, a mbeadh cáin muirearaithe orthu faoi Chás I de Sceideal D.

Ní mheasfar go mbaineann an tagairt do ríomh ioncaim nó brabús nó gnóchan nó caillteanas i mír 2 (1) de Sceideal 1 a ghabhann leis an Acht Gnóchan Caipitiúil, 1975 (suimeanna ar arb inmhuirearaithe cáin ioncaim a eisiamh ó chomaoin i leith diúscairtí) le ríomh ioncaim cuideachta chun críocha an fho-ailt seo.

34. —(1) I gcás a seolann cuideachta árachais gnó saoil i dteannta gnó árachais d'aon chineál eile, déileálfar leis an ngnó saoil, chun críocha cánach corparáide, mar ghnó ar leithligh ó aon chineál eile gnó a sheolann an chuideachta.

(2) Le linn a bheith a fhionnadh, chun críocha alt 16 nó 18 (faoiseamh i leith caillteanas), ar thabhaigh, agus a mhéid a thabhaigh, cuideachta caillteanas ar a gnó saoil déileálfar le haon bhrabúis ó infheistíochtaí a ciste árachais saoil (lena n-áirítear ioncam infheistíochta frainceáilte de chuid cuideachta a chónaionn sa Stát) mar chuid de bhrabúis an ghnó sin.

35. —(1) I gcás a ndéanfar brabúis cuideachta árachais i leith a gnó saoil a ríomh, chun críocha an Achta seo, de réir na bhfóralacha is infheidhmithe maidir le Cás I de Sceideal D, beidh éifeacht leis na forálacha seo a leanas—

(a) eisiafar, le linn an ríomh a bheith á dhéanamh, an chuid sin de na brabúis is leis na sealbhóirí polasaithe nó leis na blianachtóirí nó an chuid sin díobh a leithroinneadh orthu nó a caitheadh thar a gceann;

(b) eisiafar, freisin, le linn an ríomh a bheith á dhéanamh, an chuid sin de na brabúis atá in áirithe do shealbhóirí polasaithe agus do bhlianachtóirí, ach má scoireann aon bhrabúis atá eisiata amhlaidh, mar bhrabúis atá in áirithe amhlaidh, de bheith in áirithe amhlaidh am ar bith agus mura ndéanfar iad a leithroinnt ar na sealbhóirí polasaithe nó ar na blianachtóirí no iad a chaitheamh thar a gceann, ansin, déileálfar leis na brabúis sin mar bhrabúis de chuid na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta inar scoir siad de bheith in áirithe amhlaidh.

(2) I gcás a seolann cuideachta árachais gnó árachais saoil agus gnó árachais tionscail, déileálfar, chun críocha an Achta seo, le gach cineál gnó díobh ionann is dá mba ghnó ar leithligh é agus beidh feidhm ag alt 33 maidir le gach cineál gnó díobh ar leithligh.

36. —(1) Féadfaidh cuideachta árachais a sheolann gnó árachais saoil éileamh a dhéanamh faoin alt seo i leith ioncaim neamhfhaoisimh ó infheistíochtaí a theachtar i ndáil leis an ngnó sin.

(2) Má chruthaíonn an chuideachta ar an éileamh a dhéanamh gur iompair sí, d'aon bhliain airgeadais ar mhó an ráta cánach corparáide ina leith ná an ráta caighdeánach cánach ioncaim don bhliain mheasúnachta inar chríochnaigh an bhliain sin, cáin chorparáide i leith aon chuid den ioncam neamhfhaoisimh sin, beidh an chuideachta i dteideal go n-aisíocfar léi an méid sin den cháin sin a d'iompair sí don bhliain sin ar cóimhéid leis an méid is mó—

(a) an cháin chorparáide a d'iompair an chuideachta don bhliain sin i leith na coda a shonraítear i bhfo-alt (5) den ioncam neamhfhaoisimh sin,

ná

(b) an cháin chorparáide a iomprófaí amhlaidh i leith na coda sin den ioncam sin dá mba chóimhéid an ráta cánach corparáide don bhliain sin agus an ráta caighdeánach cánach ioncaim don bhliain mheasúnachta sin.

(3) Chun críocha an ailt seo agus alt 37—

(a) ciallaíonn “ioncam neamhfhaoisimh” ioncam nár eisiadh ó mhuirear cánach de bhua aon fhorála agus nár lamháladh aon fhaoiseamh ina aghaidh trí asbhaint nó fritháireamh:

(b) measfar gurb é an méid cánach a d'iompair nó a d'iompródh cuideachta an méid cánach a iompraíodh nó a iomprófaí amhlaidh tar éis aon fhaoiseamh a lamháil a bhfuil nó a mbeadh an chuideachta ina theideal ar dhóigh seachas faoi fhorálacha an ailt seo.

(4) Déanfar an t-ioncam infheistíochta frainceáilte ó infheistíochtaí a theachtar i ndáil le gnó saoil cuideachta a chionroinnt idir sealbhóirí polasaithe nó blianachtóirí agus scairshealbhóirí trí cibé codán den ioncam sin a chur i leith sealbhóirí polasaithe nó blianachtóirí mar chodán de na brabúis ó ghnó saoil na cuideachta, agus a bheadh, ar na brabúis sin a ríomh de réir na bhforálacha is infheidhmithe ar Chás I de Sceideal D (bíodh nó ná bíodh cáin faoin gCás sin muirearaithe iarbhír ar an gcuideachta don tréimhse chuntasaíochta nó do na tréimhsí cuntasaíochta iomchuí), eisiata faoi alt 35 (1) (a) (b):

Ar choinníoll, más mó an t-ioncam infheistíochta frainceáilte ná na brabúis arna ríomh de réir na bhforálacha sin ar leith ó alt 35, gurb í an chuid is inchurtha i leith sealbhóirí polasaithe nó blianachtóirí an codán sin den ioncam a mhéid nach mó é ná na brabúis, mar aon le méid na breise.

(5) (a) I gcás ar mó comhiomlán an ioncaim neamhfhaoisimh sin agus cuid na scairshealbhóirí den ioncam infheistíochta frainceáilte ná brabúis na cuideachta i leith a gnó saoil do na tréimhsí cuntasaíochta iomchuí arna ríomh de réir forálacha Chás I de Sceideal D arna leathnú le hailt 35 agus 38 (bíodh nó ná bíodh cáin muirearaithe ar an gcuideachta faoin gCás sin) is í an chuid sin méid na breise sin nó an t-ioncam neamhfhaoisimh sin, cibé acu is lú, agus

(b) i gcás ar lú an comhiomlán sin ná na brabúis ó ghnó saoil na cuideachta arna ríomh amhlaidh ní bheidh feidhm ag forálacha fho-alt (2).

37. —(1) Ní dhéanfar scair na sealbhóirí polasaithe de na gnóchain árachais saoil a laghdú faoi alt 13 (gnóchain inmhuirearaithe a ríomh) ach déanfar cáin chorparáide a mhuirearófar ar an oiread den scair sin a bheidh fágtha tar éis na méideanna dá dtagraítear i bhfo-alt (2) (c) a fhritháireamh ina aghaidh a ríomh ionann is dá mba 26 faoin gcéad an ráta cánach corparáide.

(2) Chun críocha an ailt seo fionnfar scair na sealbhóirí polasaithe agus fuíoll (dá ngairtear an chuid iarmharach san alt seo) na ngnóchan árachais saoil agus na bhfaoiseamh iomchuí; agus—

(a) déanfar an chuid iarmharach de na faoisimh iomchuí a fhritháireamh in aghaidh an oiread sin den chuid iarmharach de na gnóchain sin a bheidh fágtha tar éis í a laghdú de réir alt 13; agus

(b) más mó an chuid iarmharach de na faoisimh iomchuí ná an chuid iarmharach, arna laghdú amhlaidh, de na gnóchain sin, déanfar an bhreis (nó an oiread sin di nach mó, i dteannta scair na sealbhóirí polasaithe de na faoisimh iomchuí, ná scair na sealbhóirí polasaithe de na gnóchain sin) a shuimiú le scair na sealbhóirí polasaithe de na faoisimh iomchuí; agus

(c) déanfar scair na sealbhóirí polasaithe de na faoisimh iomchuí, mar aon le haon suimiú a rinneadh faoi mhír (b), a fhritháireamh in aghaidh scair na sealbhóirí polasaithe de na gnóchain árachais saoil.

(3) Chun críocha an ailt seo—

(a) is iad na gnóchain árachais saoil an chuid sin den méid a bheadh, dá scriosfaí “arna laghdú 48 faoin gcéad de” as alt 13 (1), ar áireamh na mbrabús iomlán de chuid na cuideachta is inchurtha i leith gnóchain ó infheistíochtaí a theachtar i ndáil le gnó saoil na cuideachta;

(b) is iad na faoisimh iomchuí na suimeanna sin, de na suimeanna atá le baint as brabúis na cuideachta nó le fritháireamh in aghaidh na mbrabús sin, a bhainfear as na gnóchain árachais saoil nó a fhritháireofar in aghaidh na ngnóchan sin;

(c) (i) i gcás a mbaineann mír (a) d'alt 36 (5) le hioncam neamhfhaoisimh, is é méid scair na sealbhóirí polasaithe de na gnóchain árachais saoil nó de na faoisimh iomchuí an méid iomlán; agus

(ii) i gcás a mbaineann mír (b) d'alt 36 (5) le hioncam neamhfhaoisimh, beidh na gnóchain árachais saoil go léir agus na faoisimh iomchuí go léir ar áireamh sa chuid iarmharach.

38. —Chun críocha ailt 33, 36 agus 37, an t-eisiamh ó mhuirear cánach corparáide a dhéantar le halt 2 ar ioncam infheistíochta frainceáilte ní choiscfidh sé ioncam den sórt sin de chuid cuideachta a chónaíonn sa Stát is inchurtha i leith infheistíochtaí ciste árachais saoil na cuideachta óna chur i gcuntas mar chuid de na brabúis le linn ioncam trádála a bheith á ríomh de réir na bhforálacha is infheidhmithe maidir le Cás I de Sceideal D.

39. —(1) Ach amháin i gcás cuideachta árachais ar ar muirearaíodh cáin de réir na bhforálacha is infheidhmithe maidir le Cás I de Sceideal D i leith bhrabúis a gnó árachais saoil, brabúis a d'eascair chuig cuideachta árachais ó ghnó pinsean nó ó ghnó ginearálta blianachtaí déileálfar leo mar bhrabúis nó gnóchain bhliantúla faoi réim Sceideal D, agus beidh cáin chorparáide inmhuirearaithe orthu faoi Chás IV den Sceideal sin, agus chun na críche sin—

(a) déileálfar ar leithligh le gnó gach aicme den sórt sin, agus

(b) faoi réir na míre sin roimhe seo agus fho-alt (2), déanfar na brabúis as an gcéanna a ríomh de réir na bhforálacha is infheidhmithe maidir le Cás I de Sceideal D.

(2) Le linn an ríomh sin a bheith á dhéanamh—

(a) beidh feidhm ag alt 35 (1), modhnaithe mar is gá, agus, go háirithe, na tagairtí go léir do shealbhóirí polasaithe seachas sealbhóirí polasaithe is inchurtha i leith gnó pinsean a fhágáil ar lár as, agus

(b) ní lamhálfar aon asbhaint i leith aon chostas is costas bainistí dá dtagraítear in alt 33 nó 47, agus

(c) féadfar aon chaillteanas a fhritháireamh in aghaidh brabúis ó ghnó pinsean nó ó ghnó ginearálta blianachtaí a ríomhfar ar aon fhoras leis na brabúis is caillteanas a tabhaíodh sa chineál céanna gnó in aon tréimhse chuntasaíochta roimhe sin le linn don chuideachta a bheith laistigh de réim cánach corparáide i leith gnó den chineál sin a mhéid nár fritháiríodh cheana é.

(3) Ní mheasfar feidhm a bheith ag alt 19 (caillteanais ar idirbhearta a mbeadh an t-ioncam astu inmhuirearaithe faoi Chás IV nó V de Sceideal D) maidir le caillteanas a thabhaigh cuideachta ar a gnó ginearálta blianachtaí nó ar a gnó pinsean.

(4) Ní choiscfidh blianacht a áireamh mar bhlianacht ina bhfuil ábhar caipitiúil chun críocha alt 239 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (ábhar caipitiúil i mblianachtaí ceannaithe áirithe) méid iomlán na blianachta ó bheith inasbhainte le linn brabúis a bheith á ríomh ná óna áireamh mar mhuirear ar ioncam chun críocha na nAchtanna Cánach Corparáide.

40. —(1) I gcás cuideachta a sheolann gnó ginearálta blianachtaí, áireofar mar mhuirear ar ioncam na blianachtaí a d'íoc an chuideachta, a mhéid is inchurtha iad i leith an ghnó sin agus a mhéid nach mó iad ná ioncam cánaithe na coda sin den chiste blianachtaí is inchurtha i leith an ghnó sin amhlaidh.

(2) Le linn na brabúis a d'eascair chuig cuideachta árachais ó ghnó ginearálta blianachtaí a bheith á ríomh faoi alt 39—

(a) ní chuirfear ioncam cánaithe i gcuntas mar chuid de na brabúis sin, agus

(b) de na blianachtaí a d'íoc an chuideachta agus is inchurtha i leith gnó ghinearálta blianachtaí—

(i) ní inasbhainte na blianachtaí sin a áireofar faoi fho-alt (1) mar mhuirir ar ioncam, agus

(ii) is inasbhainte, d'ainneoin alt 11 (ioncam a ríomh: prionsabail chánach ioncaim a fheidhmiú), na blianachtaí sin nach n-áireofar amhlaidh.

(3) San alt seo ciallaíonn “ioncam cánaithe” ioncam ar ar muirearaíodh cáin chorparáide ar dhóigh seachas faoi alt 39, agus ioncam infheistíochta frainceáilte.

(4) Cuideachta nach gcónaíonn sa Stát ach a sheolann aon ghnó ginearálta blianachtaí ann trí bhrainse nó gníomhaireacht ní bheidh sí i dteideal aon chuid de na blianachtaí a d'íoc sí agus is inchurtha i leith an ghnó sin a áireamh mar bhlianachtaí a íocadh as brabúis nó gnóchain a cuireadh faoi mhuirear cánach ioncaim.

41. —(1) Lamhálfar díolúine ó cháin chorparáide maidir le hioncam as infheistíochtaí agus taiscí ón oiread sin, más ann, is inchurtha i leith gnó pinsean de chiste árachais saoil agus de chiste blianachtaí ar leithligh le cuideachta árachais agus maidir le gnóchain inmhuirearaithe i leith an chéanna.

(2) Ní dhéanfaidh an díolúine ó cháin a thugtar le fo-alt (1) aon suimeanna a eisiamh óna gcur i gcuntas mar fháltais le linn brabúis nó caillteanais a bheith á ríomh chun aon chríche de chuid na nAchtanna Cánach Corparáide.

(3) Faoi réir fho-alt (4), ní choiscfidh ioncam infheistíochta frainceáilte a eisiamh ó mhuirear cánach corparáide le halt 2 an t-ioncam sin óna chur i gcuntas mar chuid de na brabúis le linn ioncam ó ghnó pinsean a bheith á ríomh faoi alt 39.

(4) Má bhíonn, ar leith ón bhfo-alt seo, brabús tar éis eascairt d'aon tréimhse chuntasaíochta chun cuideachta árachais ó ghnó pinsean (arna ríomh de réir forálacha alt 39) agus go roghnóidh an chuideachta é maidir lena hioncam infheistíochta frainceáilte go léir nó le haon chuid den ioncam sin a d'eascair sa tréimhse sin, ar ioncam infheistíochta frainceáilte é nach mó a mhéid ná méid an bhrabúis sin, ní bhainfidh fo-alt (1) ná fo-alt (3) leis an ioncam infheistíochta frainceáilte lena mbaineann an rogha.

Is trí fhógra i scríbhinn a dhéanfar rogha faoin bhfo-alt seo agus tabharfar an fógra sin don chigire tráth nach déanaí ná dhá bhliain tar éis deireadh na tréimhse cuntasaíochta lena mbaineann an rogha, nó laistigh de cibé tréimhse is faide ná sin a cheadóidh na Coimisinéirí Ioncaim trí fhógra i scríbhinn.

(5) Le linn na brabúis ó ghnó pinsean a bheith á ríomh faoi alt 39, beidh blianachtaí inasbhainte d'ainneoin alt 11 (5) agus ní bheidh cuideachta i dteideal aon chuid de na blianachtaí a d'íoc an chuideachta agus is inchurtha i leith gnó pinsean a áireamh mar chuid a íocadh as brabúis nó as gnóchain ar ar muirearaíodh cáin ioncaim,

42. —(1) Déanfar cáin chorparáide faoi Chás III de Sceideal D ar ioncam ó urrúis agus sealúchais in aon áit lasmuigh den Stát ar cuid iad d'infheistíochtaí ciste árachais saoil coigríche de chuid cuideachta árachais a ríomh ar mhéid iomlán na suimeanna iarbhír a fuarthas sa Stát ó sheoltáin is iníoctha sa Stát, nó ó mhaoin a allmhairíodh, nó ó airgead nó luach airgid a d'eascair ó mhaoin nár allmhairíodh, nó ó airgead nó luach a fuarthas amhlaidh ar creidmheas nó ar cuntas maidir le seoltáin, maoin, airgead nó luach den sórt sin a tugadh isteach sa Stát gan aon asbhaint ná laghdú.

(2) Má tharlaíonn—

(a) maidir le aon urrúis arna n-eisiúint ag an Aire Airgeadais fara coinníoll sna téarmaí a shonraítear in alt 464 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (urrúis a eisiúint fara díolúine ó cháin), nó

(b) maidir le haon stoic nó urrúis eile lena mbaineann alt 474 (urrúis áirithe a bheith díolmhaithe ó cháin) den Acht sin agus a eisítear fara ceachtar den dá choinníoll, nó fara an dá choinníoll, a shonraítear i bhfo-alt (2) den alt sin,

go mbeidh siad de thuras na huaire ina gcuid d'infheistíochtaí ciste árachais saoil choigríche de chuid cuideachta árachais, ní bheidh an t-ioncam ó aon stoc nó urrús díobh sin faoi dhliteanas cánach má fheidhmítear é chun críocha an chiste sin nó má dhéantar é a athinfheistiú ionas gur cuid den chiste sin é.

(3) I gcás ar deimhin leis na Coimisinéirí Ioncaim go ndearnadh aon ioncam ó infheistíochtaí ciste árachais saoil choigríche de chuid cuideachta árachais a sheoladh chun an Stáit agus a infheistiú, mar chuid d'infheistíochtaí an chiste sin, in aon stoic nó urrúis a eisíodh mar a dúradh, ní bheidh an t-ioncam sin faoi dhliteanas cánach agus déanfar aon cháin a íocadh air a aisíoc, más gá sin, leis an gcuideachta ar éileamh a dhéanamh.

(4) I gcás faoiseamh ó cháin a bheith tugtha de bhun forálacha an ailt seo d'ioncam ó infheistíochtaí ciste árachais saoil choigríche de chuid cuideachta árachais, déanfar a chomhréir de laghdú—

(a) ar an bhfaoiseamh a thugtar faoi alt 33 i leith costas bainistí, agús

(b) ar aon mhéid ar inmhuirearaithe cáin ar an gcuideachta ina leith de bhua alt 39—

(i) maidir le gnó ginearálta blianachtaí, nó

(ii) maidir le gnó pinsean,

a mhéid is inchurtha i leith gnó ghinearálta blianachtaí nó gnó pinsean, de réir mar a bheidh, an t-ioncam infheistíochta ar tugadh faoiseamh ina leith.

(5) San alt seo ciallaíonn “ciste árachais saoil choigríche”—

(a) aon chiste in ionannas méid dliteanais cuideachta árachais i leith a gnó saoil le sealbhóirí polasaithe agus blianachtóirí a chónaíonn lasmuigh den Stát a ndearnadh a dtairiscintí leis an gcuideachta, nó ar thug an chuideachta a gconarthaí blianachta dóibh, i mbrainse nó i ngníomhaireacht nó trí bhrainse nó trí ghníomhaireacht lasmuigh den Stát. agus

(b) i gcás nach gcoinnítear ciste den sórt sin ar leithligh ó chiste árachais saoil na cuideachta, an chuid sin den chiste árachais saoil is ionannas do dhliteanas na cuideachta faoi na polasaithe agus na conarthaí blianachta sin, agus an dliteanas sin a mheas mar a mheastar é chun críocha tuairisceáin thréimhsiúla na cuideachta.

(6) Fad a bheidh comhaontuithe a luaitear i gCuid I de Sceideal 6 a ghabhann leis an Acht Cánach Ioncaim, 1967 , i bhfeidhm, beidh éifeacht le fo-alt (5) ionann is dá gcuirfí na focail “, de Thuaisceart Éireann agus den Bhreatain Mhór” isteach i ndiaidh an fhocail “Stát” gach áit a bhfuil sé.

(7) I gcás cuideachta árachais ar sa Stát atá a ceann-oifig a bheith ag seoladh gnó i dTuaisceart Éireann nó sa Bhreatain Mhór agus faoi fhorálacha an dlí ansin atá i gcomhréir le halt 41 gur inlamhála díolúine ó cháin chorparáide i leith ioncam ó infheistíochtaí agus taiscí is inchurtha i leith gnó pinsean, beidh éifeacht leis an alt seo i ndáil leis an ioncam atá díolmhaithe amhlaidh i dTuaisceart Éireann agus sa Bhreatain Mhór ach fo-alt (6) a fhágáil ar lár.

(8) I gcás a bhfuil éifeacht leis an alt seo i ndáil le hioncam ó infheistíochtaí aon choda de chiste árachais saoil cuideachta árachais, beidh an éifeacht chéanna leis i ndáil le gnóchain immhuirearaithe a fhaibhreoidh as aon infheistíochtaí den sórt sin a dhiúscairt, agus ní caillteanais inlamhála caillteanais a fhaibhreoidh amhlaidh.

43. —(1) Maidir le haon ioncam de chuid cuideachta árachais saoil thar lear ó infheistíochtaí a ciste árachais saoil (gan an ciste pinsean ná an ciste ginearálta blianachtaí, más ann, a áireamh), cibé áit a bhfuarthas é, measfar, a mhéid a fhoráiltear san alt seo, gur brabúis é faoi chuimsiú Sceideal D agus muirearófar cáin chorparáide air faoi Chás III de Sceideal D.

(2) Déanfar dáiltí a fuarthas ó chuideachtaí a chónaíonn sa Stát a chur i gcuntas faoin alt seo d'ainneoin iad a eisiamh ó mhuirear cánach corparáide.

(3) Ní mhuirearófar ach cuid den ioncam ó infheistíochtaí an chiste árachais saoil (gan an ciste pinsean ná an ciste ginearálta blianachtaí, más ann, a áireamh) de réir fho-alt (1) agus maidir le haon tréimhse chuntasaíochta déanfar an méid sin a chinneadh de réir na foirmle

i gcás—

arb é A an t-ioncam iomlán ó na hinfheistíochtaí sin don tréimhse sin,

arb é B meánmhéid dliteanais na tréimhse sin i leith sealbhóirí polasaithe a chónaíonn sa Stát agus i leith sealbhóirí polasaithe a chónaíonn lasmuigh den Stát a ndearnadh a dtairiscintí leis an gcuideachta ina brainse nó ina gníomhaireacht sa Stát nó trína brainse nó trína gníomhaireacht sa Stát, agus

arb é C meánmhéid dliteanais na tréimhse sin i leith sealbhóirí polasaithe uile na cuideachta,

ach ní fholaíonn aon tagairt do dhliteanais san alt seo dliteanais i leith gnó ginearálta blianachtaí agus pinsean.

(4) Chun críocha an ailt seo—

(a) déanfar dliteanais cuideachta árachais is inchurtha i leith aon ghnó aon tráth a fhionnadh faoi threoir glandliteanais na cuideachta arna luacháil ag achtúire chun críocha an tuairisceáin thréimhsiúil iomchuí, agus

(b) measfar gurb é meánmhéid aon dliteanais do thréimhse chuntasaíochta leath chomhiomlán na ndliteanas i dtús agus i ndeireadh na tréimhse luachála atá comhthráthach leis an tréimhse chuntasaíochta sin nó ar cuid di an tréimhse chuntasaíochta sin.

(5) (a) I gcás ar mó meánmhéid dliteanais brainse do thréimhse chuntasaíochta ná meánluach na sócmhainní lena mbaineann an fo-alt seo don tréimhse chuntasaíochta sin, is é an méid a bheidh le háireamh sna brabúis faoi alt 13 (1), nó faoin bhfo-alt sin arna mhodhnú le halt 37, méid arna chinneadh de réir na foirmle

i gcás—

arb é A an méid a bheadh, ar leith ón bhfo-alt seo, le háireamh amhlaidh sna brabúis,

arb é B meánmhéid na ndliteanas brainse don tréimhse chuntasaíochta, agus

arb é C meánluach na sócmhainní lena mbaineann an fo-alt seo don tréimhse chuntasaíochta.

(b) Chun críocha an fho-ailt seo—

(i) ciallaíonn “meánmhéid na ndliteanas brainse do thréimhse chuntasaíochta” comhiomlán na méideanna darb ionannas B i bhfo-alt (3), B in alt 44 (2) agus meánmhéid na ndliteanas is inchurtha i leith gnó pinsean don tréimhse chuntasaíochta, agus

(ii) is éard iad “na sócmhainní lena mbaineann an fo-alt seo” sócmhainní a bhfuil na gnóchain as a ndiúscairt inmhuirearaithe i leith cánach corparáide de bhua alt 4 (2) (6) (8) (a) den Acht um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 , mar aon le sócmhainní a mbeadh na gnóchain as a ndiúscairt inmhuirearaithe amhlaidh mura mbeadh ailt 19 agus 24 den Acht sin agus mír 2 de Sceideal 1 a ghabhann leis an Acht sin.

(6) Ní bheidh feidhm, maidir le hioncam lena mbaineann fo-alt (1), ag alt 75 (1) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (ioncaim is inmhuirir faoi Chás III), mar a fheidhmítear é ar cháin chorparáide.

44. —(1) Ní choiscfidh aon ní sna hAchtanna Cánach Corparáide dáiltí cuideachtaí a chónaíonn sa Stát óna gcur i gcuntas mar chuid de na brabúis le linn na brabúis ó ghnó pinsean agus ó ghnó ginearálta blianachtaí a d'eascair chuig cuideachta árachais saoil thar lear a bheith á ríomh faoi alt 39.

(2) Ní shroichfidh aon mhuirear cánach faoi alt 39 d'aon tréimhse chuntasaíochta ar bhrabúis a d'eascair chuig cuideachta árachais saoil thar lear ó ghnó ginearálta blianachtaí ach amháin chuig cuid de na brabúis ón ngnó sin agus cinnfear an chuid sin de réir na foirmle

i gcás—

arb é A méid iomlán na mbrabús sin,

arb é B meánmhéid na ndliteanas is inchurtha i leith an ghnó sin don tréimhse chuntasaíochta iomchuí i leith conarthaí le daoine a chónaíonn sa Stát nó conarthaí le daoine a chónaíonn lasmuigh den Stát a ndearnadh a dtairiscintí leis an gcuideachta ina brainse nó ina gníomhaireacht nó trína brainse nó trína gníomhaireacht sa Stát, agus

arb é C meánmhéid na ndliteanas is inchurtha i leith an ghnó sin don tréimhse chuntasaíochta sin maidir leis na conarthaí go léir.

(3) Chun críocha an ailt seo—

(a) déanfar dliteanais cuideachta árachais is inchurtha i leith gnó ghinearálta blianachtaí aon tráth a fhionnadh faoi threoir glandliteanais na cuideachta arna luacháil ag achtúire chun críocha an tuairisceáin thréimhsiúil iomchuí, agus

(b) measfar gurb é meánmhéid aon dliteanais do thréimhse chuntasaíochta leath chomhiomlán na ndliteanas i dtús agus i ndeireadh na tréimhse luachála atá comhthráthach leis an tréimhse chuntasaíochta sin nó ar cuid di an tréimhse chuntasaíochta sin.

45. —(1) Ní dhéanfaidh alt 12 (6) (ilrialacha speisialta chun ioncam a ríomh) difear do dhliteanas cánach cuideachta árachais saoil thar lear maidir le hioncam infheistíochta a ciste árachais saoil faoi alt 43 ná maidir leis na brabúis óna gnó blianachtaí faoi fhorálacha ailt 39, 41 agus 44.

(2) Chun críocha alt 8 (3) (cuideachtaí neamhchónaitheacha do fhritháireamh cánach ioncaim a baineadh as íocaíochtaí a fuarthas in aghaidh cánach corparáide), mar a bhaineann sé le gnó saoil, beidh teorainn mar a luaitear i bhfo-ailt (3) agus (4) leis an méid den cháin ioncaim dá dtagraítear san fho-alt sin agus is inchomhairimh le fritháireamh faoin bhfo-alt sin i dtréimhse chuntasaíochta.

(3) Má bhíonn cáin chorparáide inmhuirearaithe ar an gcuideachta do thréimhse chuntasaíochta de réir alt 43 maidir leis an ioncam ó infheistíochtaí a ciste árachais saoil, ní bheidh an méid cánach ioncaim is inchomhairimh le fritháireamh in aghaidh aon chánach corparáide a bheidh measúnaithe don tréimhse sin ar an ioncam sin níos mó ná cóimhéid na cánach ioncaim de réir an ráta chaighdeánaigh ar an gcuid den ioncam ó infheistíochtaí ar ar inmhuirearaithe cáin chorparáide de bhua fho-alt (3) den alt sin.

(4) Má bhíonn cáin chorparáide inmhuirearaithe ar an gcuideachta do thréimhse chuntasaíochta de réir alt 44 ar chionúireacht de mhéid iomlán na mbrabús óna gnó ginearálta blianachtaí, ní bheidh an méid cánach ioncaim is inchomhairimh le fritháireamh in aghaidh aon chánach corparáide a bheidh measúnaithe don tréimhse sin ar na brabúis sin níos mó ná cóimhéid na cánach ioncaim de réir an ráta chaighdeánaigh ar an gcionúireacht chéanna den ioncam ó infheistíochtaí a áiríodh le linn na brabúis sin a bheith á ríomh.

(5) I gcás a bhfaighidh cuideachta árachais saoil thar lear dáileadh a mbeidh sí i dteideal creidmheas cánach a fháil ina leith, féadfaidh an chuideachta a éileamh go ndéanfar an creidmheas sin a fhritháireamh in aghaidh aon chánach corparáide a bheidh measúnaithe ar an gcuideachta faoi alt 43 nó 44 don tréimhse chuntasaíochta ina bhfuarthas an dáileadh, ach beidh feidhm ag an tsriantacht i bhfo-ailt (3) agus (4) ar an méid cánach ioncaim is féidir a fhritháireamh in aghaidh cánach corparáide a bheidh measúnaithe faoin alt sin 43 nó 44 maidir le comhiomlán na cánach ioncaim sin agus an chreidmheasa cánach is féidir a fhritháireamh amhlaidh de bhua an fho-ailt seo.

(6) Ní dhéanfaidh mír 3 (6) de Sceideal 1 a ghabhann leis an Acht um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 (rialacha chun gnóchain chaipitiúla a ríomh), difear don dliteanas cánach a bheidh faoi alt 43 ar chuideachta árachais saoil thar lear maidir le gnóchain ó infheistíochtaí a sealbhaíodh i ndáil lena gnó saoil a dhiúscairt.

46. —(1) I gcás a bhfaighidh cuideachta árachais saoil thar lear dáileadh ó chuideachta a chónaíonn sa Stát agus nach mbeidh faoiseamh i leith an dáilte inchomhairimh ná á éileamh faoi chomhshocraíochtaí a rinneadh faoi alt 361 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (comhaontuithe i leith faoisimh ó chánachas dúbailte ar ioncam), mar a fheidhmítear é chun críocha cánach corparáide, measfar chun críocha ailt 39, 41, 43, 44 agus 45 an chuideachta árachais saoil thar lear a bheith i dteideal creidmheasa cánach den sórt sin i leith an dáilte a mbeadh teideal aici chuige dá mba chuideachta í a chónaíonn sa Stát; agus dá réir sin chun críocha na bhforálacha sin is é an t-ioncam in ionannas an dáilte comhiomlán an dáilte agus an chreidmheasa cánach.

(2) I gcás a measfar faoi fho-alt (1) cuideachta árachais saoil thar lear a bheith i dteideal creidmhseasa cánach maidir le dáileadh, féadfaidh sí a éileamh go ndéanfar an t-ioncam arb ionannas di an dáileadh a fhritháireamh, faoi réir fho-alt (3), in aghaidh na mbrabús dá cuid ar ar inmhuirearaithe cáin faoi alt 39 nó in aghaidh an ioncaim dá cuid ar ar inmhuirearaithe cáin de réir alt 43 nó go páirteach in aghaidh ceann amháin díobh agus go páirteach in aghaidh an chinn eile: ach a mhéid a dhéanfar aon ioncam a fhritháireamh amhlaidh ní bheidh an creidmheas cánach a bheidh ar áireamh ann iníoctha agus ní dhéanfar é a fhritháireamh in aghaidh cánach corparáide faoi alt 45 (5).

(3) Ní bheidh na méideanna a fhéadfaidh cuideachta árachais saoil thar lear a fhritháireamh de bhua an ailt seo in aghaidh brabúis nó ioncam d'aon chineál níos mó ná méid na mbrabús nó an ioncaim den chineál sin agus beidh an teorainn seo a leanas freisin leo—

(a) ní bheidh an méid a fhritháireofar in aghaidh brabúis ó ghnó ginearálta blianachtaí níos mó ná cion d'ioncam na cuideachta ó infheistíochtaí is inchurtha i leith an ghnó sin, agus cinnfear an cion sin de réir na foirmle céanna lena gcinntear faoi alt 44 an cion de na brabúis sin ar ar inmhuirearaithe cáin; agus

(b) ní bheidh an méid a fhritháireofar in aghaidh brabúis ó ghnó pinsean níos mó ná an oiread sin dá hioncam is inchurtha i leith an ghnó sin agus ab ionannas dó dáiltí a meastar an chuideachta a bheith i dteideal creidmheasa cánach ina leith de bhua an ailt seo, agus ní laghdóidh sé aon ioncam eile.

(4) I gcás a ndéanfar de bhua fritháirimh faoin alt seo ioncam nó brabúis d'aon chineál a laghdú aon mhéid, fágfar an méid sin as an áireamh le linn an méid cánach ioncaim a bheith á chinneadh a bheidh inchomhairimh le fritháireamh in aghaidh cánach corparáide faoi alt 8 (3).

(5) Ní chuirfidh éileamh faoin alt seo maidir le dáileadh cosc le héileamh a dhéanamh ina dhiaidh sin ar fhaoiseamh maidir leis an dáileadh sin faoi chomhshocraíochtaí a rinneadh faoin alt sin 361; ach i gcás a ndéanfar éileamh iardain den sórt sin measfar nach ndearnadh an t-éileamh faoin alt seo riamh, agus ní bheidh aon choigeartú (trí mheasúnachtaí breise nó eile) a eascróidh as an éileamh iardain as am má dhéantar é laistigh de dhá mhí dhéag tar éis an éilimh iardain a dhéanamh.

47. —(1) Chun críocha faoisimh faoi alt 33, déanfar costais bhainistí cuideachta árachais saoil thar lear a chionroinnt idir a gnó pinsean, a gnó ginearálta blianachtaí agus a gnó árachais saoil (gan an gnó pinsean ná an gnó ginearálta blianachtaí sin a áireamh) agus is é a bheidh sa méid is inchurtha i leith gach cineál gnó sin méid a mbeidh idir é agus iomlán na gcostas bainistí an chomhréir chéanna atá idir meánmhéid na ndliteanas don tréimhse chuntasaíochta is inchurtha i leith an chineáil sin maidir le polasaithe agus conarthaí agus meánmhéid dliteanais na cuideachta don tréimhse sin maidir le polasaithe agus conarthaí uile a gnó árachais saoil.

(2) I gcás cáin chorparáide faoi Chás III de Sceideal D a bheith muirearaithe ar chuideachta árachais saoil i ndáil le cionúireacht den ioncam ó infheistíochtaí a ciste árachais saoil de réir alt 43, déanfar faoiseamh faoi alt 33 i leith na gcostas bainistí is inchurtha i leith an chineáil sin gnó faoi fho-alt (1) a ríomh faoi threoir a samhail de chionúireacht de na costais is inchurtha amhlaidh.

(3) I gcás cáin chorparáide faoi Chás IV de Sceideal D a bheith muirearaithe ar chuideachta árachais saoil thar lear i ndáil le cionúireacht de na brabúis óna gnó ginearálta blianachtaí de réir alt 44, déanfar an faoiseamh faoi alt 33 i leith na gcostas bainistí is inchurtha i leith an chineáil sin gnó faoi fho-alt (1) a ríomh faoi threoir a samhail de chionúireacht de na costais sin is inchurtha amhlaidh.

(4) I gcás cáin chorparáide faoi Chás IV de Sceideal D a bheith muirearaithe ar chuideachta árachais saoil thar lear i ndáil le gnó pinsean, déanfar faoiseamh faoi alt 33 i leith na gcostas bainistí is inchurtha i leith an chineáil sin gnó faoi fho-alt (1) a ríomh faoi threoir méid iomlán na gcostas is inchurtha amhlaidh.

(5) Chun críocha an ailt seo déanfar dliteanais cuideachta árachais is inchurtha i leith aon ghnó aon tráth a fhionnadh faoi threoir glandliteanais na cuideachta arna luacháil ag achtúire chun críocha an tuairisceáin thréimhsiúil iomchuí.

(6) Chun críocha an ailt seo, measfar gurb é meánmhéid aon dliteanas do thréimhse chuntasaíochta leath chomhiomlán na ndliteanas i dtús agus i ndeireadh na tréimhse luachála atá comhthráthach leis an tréimhse chuntasaíochta sin nó ar cuid di an tréimhse chuntasaíochta sin.

48. —I gcás a mbeifear tar éis aon infheistíochtaí nó sócmhainní eile a aistriú, de réir polasaí a eisíodh i gcúrsa gnó saoil a bhí á sheoladh ag cuideachta árachais, chuig sealbhóir an pholasaí, measfar fáil na sócmhainní ag sealbhóir an pholasaí agus a ndiúscairt chuige a bheith déanta ar chomaoin ar cóimhéid le margadhluach na sócmhainní—

(a) chun críocha an Achta um Cháin Ghnóchan Caipitiúil, 1975 , agus

(b) chun ioncam a ríomh de réir Chás I nó IV de Sceideal D.

49. —(1) Tá feidhm ag an alt seo i ndáil le polasaithe árachais saoil a eisíodh roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1974, ag cuideachta a sheolann gnó saoil, ar polasaithe iad—

(a) a dhéanann socrú le haghaidh sochair ar infheistíochtaí de chineál sonraithe iad nó aon chuid díobh nó suim airgid a chinnfear faoi threoir luach na n-infheistíochtaí sin, ach

(b) nach ndéanann socrú chun aon mhéid a bhaint as na sochair sin faoi threoir cáin is inmhuirearaithe i leith gnóchan inmhuirearaithe.

(2) I gcás—

(a) arb é atá, go hiomlán nó go formhór, in infheistíochtaí ciste árachais saoil na cuideachta, a mhéid is inchurtha i leith na bpolasaithe sin iad, infheistíochtaí den chineál a shonraítear amhlaidh, agus

(b) ar an gcuideachta a theacht faoi dhliteanas faoi aon cheann de na polasaithe sin i leith aon sochair den sórt sin (lena n-áirítear sochair a thabharfar ar pholasaí a ghéilleadh), go bhfaibhreoidh gnóchan inmhuirearaithe chuig an gcuideachta as infheistíochtaí den chineál sin is cuid dá ciste árachais saoil a dhiúscairt le haghaidh nó faoi chomhair an dliteanais sin, nó go bhfaibhreodh sé amhlaidh dá ndéanfaí freastal don dliteanas sin leis na fáltais ón diúscairt sin nó astu,

ansin beidh teideal ag an gcuideachta, in aghaidh an duine a gheobhaidh na sochair, cuid de na sochair a choimeád as na sochair is cuid nach mó a méid nó a luach ná cáin chorparáide de réir an lánráta i leith an ghnóchain inmhuirearaithe dá dtagraítear i mír (b) arna ríomh ar neamhshuim le haon mhéid a coimeádadh faoin bhfo-alt seo agus a laghdaíodh de réir alt 13 (1).

50. —(1) Tá éifeacht leis an alt seo chun ailt 33 go 49 agus an t-alt seo a léiriú.

(2) Mura n-éileoidh an comhthéacs a mhalairt—

tá le “achtúire” an bhrí a shanntar dó in alt 3 den Acht Arachais, 1936 ;

ciallaíonn “gnó blianachtaí” gnó blianachtaí a dheonú ar shaol duine;

ciallaíonn “ciste blianachtaí”, i gcás nach gcoinnítear ciste blianachtaí ar leithligh ó chiste árachais saoil cuideachta árachais, an chuid sin den chiste árachais saoil is ionannas do dhliteanas na cuid eachta faoina conarthaí blianachtaí, mar a luaitear ina tuairisceáin thréimhsiúla;

tá le “cuideachta árachais” an bhrí a shanntar dó in alt 3 den Acht Arachais, 1936 ;

ciallaíonn “gnó ginearálta blianachtaí” aon ghnó blianachtaí nach gnó pinsean agus forléireofar “gnó pinsean” de réir fho-ailt (3) agus (4);

folaíonn “gnó saoil” “gnó árachais saoil” agus “gnó árachais tionscail” a bhfuil na bríonna leo a shanntar dóibh in alt 3 den Acht Arachais, 1936 , agus i gcás an dá ghnó a bheith á seoladh ag cuideachta féadfaidh ceachtar ciall a bheith leis;

tá le “ciste árachais saoil” agus le “ciste árachais tionscail” na bríonna a shanntar dóibh sna hAchtanna Arachais, 1909 go 1969, agus, i ndáil le gnó árachais tionscail, ciallaíonn ciste árachais saoil an ciste árachais tionscail;

ciallaíonn “cuideachta árachais saoil thar lear” cuideachta árachais ar lasmuigh den Stát dá ceann-oifig ach a sheolann gnó árachais saoil trí bhrainse nó trí ghníomhaireacht sa Stát;

forléireofar de réir fho-alt (3) “ciste pinsean” agus “ciste ginearálta blianachtaí”;

ciallaíonn “tuairisceán tréimhsiúil”, i ndáil le cuideachta árachais, tuairisceán arna thaisceadh leis an Aire Tionscail agus Tráchtála faoin Assurance Companies Act, 1909, agus faoin Acht Arachais, 1936 ;

tá le “polasaí” agus le “préimh” an bhrí a shanntar dóibh le halt 3 den Acht Arachais, 1936 ;

ciallaíonn “tréimhse luachála” an tréimhse a dtugtar an tuarascáil achtúireachta ina leith faoi alt 5 den Assurance Companies Act, 1909, arna leathnú le halt 55 den Acht Arachais, 1936 .

(3) Aon idirdhealú a dhéanfar idir gnó ginearálta blianachtaí, gnó pinsean agus gnó árachais saoil eile déanfar é ar an bprionsabal—

(a) go gcuirfear i leith gnó pinsean aon phréimheanna faoi réim fho-alt (4), mar aon leis na fáltais, na heisíocaíochtaí agus na dliteanais is inchurtha i leith na bpréimheanna sin, agus i leith na bpolasaithe agus na gconarthaí faoina n-íoctar nó faoinar íocadh iad,

(b) go ndéanfar an gnó blianachtaí eile go léir a leithroinnt ar an ngnó ginearálta blianachtaí,

agus déanfar tagairtí do “ciste pinsean” agus do “ciste ginearálta blianachtaí” a fhorléiriú dá réir sin cibé acu a choimeádtar nó nach gcoimeádtar na cistí sin ar leithligh ó chiste árachais saoil na cuideachta árachais.

(4) Is iad na préimheanna a chuirfear i leith gnó pinsean na préimheanna sin is iníoctha faoi chonarthaí faoi réim (an tráth is iníoctha an phréimh) ceachtar de na tuairiscí seo a leanas, is é sin le rá—

(a) aon chonradh le pearsa aonair a bhfuil, nó a mbeadh mura mbeadh neamhdhóthanacht brabús nó gnóchan, cáin inmhuirearaithe air i leith tuillimh iomchuí (mar a shainítear in alt 235 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (blianachtaí scoir: faoiseamh i leith préimheanna)) ó thrádáil, gairm, oifig nó fostaíocht a sheolann sé nó atá aige, ar conradh é a cheadaigh na Coimisinéirí Ioncaim faoin alt sin nó faoi alt 235A (conarthaí le haghaidh cleithiúnaithe nó le haghaidh áracháis saoil a cheadú) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (a cuireadh isteach le halt 66 den Acht Airgeadais, 1974 );

(b) aon chonradh (lena n-áirítear conradh árachais) a rinneadh le haghaidh scéim cheadaithe dhíolmhaithe mar a shainítear i gCaibidil II de Chuid I den Acht Airgeadais, 1972 , agus a rinneadh leis na daoine ag a bhfuil bainistí na scéime sin, ar conradh é atá dréachtaithe sa dóigh go bhfuil na dliteanais faoina ndeachaigh an chuideachta árachais sa chonradh i gcomhréir leis na dliteanais a bhfuil sé beartaithe don chonradh an scéim a urrú ina n-aghaidh;

(c) aon chonradh leis na hiontaobhaithe nó leis na daoine eile a bhainistíonn ciste aoisliúntais de réir brí alt 222 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (cistí aoisliúntais a dhíolmhú), nó scéim arna ceadú faoi alt 235 nó 235A den Acht sin nó faoin dá alt sin, ar conradh é—

(i) a rinneadh chun críocha an chiste nó na scéime sin amháin nó, i gcás ciste nach bhfuil ach cuid di ceadaithe faoin alt sin 222, ansin, chun críocha na coda sin amháin den chiste sin, agus

(ii) (i gcás conradh a rinneadh nó a athraíodh an 6ú lá d'Aibreán, 1958, nó dá éis) atá dréachtaithe sa dóigh go bhfuil na dliteanais faoina ndeachaigh an chuid eachta árachais faoin gconradh ar comhréir le dliteanais a bhfuil sé beartaithe don chonradh an ciste (nó an chuid iomchuí de) nó an scéim a urrú ina n-aghaidh,

agus san fho-alt seo agus san fho-alt deiridh roimhe seo folaíonn “préimh” aon chomaoin le haghaidh blianachta.

51. —(1) I gcás gnó baincéireachta, gnó árachais nó gnó arb éard é, go hiomlán nó go páirteach, déileáil in urrúis a bheith á sheoladh sa Stát ag duine nach gcónaíonn sa Stát, ansin—

(a) le linn na brabúis a d'eascair as an ngnó nó an caillteanas a tabhaíodh sa ghnó a bheith á ríomh chun críocha an Achta seo, agus

(b) i gcás gnó árachais, le linn na brabúis nó an caillteanas ó ghnó pinsean agus ó ghnó ginearálta blianachtaí a bheith á ríomh faoi alt 39,

ní choiscfidh forálacha alt 11 ús, díbhinní agus íocaíochtaí eile lena mbaineann alt 50 (urrúis de chuid críocha coigríche) nó alt 462 (díbhinní neamhchónaitheoirí a dhíolmhú) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , a chur san áireamh d'ainneoin na díolúine ó cháin a thugtar leis na hailt sin faoi seach.

(2) I gcás—

(a) aon ghnó den sórt sin a dúradh a bheith á sheoladh sa Stát ag duine nach sa Stát atá gnáthchónaí air, agus

(b) le linn aon ríomh den sórt sin a dúradh a bheith á dhéanamh maidir leis an ngnó sin, ús ar urrúis saor-ó-cháin a eisiamh de bhua coinníoll ar ar eisíodh na hurrúis sin.

eisiafar freisin ón ríomh sin aon chostais is inchurtha i leith fáil nó sealbhú na n-urrús, nó aon idirbhirt sna hurrúis (ach gan aon ús ar airgead a fuarthas ar iasacht a áireamh sna costais sin), agus aon bhrabúis nó caillteanais is inchurtha amhlaidh.

(3) I gcás cuideachta árachais saoil thar lear mar a shainítear in alt 50—

(a) le linn an t-ioncam ó infheistíochtaí ciste árachais saoil na cuideachta a bheith á ríomh chun críocha alt 43, déanfar aon ús, díbhinní agus íocaíochtaí eile lena mbaineann alt 50 nó alt 462 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , a áireamh d'ainneoin na díolúine ó cháin a thugtar leis na hailt sin faoi seach,

(b) I gcás a ndéanfar, le linn an t-ioncam sin a bheith á ríomh, ús ar aon urrúis saor-ó-cháin a eisiamh de bhua coinníoll ar ar eisíodh na hurrúis sin, laghdófar an faoiseamh faoi alt 47 (2) ionas go mbeidh idir é agus an méid faoisimh a dheonófaí mura mbeadh an mhír seo an chomhréir chéanna a bheidh idir méid an ioncaim sin, gan an t-ús sin a áireamh, agus méid an ioncaim sin agus an t-ús sin a áireamh, agus

(c) i gcás a mbaineann fo-alt (2) le gnó pinsean nó le gnó ginearálta blianachtaí na cuideachta déanfar an faoiseamh faoi alt 47 (3) nó (4), cibé acu é, a laghdú ionas go mbeidh idir é agus an méid faoisimh a dheonófaí amhlaidh mura mbeadh an mhír seo an chomhréir chéanna a bheidh idir méid an ioncaim (gan ús ar urrúis saor-ó-cháin a áireamh) ó infheistíochtaí agus taiscí ciste árachais saoil agus ciste blianachtaí ar leithligh (más ann) na cuideachta, is inchurtha i leith an ghnó sin agus an t-ioncam sin is inchurtha amhlaidh agus an t-ús sin a áireamh,

(4) San alt seo agus in alt 52 ciallaíonn “urrúis saor-ó-cháin” urrúis lena mbaineann alt 464 (urrúis a eisiúint fara díolúine ó cháin), alt 470 (urrúis de chuid údaráis áitiúla Eireannacha a eisíodh lasmuigh den Stát) nó alt 474 (urrúis áirithe a bheith díolmhaithe ó cháin) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , agus ar urrúis iad a eisíodh faoi choinníoll a rialaíonn áireamh an úis orthu chun críocha cánach ionas go n-eisiafar an t-ús ar na hurrúis le linn ioncam nó brabúis a bheith á ríomh.

(5) San alt seo folaíonn “gnó árachais” gnó árachais de réir brí alt 3 den Acht Arachais, 1936 .

(6) I bhfo-alt (1) folaíonn “urrúis” stoic agus scaireanna.

52. —(1) Tá éifeacht leis an alt seo i gcás ina mbaineann alt 51 (2) le gnó d'aon tréimhse chuntasaíochta.

(2) Déanfar, go feadh méid arna chinneadh faoin alt seo (dá ngairtear an méid nach gcáilíonn le haghaidh faoisimh), ús a bheidh dlite le híoc an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó dá éis, ar airgead a fuarthas ar iasacht chun críocha an ghnó—

(a) a fhágáil as an áireamh le linn ríomh a bheith á dhéanamh faoin Acht seo ar na brabúis (nó ar an gcaillteanas) a d'eascair ón ngnó nó, i gcás feidhm a bheith ag fo-alt (5), a d'eascair ó aon ghnó blianachtaí nó ó aon ghnó pinsean ba chuid den ghnó saoil, agus

(b) a fhágáil as an áireamh sa mhíniú ar “muirir ar ioncam” in alt 10.

(3) Le linn an méid nach gcáilíonn le haghaidh faoisimh a bheith á chinneadh, cuirfear i gcuntas an t-airgead go léir a fuarthas ar iasacht chun críocha an ghnó agus a bheidh gan íoc sa tréimhse chuntasaíochta, go feadh costas iomlán na n-urrús saor-ó-cháin a bhí ar teachtadh chun críocha an ghnó sa tréimhse sin:

Ar choinníoll nach gcuirfear i gcuntas aon airgead iasachta a bheireann ús nach mbeidh, ar leith ó fho-alt (2) le háireamh sa ríomh faoi mhír (a) den fho-alt sin, agus nach mbeidh le háireamh mar mhuirear ar ioncam chun críocha an Achta seo.

(4) Faoi réir fho-alt (5), beidh an méid nach gcáilíonn le haghaidh faoisimh ar cóimhéid le hús bliana ar an méid airgid a fuarthas as iasacht agus a bheidh le cur i gcuntas faoi fho-alt (3) de réir ráta ar cóimhéid leis an meán-ráta úis sa tréimhse chuntasaíochta ar airgead a fuarthas ar iasacht chun críocha an ghnó, ach amháin i gcás tréimhse chuntasaíochta is giorra ná dhá mhí dhéag gur in aghaidh na tréimhse sin is giorra agus nach in aghaidh bliana a áireofar ús.

(5) I gcás a mbeidh faoiseamh i leith costas bainistí le tabhairt do chuideachta árachais saoil thar lear d'aon tréimhse chuntasaíochta agus go mbeidh an faoiseamh sin le laghdú faoi alt 51 (3) (b) is é a bheidh sa méid nach gcáilíonn le haghaidh faoisimh codán de mhéid an úis sa tréimhse chuntasaíochta ar airgead a fuarthas ar iasacht chun críocha an ghnó saoil (gan gnó pinsean ná gnó ginearálta blianachtaí, más ann, a áireamh) agus is é a bheidh sa chodán sin an codán is ioncam ó urrúis saor-ó-cháin arna roinnt ar ioncam iomlán infheistíochta an chiste árachais saoil.

(6) Chun críocha an ailt seo, is é a bheidh i gcostas sealbhán urrúis saor-ó-cháin a bhíodh ag athrú sa tréimhse chuntasaíochta meánchostas an tsealbháin bhunaidh a fháil, agus meánchostas aon sealbháin a fuarthas ina dhiaidh sin sa tréimhse chuntasaíochta a fháil, arna chur chun feidhme maidir le meánmhéid an tsealbháin sa tréimhse chuntasaíochta, agus cuirfear an fo-alt seo chun feidhme go leithleach maidir le hurrúis de chineálacha éagsúla.

CUID IV

Brabúis ó Earraí Airithe a Onnmhairiú

53. —Sa Chuid seo ciallaíonn “tréimhse chuntasaíochta iomchuí” tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta cuideachta sa tréimhse cúig bliana déag ón dáta is déanaí den dá dháta seo a leanas, is é sin le rá—

(a) an lú lá de Dheireadh Fómhair, 1956, nó

(b) an chéad lá den bhonn-tréimhse don bhliain mheasúnachta arbh í chéad-bhliain éilimh na cuideachta í chun críocha faoisimh faoi Chaibidil IV de Chuid XXV den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Brabúis ó Earraí Áirithe a Onnmhairiú), nó, mura raibh aon chéad bhliain éilimh den sórt sin ann, an 6ú lá d'Aibreán, 1975.

54. —(1) Sa Chuid seo ciallaíonn “earraí” earraí arna monarú sa Stát ag an duine a onnmhairíonn iad nó cuid díobh agus arb é, i ndáil leis an tréimhse chuntasaíochta iomchuí, an chuideachta é a éilíonn faoiseamh faoin gCuid seo:

Ar choinníoll, i gcás dhá chuideachta a bheith ann a monaraíonn ceann díobh earraí agus a n-onnmhairíonn an ceann eile iad i gcúrsa a trádála, agus i gcás a sealbhaíonn ceann de na cuideachtaí níos mó ná 90 faoin gcéad de na gnáth-scaireanna sa chuideachta eile nó i gcás a sealbhaíonn daoine a bhfuil leas rialaithe acu i gcuideachta amháin, go díreach nó go neamhdhíreach, níos mó ná 90 faoin gcéad de na gnáth-scaireanna sa chuideachta eile, go measfar, maidir leis na hearraí a mhonaraigh ceann de na cuideachtaí, gurb í an chuideachta eile a mhonaraigh iad ar iad a onnmhairiú i gcúrsa a trádála ag an gcuideachta eile sin.

(2) Folóidh an míniú ar “earraí” atá i bhfo-alt (1)—

(a) iasc a táirgeadh sa Stát ar fheirm éisc; agus

(b) muisiriúin shaothraithe a saothraíodh sa Stát,

agus, i gcás a gclóitear leabhair nó cártaí tréaslaíochta sa Stát ar dhóigh seachas ag an bhfoilsitheoir agus go ndéanann an foilsitheoir sin iad go léir nó cuid díobh a onnmhairiú (nach cás lena mbaineann an coinníoll a ghabhann le fo-alt (1)), measfar, chun críocha fho-alt (1), na leabhair nó na cártaí tréaslaíochta sin, de réir mar a bheidh, a bheith monaraithe sa Stát ag a bhfoilsitheoir.

(3) (a) Folóidh an míniú ar “earraí” atá i bhfo-alt (1) earraí a monaraíodh sa Stát agus nach dtagann faoi réim an mhínithe sin agus a onnmhairíonn an duine arb é, i ndáil leis an tréimhse chuntasaíochta iomchuí, an chuideachta é a éilíonn faoiseamh faoin gCuid seo i gcás ar mórdhíol na hearraí a onnmhairíodh amhlaidh a dhíol ag an duine sin.

(b) Ciallaíonn “mórdhíol” i mír (a) díol earraí d'aon chineál le duine a sheolann gnó ag díol earraí den chineál sin nó a úsáideann earraí den chineál sin le haghaidh trádáil nó gnóthas a sheolann sé.

55. —(1) I gcás cuideachta a sheolann trádáil ag tógáil nó ag deisiú long, beidh feidhm ag na forálacha seo a leanas chun críocha faoisimh faoin gCuid seo—

(a) measfar gur monarú earraí sa Stát deisiú a dhéanfar sa Stát ar long agus, a mhéid a rinneadh aon deisiú den sórt sin sa Stát ar long atá ar úinéiréacht go hiomlán ag daoine nach sa Stát atá gnáthchónaí orthu, measfar gur earraí a monaraíodh sa Stát agus a d'onnmhairigh an duine a mhonaraigh iad an long agus measfar gur mhéid is infhaighte ó earraí a dhíol aon mhéid is infhaighte mar íocaíocht as deisiú a rinneadh sa Stát ar long:

(b) i gcás a ndéanfaidh an chuideachta, maidir le haon tréimhse chuntasaíochta iomchuí, trí fhógra i scríbhinn a thabharfar don chigire laistigh de dhá mhí dhéag tar éis deireadh na tréimhse sin, sin a roghnú, beidh feidhm ag an gCuid seo i gcás na tréimhse sin—

(i) ionann is dá mba gur onnmhairigh an chuideachta na longa go léir a thóg an chuideachta sa Stát,

(ii) ionann is dá mba earraí arna n-onnmhairiú ag an gcuideachta na longa go léir ar a ndearna an chuideachta deisiú sa Stát, go feadh méid an deisithe sin, agus

(iii) ionann is dá mba mhéideanna ab infhaighte ó dhíol earraí a d'onnmhairigh an chuideachta as an Stát méideanna ab infhaighte ag an gcuideachta mar íocaíocht as longa a thógáil sa Stát nó as longa a dheisiú sa Stát.

(2) I bhfo-alt (1) (a) (b) folaíonn aon tagairt do dheisiú nó do thógáil tagairt do dheisiú nó do thógáil a rinneadh tráth ar bith.

56. —(1) San alt seo—

ciallaíonn “an Bord” Comharchumann an Bhord Bainne Teoranta:

ciallaíonn “an Coimisiún” an Coimisiún Muc agus Bagúin;

ciallaíonn “táirge bainne” im, im meidhg, uachtar, cáis, bainne comhdhlúite, bainne triomaithe nó púdaraithe, bainne bearrtha triomaithe nó púdaraithe, meadhg triomaithe nó púdaraithe, bruscar seacláide, cáiséin, im-ola, lachtós agus aon táirge eile atá déanta go hiomlán nó go formhór as bainne nó as aon seachtháirge bainne agus a bheidh formheasta chun críocha an ailt seo ag an Aire Airgeadais tar éis comhairle a ghlacadh leis an Aire Talmhaíochta agus Iascaigh:

ciallaíonn “táirge muiceola” bagún agus slisní bagúin lena n-áirítear liamhás, conablaigh mhuiceola agus taobhanna muiceola agus slisní díobh, sail mhuice neamhleáite agus táirgí muiceola stánaithe.

(2) I gcás—

(a) cuideachta do tháirgeadh táirge muiceola agus é a dhíol leis an gCoimisiún, agus

(b) an Coimisiún d'onnmhairiú an táirge sin an Stát,

beidh feidhm ag an gCuid seo ionann is dá mba gur onnmhairigh an chuideachta an táirge sin as an Stát, agus measfar, chun críocha na Coda seo, gur méid ab infhaighte ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh aon mhéid ab infhaighte ag an gcuideachta ón táirge sin a dhíol leis an gCoimisiún.

(3) I gcás—

(a) cuideachta do mhonarú táirge bainne agus é a dhíol leis an mBord, agus

(b) an Coimisiún d'onnmhairiú an táirge sin as an Stát,

beidh feidhm ag an gCuid seo ionann is dá mba gur onnmhairigh an chuideachta an táirge sin as an Stát, agus measfar, chun críocha na Coda seo, gur méid ab infhaighte ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh aon mhéid ab infhaighte ag an gcuideachta ón táirge sin a dhíol leis an mBord.

57. —Chun críocha na Coda seo, is í an tréimhse chaighdeánach i ndáil le trádáil cuideachta an tréimhse bliana dar chríoch an 30ú de Mheán Fómhair, 1956, nó, má roghnaíonn an chuideachta é, an tréimhse bliana dar chríoch an 30ú lá de Mheán Fómhair, 1955, agus beidh an tréimhse chaighdeánach sin infheidhmithe in ndáil leis an trádáil cibé acu a bhí nó nach raibh, i gcaitheamh na tréimhse caighdeánaí sin go léir nó aon choda di, an trádáil á seoladh ag duine seachas an chuideachta a sheol í sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí nó a bhí nó nach raibh codanna ar leithligh den trádáil á seoladh ag daoine éagsúla, ach ní bheidh an tréimhse chaighdeánach sin infheidhmithe i gcás nach raibh an trádáil ann roimh dheireadh na tréimhse caighdeánaí sin.

58. —(1) I gcás a n-éileoidh agus a gcruthóidh cuideachta maidir le tréimhse chuntasaíochta iomchuí—

(a) go ndearnadh, le linn na tréimhse caighdeánaí i ndáil leis an trádáil, earraí a onnmhairiú, i gcúrsa na trádála, as an Stát,

(b) go ndearnadh, le linn na tréimhse cuntasaíochta iomchuí, earraí a onnmhairiú, i gcúrsa na trádála, as an Stát, agus

(c) go raibh breis ag an méid iomlán ab infhaighte ó na hearraí sin is déanaí a luaitear a dhíol ar an méid iomlán (dá ngairtear an méid caighdeánach san alt seo) ab infhaighte ó na hearraí a dhíol a onnmhairíodh le linn na tréimhse caighdeánaí,

déanfar an cháin chorparáide is iníochta ag an gcuideachta don tréimhse chuntasaíochta iomchuí, a mhéid a bheidh sí inchurtha i leith an ioncaim is inchurtha síos don bhreis sin a laghdú go nialas; agus is é méid na cánach corparáide is inchurtha i leith an ioncaim is inchurtha síos don bhreis sin méid a mbeidh idir é agus an cháin chorparáide iomchuí, mar a shainítear i bhfo-alt (10), an chomhréir chéanna a bheidh idir an t-ioncam is inchurtha síos don bhreis sin agus iomlán an ioncaim ar ar muirearaíodh cáin chorparáide.

(2) Chun críocha fho-alt (1) glacfar gurb é “an t-ioncam is inchurtha síos don bhreis sin” cibé suim a mbeidh idir í agus méid ioncam na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta iomchuí, is inchurtha síos do dhíol earraí (cibé acu a onnmhairiodh nó nár onnmhairíodh iad), an chomhréir chéanna a bheidh idir méid na breise sin agus an méid iomlán ab infhaighte ag an gcuideachta ón díol sin sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí.

(3) I gcás a n-éileoidh agus a gcruthóidh cuideachta maidir le tréimhse chuntasaíochta iomchuí—

(a) nach ndearnadh, le linn na tréimhse caighdeánaí i ndáil leis an trádáil, aon earraí a onnmhairiú i gcúrsa na trádála as an Stát nó nach infheidhmithe an tréimhse chaighdéanach, agus

(b) go ndearnadh, le linn na tréimhse cuntasaíochta iomchuí, earraí a onnmhairiú, i gcúrsa na trádála, as an Stát,

déanfar an cháin chorparáide is iníoctha ag an gcuideachta don tréimhse chuntasaíochta iomchuí, a mhéid a bheidh sí inchurtha i leith an ioncaim ó dhíol na n-earraí a onnmhairíodh amhlaidh, a laghdú go nialas; agus is é méid na cánach corparáide is inchurtha i leith an ioncaim ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh cibé méid a mbeidh idir é agus an cháin chorparáide iomchuí an chomhréir chéanna a bheidh idir an t-ioncam ó díol na n-earraí a onnmhairíodh amhlaidh agus iomlán an ioncaim ar ar muirearaíodh cáin chorparáide.

(4) Chun críocha fho-alt (3) glacfar gurb é “an t-ioncam ó dhíol na n-earraí a onnmhairíodh amhlaidh” cibé suim a mbeidh idir í agus méid ioncam na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta iomchuí, is inchurtha síos do dhíol earraí (cibé acu a onnmhairíodh nó nár onnmhairíodh iad), an chomhréir chéanna a bheidh idir an méid ab infhaighte sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí ó dhíol earraí a onnmhairíodh agus iomlán an ioncaim ab infhaighte ag an gcuideachta ó dhíol earraí (cibé acu a onnmhairíodh nó nár onnmhairíodh iad) sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí.

(5) I gcás ina bhfuil feidhm ag na forálacha sin roimhe seo den alt seo, agus gur earraí, nó go raibh ar áireamh earraí, a bhforálann alt 54 (3) ina leith go n-áireofar iad sa mhíniú ar “earraí” an t-onnmhairiú as an Stát sa tréimhse chuntasaíochta iomchuí, beidh éifeacht leis an gCuid seo faoi réir na bhfocal breise seo a leanas a chur isteach i bhfo-ailt (2) agus (4), is é sin, “agus marsantais (cibé acu a onnmhairíodh nó nár onnmhairíodh é) seachas na hearraí sin” a chur isteach i ndiaidh “earraí (cibé acu a onnmhairíodh nó nar onnmhairíodh iad)” gach áit a bhfuil na focail deiridh sin.

(6) I ndáil le cuideachta a fuair faoiseamh ó cháin chorparáide faoi fho-alt (1) nó (3) den alt seo, ó cháin ioncaim faoi alt 404 (1) nó (3) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (bonn an fhaoisimh ó cháin ar bhrabúis ó onnmhairí), nó ó cháin bhrabús corparáide faoi alt 13 (1) nó (3) den Acht Airgeadais (Forála Ilghnéitheacha), 1956 (bonn an fhaoisimh ó cháin bhrabús corparáide), beidh feidhm ag an alt seo maidir le haon tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta de chuid na cuideachta sa tréimhse cúig bliana dar tosach dáta éagtha na tréimhse a chuimsigh tréimhsí cuntasaíochta iomchuí na cuideachta de réir brí alt 53 ionann is dá mba rud é—

(a) gur thagairt di “tréimhse chuntasaíochta iomchuí” gach áit a bhfuil na focail sin sa Chuid seo, agus

(b) go gcuirfí in ionad “a laghdú go nialas” i bhfo-ailt (1) agus (3) den alt seo—

(i) i gcás ar tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta í sa chéad bhliain de na blianta sin, “a laghdú 80 faoin gcéad”,

(ii) i gcás ar tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta í sa dara bliain de na blianta sin, “a laghdú 65 faoin gcéad”,

(iii) i gcás ar tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta í sa tríú bliain de na blianta sin, “a laghdú 50 faoin gcéad”,

(iv) i gcás ar tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta í sa cheathrú bliain de na blianta sin, “a laghdú 35 faoin gcéad”, agus

(v) i gcás ar tréimhse chuntasaíochta nó cuid de thréimhse chuntasaíochta í sa chúigiú bliain de na blianta sin, “a laghdú 15 faoin gcéad”:

Ar choinníoll nach mbainfidh an fo-alt seo le tréimhse chuntasaíochta ná le cuid de thréimhse chuntasaíochta tar éis an 5ú lá d'Aibreán, 1990.

(7) (a)  I  gcás ar tréimhse is giorra ná dhá mhí dhéag tréimhse chuntasaíochta iomchuí, glacfar, chun an bhreis dá dtagraítear i bhfo-alt (1) a fhionnadh, gurb é an méid caighdeánach an chuid sin den chéanna a mbeidh idir í agus iomlán an mhéid sin an chomhréir chéanna a bheidh idir an tréimhse chuntasaíochta iomchuí agus dhá mhí dhéag.

(b)  I  gcás ar cuid de thréimhse chuntasaíochta cuideachta tréimhse chuntasaíochta iomchuí, glacfar gurb é an méid iomlán ab infhaighte ó dhíol earraí (cibé acu a onnmhairíodh nó nár onnmhairíodh iad), an méid iomlán ab infhaighte ó dhíol earraí a onnmhairíodh as an Stát agus an méid d'ioncam na cuideachta is inchurtha i leith díol earraí (cibé acu a onnmhairíodh nó nár onnmhairíodh iad) an chuid sin de gach méid díobh sin a mbeidh idir í agus iomlán gach méid díobh sin an chomhréir chéanna a bheidh idir fad na tréimhse cuntasaíochta iomchuí agus fad tréimhse chuntasaíochta na cuideachta.

(8) I gcás aon athrú tarlú, an lá nó tar éis an lae a thosaigh an tréimhse chaighdeánach, trína n-aistreoidh cuid de thrádáil chuig aon duine, déanfar, maidir le haon tréimhse chuntasaíochta iomchuí inar tharla, nó ar roimpi a tharla, an t-athrú, an méid caighdeánach a chionroinnt chun críocha fho-alt (1), agus déanfar gach cionroinnt den sórt sin mar a mheasfaidh na Coimisinéirí Ioncaim is cóir, ag féachaint do na himthosca go léir.

(9) Ní dhéanfar laghdú faoin alt seo maidir le cáin chorparáide is iníoctha ar ioncam ó aon oibríochtaí mianadóireachta.

(10) Chun críocha an ailt seo ciallaíonn “cáin chorparáide iomchuí” an cháin chorparáide a bheadh, ar leith ón alt seo agus ailt 184 (faoiseamh i leith caillteanas cánach brabús corparáide) agus 186 (faoiseamh eatramhach maidir le híocaíochtaí agus costais bhainistí áirithe), inmhuirearaithe don tréimhse chuntasaíochta iomchuí gan an cháin chorparáide a muirearaíodh ar ghnóchain inmhuirearaithe na cuideachta don tréimhse sin a áireamh.

59. —(1) I gcás a seolann cuideachta trádáil arb éard í nó ar cuid di seirbhísí a dhéanamh do dhuine eile trí earraí nó ábhair leis an duine sin a chur faoi aon phróiseas monaraíochta agus go ndéantar na seirbhísí sin go léir nó cuid díobh do dhuine nach gcónaíonn sa Stát i ndáil le hearraí nó le hábhair a allmhairíodh isteach sa Stát agus, tar éis na seirbhísí sin a bheith déanta, go ndéanfar na hearraí nó na hábhair, nó na táirgí nó na hairceadail a rinneadh astu, a onnmhairiú as an Stát le linn dóibh a bheith fós ar úinéireacht ag an duine sin, beidh feidhm ag na forálacha seo a leanas, má roghnaíonn an chuideachta é, chun faoiseamh a fháil faoin gCuid seo—

(a) measfar gur monarú earraí na seirbhísí sin a dhéanamh sa Stát agus measfar gur méid is infhaighte i leith earraí a dhíol aon mhéid is infhaighte mar íocaíocht ina leith, agus

(b) measfar, i ndáil le haon seirbhísí den sórt sin a rinneadh do dhuine nach gcónaíonn sa Stát, gur onnmhairigh an chuideachta earraí as an Stát agus measfar gur méid is infhaighte aici ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh aon íocaíocht is infhaighte aici as na seirbhísí.

(2) Aon roghnú a dhéanfar faoi fho-alt (1) den alt seo déanfar é trí fhógra i scríbhinn a sheachadfar don chigire agus beidh éifeacht leis maidir le gach tréimhse chuntasaíochta iomchuí a mbeidh faoiseamh faoin gCuid seo á éileamh ina leith ag an gcuideachta a dhéanfaidh an roghnú sin agus beidh éifeacht leis freisin ionann is dá mba roghnú é faoi alt 29 den Acht Airgeadais, 1966 (brabúis ó onnmhairí: faoiseamh ó cháin bhrabús corparáide), nó faoi alt 406 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (seirbhísí monaraíochta áirithe), nó faoin dá alt sin:

Ar choinníoll, i gcás a ndearna cuideachta, sula ndearna sí roghnú faoin alt seo, dáileadh do thréimhse chuntasaíochta agus gur mó an creidmheas cánach atá faighteoir an dáilte sin i dteideal a fháil ná an creidmheas cánach a bheadh an faighteoir sin i dteideal a fháil dá mba roimh dháta an dáilte a dhéanfaí an roghnú, go ndéanfar aon fhaoiseamh ó cháin chorparáide ab inlamhála don chuideachta ar dhóigh eile a laghdú méid na breise.

(3) I gcás arb éard é ioncam nó cuid d'ioncam aon duine d'aon bhliain mheasúnachta dáileadh a raibh éifeacht ina leith leis an gcoinníoll a ghabhann le fo-alt (2), féadfaidh an duine a éileamh go ndéanfar an cháin ioncaim is inmhuirearaíthe ar a ioncam don bhliain sin a laghdú go dtí an méid ab inmhuirearaithe amhlaidh dá mba rud é gur roimh dháta an dáilte a dhéanfaí an roghnú faoi fho-alt (1).

(4) I gcás arb éard é ioncam, nó cuid d'ioncam, infheistíochta frainceáilte cuideachta d'aon tréimhse chuntasaíochta dáileadh a raibh éifeacht ina leith leis an gcoinníoll a ghabhann le fo-alt (2), féadfaidh an chuideachta a éileamh go n-íocfaí léi suim ar cóimhéid leis an méid ar mhó an creidmheas cánach a raibh teideal aici chuige i leith an dáilte ar an dáta a rinneadh an dáileadh thar an gcreidmheas cánach a mbeadh teideal aici chuige i leith an dáilte dá mba gur roimh dháta an dáilte a dhéanfaí an roghnú faoi fho-alt 1:

Ar choinníoll, chun críocha alt 15 (4) (costais bhainistí: cuideachtaí infheistíochta), alt 25 (caillteanais etc. a fhritháireamh in aghaidh ioncaim infheistíochta fhrainceáilte) agus alt 26 (caillteanas a tugadh ar aghaidh nó caillteanas foirceannaidh a fhritháireamh: gnólachtaí airgeadais) go ndéileálfar le haon dáileadh den sórt sin a dúradh mar ionannas d'ioncam ar cóimhéid le méid comhiomlán an dáilte sin agus an chreidmheasa cánach a mbeadh teideal ag an gcuideachta chucu dá mba roimh dháta an dáilte a dhéanfaí an roghnú faoi fho-alt (1).

(5) Beidh éifeacht le roghnú faoi alt 29 den Acht Airgeadais, 1966 , nó faoi alt 406 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , ionann is dá mba roghnú faoi fho-alt (1) é.

(6) Féadfaidh an cigire trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar chuideachta a éileoidh faoiseamh ó cháin de bhua fho-alt (1) cibé eolas nó sonraí a thabhairt dó is gá chun éifeacht a thabhairt don fho-alt sin agus beidh éifeacht le halt 58 (1) (3) ionann is dá mbeadh ar áireamh na n-ábhar a gceanglaíonn sé cruthúnas a thabhairt orthu an t-eolas nó na sonraí a bheidh sonraithe i bhfógra faoin bhfo-alt seo.

60. —(1) San alt seo ciallaíonn “seirbhísí innealtóireachta” seirbhísí deartha agus pleanála ar sa Stát a sheoltar an obair á ndéanamh i ndáil le hoibreacha innealtóireachta ceimice, sibhialta, leictreachais nó meicnice a dhéantar lasmuigh den Stát.

(2) I gcás cuideachta a bheith ag seoladh trádála arb éard í nó ar cuid di seirbhísí innealtóireachta a dhéanamh do dhuine eile agus go ndéantar na seirbhísí sin go léir nó cuid díobh do dhuine nach gcónaíonn sa Stát, beidh feidhm chun críocha faoisimh faoin gCuid seo ag na forálacha seo a leanas, má roghnaíonn an chuideachta sin—

(a) measfar gur monarú earraí na seirbhísí sin a dhéanamh agus measfar gur méid is infhaighte ó earraí a dhíol aon mhéid is infhaighte mar íocaíocht as na seirbhísí sin a dhéanamh, agus

(b) i gcás ar do dhuine nach gcónaíonn sa Stát a rinneadh na seirbhísí sin, measfar gur onnmhairigh an chuideachta earraí as an Stát agus measfar gur méid is infhaighte ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh aon íocaíocht is infhaighte ag an gcuideachta as na seirbhísí.

(3) Is trí fhógra i scríbhinn a sheachadfar don chigire a dhéanfar aon roghnú faoi fho-alt (2) agus beidh éifeacht leis an roghnú sin maidir le gach tréimhse chuntasaíochta iomchuí a mbeidh éileamh ar fhaoiseamh ina leith faoin gCuid seo déanta ag an gcuideachta a rinne an roghnú agus beidh éifeacht leis freisin ionann is dá mba roghnú é faoi alt 34 den Acht Airgeadais, 1968 (faoiseamh ar sheirbhísí innealtóireachta i leith oibreacha lasmuigh den Stát).

(4) Beidh éifeacht le roghnú faoi alt 34 den Acht Airgeadais, 1968 , ionann is dá mba roghnú é faoi fho-alt (2).

(5) Féadfaidh an cigire trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar chuideachta a éileoidh faoiseamh ó cháin de bhua fho-alt (2) cibé eolas nó sonraí a thabhairt dó is gá chun éifeacht a thabhairt don fho-alt sin, agus beidh éifeacht le halt 58 (1) (3) ionann is dá mbeadh ar áireamh na n-ábhar a gceanglaíonn sé cruthúnas a thabhairt orthu an t-eolas nó na sonraí a bheidh sonraithe i bhfógra faoin bhfo-alt seo.

61. —(1) I gcás a n-éileoidh cuideachta faoiseamh de bhua na Coda seo agus gur dealraitheach don chigire, i gcás earraí de chineál áirithe, go ndéanann sé difear don chóngas idir an méid ab infhaighte ó earraí a onnmhairíodh a dhíol in aon tréimhse agus an méid ab infhaighte ó earraí nár onnmhairíodh a dhíol sa tréimhse sin gur íoc an chuideachta aon dleacht i leith na n-earraí nó i leith na n-ábhar a úsáideadh á monarú, feidhmeoidh an cigire fo-alt (2) nó (3), cibé acu is iomchuí leis, chun an méid a ríomh ab infhaighte ó na hearraí sin a dhíol sa tréimhse sin, agus ríomhfar dá réir sin aon fhaoiseamh don chuideachta faoi threoir earraí a dhíol sa tréimhse sin.

(2) (a) Measfar méid ab infhaighte ó earraí a onnmhairíodh as an Stát a dhíol a bheith méadaithe de mhéid aon aistarraingthe, lacáiste nó aisíoca dleachta, ba dhleacht ab iníoctha sa Stát, a fuair an chuideachta i leith na n-earraí sin agus a bheith laghdaithe de mhéid aon dleachta a d'íoc an chuideachta in aon chríoch lasmuigh den Stát i leith allmhairiú na n-earraí sin isteach sa chríoch sin.

(b) Measfar méid ab infhaighte ó earraí nár onnmhairíodh a dhíol a bheith méadaithe de mhéid aon lacáiste nó aisíoca dleachta, ba dhleacht ab iníoctha sa Stát, a fuair an chuideachta i leith na n-earraí sin.

(3) (a) Measfar méid ab infhaighte ó earraí a onnmhairíodh as an Stát a dhíol a bheith laghdaithe de mhéid aon dleachta a d'íoc an chuideachta in aon chríoch lasmuigh den Stát i leith allmhairiú na n-earraí sin isteach sa chríoch sin.

(b) Measfar méid ab infhaighte ó earraí nár onnmhairíodh a dhíol a bheith laghdaithe de mhéid aon dleachta, ba dhleacht ab iníochta sa Stát, a d'íoc an chuideachta i leith na n-earraí sin.

(4) Féadfaidh an cigire trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar an gcuideachta cibé eolas nó sonraí a thabhairt dó is gá chun éifeacht a thabhairt don alt seo, agus beidh éifeacht le halt 58 (1) (3) ionann is dá mbeadh ar áireamh na n-ábhar a gceanglaíonn sé cruthúnas a thabhairt orthu an t-eolas nó na sonraí a bheidh sonraithe i bhfógra faoin bhfo-alt seo.

(5) I gcás arb é a bheidh i dtréimhse chuntasaíochta cuideachta cuid de thréimhse chuntais na cuideachta, is é a bheidh, chun críocha an ailt seo, i méid aon dleachta agus i méid aon aistarraingthe, lacáiste nó aisíoca dleachta, cibé suim a mbeidh idir í agus na méideanna sin don tréimhse chuntais an chomhréir chéanna a bheidh idir fad na tréimhse cuntasaíochta agus fad na tréimhse cuntais.

62. —(1) I gcás a gceannóidh cuideachta a éilíonn faoiseamh faoin gCuid seo (dá ngairtear an ceannaitheoir anseo ina dhiaidh seo san fho-alt seo) ó dhuine eile (dá ngairtear an díoltóir anseo ina dhiaidh seo san fho-alt seo) agus—

(a) go mbeidh rialú ag an díoltóir ar an gceannaitheoir nó, i gcás ar cuideachta nó comhpháirtíocht an díoltóir, go mbeidh rialú ag an gceannaitheoir ar an díoltóir nó go mbeidh rialú ag duine éigin eile ar an díoltóir agus ar an gceannaitheoir freisin, agus

(b) gur lú an praghas san idirbheart ná an praghas a bhféadfadh súil a bheith leis dá mba pháirtithe neamhspleácha ag déileáil ar neamhthuilleamaí na páirtithe san idirbheart.

ansin, déanfar an t-ioncam de chuid an cheannaitheora is inchurtha i leith díolachán a ríomh chun críocha na Coda seo ionann is dá mba é a bhí sa phraghas san idirbheart an praghas a bheadh ann dá mba idirbheart idir daoine neamhspleácha ag déileáil mar a dúradh an t-idirbheart.

(2) San alt seo tá le “rialú” an bhrí a shanntar dó le halt 158.

(3) I gcás a dtiocfaidh cuideachta (dá ngairtear an chuideachta chomharbais anseo ina dhiaidh seo san fho-alt seo) i gcomharbas ar thrádáil nó ar chuid de thrádáil a bhí, an 6ú lá d'Aibreán, 1960, nó dá éis, á seoladh ag cuideachta eile (dá ngairtear an chuideachta bhunaidh anseo ina dhiaidh seo san fho-alt seo) agus go ndearna an chuideachta bhunaidh éileamh, nó go bhféadfadh sí éileamh a dhéanamh, ar fhaoiseamh faoin gCuid seo nó faoi Chaibidil IV de Chuid XXV den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , ansin, a mhéid a bhainfidh an faoiseamh sin leis an trádáil áirithe nó leis an gcuid den trádáil sin, ní thabharfar faoiseamh don chuideachta chomharbais ach amháin i leith a mbeidh fágtha de na tréimhsí cuntasaíochta iomchuí a bhféadfadh an chuideachta bhunaidh an faoiseamh sin a éileamh ina leith dá mba rud é gur lean sí uirthi ag seoladh na trádála sin nó na coda sin den trádáil sin.

(4) Féadfaidh an cigire trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar an gcuideachta cibé eolas nó sonraí a thabhairt dó is gá chun críocha an ailt seo, agus beidh éifeacht le halt 58 (1) (3) ionann is dá mbeadh ar áireamh na n-ábhar a gceanglaíonn sé cruthúnas a thabhairt orthu an t-eolas nó na sonraí a bheidh sonraithe i bhfógra faoin bhfo-alt seo.

(5) I gcás an n-éileoidh cuideachta faoiseamh faoin gCuid seo seachas de bhua forálacha alt 54 (3), ní bheidh éifeacht leis na forálacha sin roimhe seo den alt seo ach amháin maidir le hidirbhearta agus comharbais a tharla nó a tharlóidh tar éis an 19ú lá d'Aibreán, 1961.

63. —(1) Ar oifigeach údaraithe á iarraidh sin air in aon áitreabh le cuideachta a éilíonn faoiseamh faoin gCuid seo, tabharfaidh aon duine a bheidh ar fostú ag an gcuideachta san áitreabh ar aird don oifigeach údaraithe na sonraisc, na cuntais, na leabhair agus na doiciméid agus na taifid eile go léir a bhainfidh le ceannach agus díol earraí ag an gcuideachta agus a bheidh faoina chumhacht, ina sheilbh nó ar fáil ag an duine sin, agus, ar iad a thabhairt ar aird, ceadóidh sé don oifigeach údaraithe iad a scrúdú agus cóipeanna a dhéanamh díobh nó sleachta a thógáil astu.

(2) Mura ndéanfaidh duine a ndéanfar iarratas air faoi fho-alt (1) ceanglais an fho-ailt sin a chomhlíonadh, dlífear pionós £100 a chur air.

(3) Féadfar, gan dochar d'aon mhodh eile gnóthaithe, imeachtaí a thionscnamh i leith na bpionós go léir faoin alt seo agus iad a ghnóthú go hachomair mar a dhéanfaí in imeachtaí achomaire chun aon fhíneáil nó pionós faoi aon Acht a bhaineann leis an mál a ghnóthú.

(4) I gcás a n-iarrfaidh oifigeach údaraithe, de bhun an ailt seo, aon doiciméid nó taifid a thabhairt ar aird, déanfaidh sé, nuair a iarrfar sin air, a údarás chun críocha an ailt seo a thaispeáint don duine lena mbaineann.

(5) San alt seo ciallaíonn “oifigeach údaraithe” oifigeach do na Coimisinéirí Ioncaim a bheidh údaraithe i scríbhinn acu chun críocha an ailt seo.

64. —(1) Baineann an t-alt seo le dáileadh (dá ngairtear dáileadh iomchuí anseo ina dhiaidh seo san alt seo) a rinne, nó a mheastar a rinne, cuideachta do thréimhse chuntasaíochta go hiomlán nó go páirteach—

(a) as ioncam na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta sin a ndearnadh an cháin chorparáide ina leith a laghdú faoin gCuid seo, nó

(b) as dáileadh nó dáiltí a fuair an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta sin agus a ndearnadh an creidmheas cánach ina leith a chinneadh de réir an ailt seo.

(2) I gcás a ndearna cuideachta, nó a meastar go ndearna sí, chun críocha an ailt seo, dáileadh iomchuí do thréimhse chuntasaíochta, is é a bheidh sa chreidmheas cánach a mbeidh faighteoir an dáilte iomchuí ina theideal ina leith méid a dhéanfar amach trí

mhéid an dáilte iomchuí

i gcás—

arb é A méid a dhéanfar amach tríd an gcodán

na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta, gan dáiltí a fuair an chuideachta sa tréimhse sin a áireamh, i gcás arb é D an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta ina ndearnadh an dáileadh iomchuí arna laghdú i gcomhréir leis an laghdú faoi alt 58 ar dhliteanas na cuideachta i leith cánach corparáide ar a hioncam don tréimhse chuntasaíochta, faoi réir mhír (c) den choinníoll a ghabhann le halt 182 (3) (faoiseamh eatramhach do chaillteanais chánach ioncaim, etc.) agus mhír (iii) den choinníoll a ghabhann le halt 184 (3) (faoiseamh i leith caillteanas cánach brabús corparáide),

arb é B comhiomlán na gcreidmheasaí cánach maidir leis an méid dá dtagraítear i bhfo-alt (4) (b), agus

arb é C méid ioncaim indáilte na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta.

(3) Chun críocha an ailt seo—

(a) i gcás ar mó méid iomlán na ndáiltí a rinne cuideachta do thréimhse chuntasaíochta ná ioncam indáilte na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta sin, measfar, chun críocha an ailt seo, gur dáileadh don tréimhse chuntasaíochta díreach roimhe sin an bhreis;

(b) i gcás ar mó méid iomlán na ndáiltí a rinne nó a mheastar faoi mhír (a) a rinne cuideachta don tréimhse chuntasaíochta díreach roimhe sin ná ioncam indáilte na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta sin, measfar gur dáileadh don tréimhse chuntasaíochta díreach roimhe sin an bhreis, agus mar sin de.

(c) i gcás ar mó méid iomlán na ndáiltí a rinneadh nó a mheastar faoin bhfo-alt seo a rinneadh don chéad tréimhse chuntasaíochta ar tháinig an chuideachta faoi réim cánach corparáide ina leith ná ioncam indáilte na cuideachta don tréimhse chuntasaíochta sin—

(i) measfar gur dáileadh an bhreis do thréimhse chuntais na cuideachta a chríochnaigh ar an dáta cuntasaíochta deiridh roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1975, nó, mura raibh aon tréimhse chuntais den sórt sin ann, measfar gur dáileadh í don bhliain dar chríoch an 5ú lá d'Aibreán, 1976, agus

(ii) is é an creidmheas cánach i leith na breise a mheasfar amhlaidh méid is ionann agus méid na cánach ioncaim a bheadh an chuideachta i dteideal, faoi alt 410 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , a bhaint as díbhinn arb é a bheadh inti tar éis an cháin sin a asbhaint cóimhéid na breise agus chun na críche sin toimhdeofar gur íocadh an díbhinn an 5ú lá d'Aibreán, 1976, agus gur dhíbhinn í in aghaidh na tréimhse cuntais sin nó na bliana sin dar chríoch an 5ú lá d'Aibreán, 1976, de réir mar a bheidh.

(4) Chun críocha an ailt seo is é ioncam indáilte cuideachta do thréimhse chuntasaíochta comhiomlán na méideanna seo a leanas—

(a) ioncam na cuideachta ar ar muirearaíodh cáin chorparáide don tréimhse chuntasaíochta mar a shainítear in alt 28 (8) lúide méid na cánach corparáide ab iníoctha ag an gcuideachta don tréimhse chuntasaíochta is inchurtha i leith an ioncaim sin, agus

(b) méid is ionann agus na dáiltí a fuair an chuideachta sa tréimhse chuntasaíochta agus a bhí ar áireamh ina hioncam infheistíochta frainceáilte don tréimhse chuntasaíochta seachas ioncam infheistíochta frainceáilte ar tugadh faoiseamh ina leith faoi alt 15 (4), 25 nó 26, agus is faoiseamh nár tarraingíodh siar ina dhiaidh sin faoi fhorálacha na n-alt sin.

(5) I gcás nach tréimhse chuntasaíochta tréimhse chuntais a ndearna cuideachta dáileadh di nó ina leith agus gur cuid de thréimhse chuntasaíochta cuid den tréimhse chuntais, is ionann an chomhréir den dáileadh a ndéileálfar leis chun críocha an ailt seo mar chomhréir don tréimhse chuntasaíochta nó ina leith agus an chomhréir idir an chuid sin den tréimhse chuntais agus iomlán na tréimhse sin.

(6) I gcás cuideachta do dhéanamh dáileadh nach bhfuil sé sainráite gur do thréimhse shonraithe ná ina leith é, déileálfar leis an dáileadh chun críocha an ailt seo mar dháileadh a rinneadh don tréimhse chuntasaíochta ina ndearnadh é.

(7) I gcás díbhinn ar baineadh cáin ioncaim aisti faoi alt 456 den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , a bheith ar áireamh ioncaim cuideachta do thréimhse chuntasaíochta, ansin, chun críocha an ailt seo, measfar gurb ionann an méid cánach a asbhaineadh amhlaidh agus creidmheas cánach i leith dáilte ar cóimhéid leis an díbhinn arna laghdú méid na cánach a asbhaineadh amhlaidh.

(8) I ndáil le dáileadh iomchuí (seachas dáileadh forlíontach faoi alt 65), beidh feidhm ag alt 5 (barántais díbhinne) agus ag alt 83 (5) (Sceideal F) ionas go dtaispeánfaídh na ráitis dá ndéantar socrú leis na hailt sin, i dteannta na sonraí a bheidh le tabhairt ar leith ón alt seo, méid an chreidmheasa cánach a mbeadh feidhm aige maidir leis an dáileadh dá mba nár dháileadh iomchuí é.

(9) Féadfaidh an cigire trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar chuideachta cibé eolas nó sonraí a thabhairt dó is gá chun críocha an ailt seo agus mura ndéanfaidh an chuideachta de réir cheanglais an fhógra dlífear pionós £100 a chur uirthi.

65. —(1) I gcás cuideachta do dhéanamh dáileadh maidir le haon cheart nó oibleagáid lena mbaineann alt 178 (díbhinní de réir ráta chomhláin nó de mhéid comhlán) agus go ndéantar an creidmheas cánach maidir leis an dáileadh sin a ríomh de réir alt 64, ansin, déanfaidh an chuideachta dáileadh forlíontach ar cóimhéid leis an mbreis a bheidh ag méid an chreidmheasa cánach ag a mbeadh feidhm i ndáil leis an dáileadh dá mba nár achtaíodh alt 64 ar mhéid an chreidmheasa cánach a bhaineann, de réir an ailt sin 64, leis an dáileadh, agus measfar, maidir leis an duine a ndearnadh an dáileadh agus an dáileadh forlíontach chuige, dáileadh amháin, arbh éard é comhiomlán an dáilte agus an dáilte fhorlíontaigh, a bheith faighte aige.

(2) D'ainneoin forálacha alt 88 ní bheidh faighteoir dáilte fhorlíontaigh faoi fho-alt (1) i dteideal creidmheas cánach a fháil ina leith.

(3) I ndáil le haon dáileadh forlíontach de réir brí fho-alt (1), bainfidh alt 5 leis an gcuideachta ionas go dtaispeánfaidh an ráiteas a cheanglaítear leis an alt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, méid leithleach an dáilte fhorlíontaigh sin.

66. —(1) Ní dhéanfaidh aon ní san alt seo difear do mhéid ioncaim chun críocha Sceideal F arb ionannas dó dáileadh.

(2) San alt seo is é a bheidh sa méid a dtabharfar faoiseamh ina leith do bhliain mheasúnachta i ndáil le pearsa aonair méid arna chinneadh de réir na foirmle

i gcás—

arb é A an comhiomlán ioncaim a bhfuil an phearsa aonair inmhuirearaithe ina leith faoi Sceideal F don bhliain mheasúnachta sin i ndáil le dáiltí lena mbaineann alt 64,

arb é B comhiomlán na gcreidmheasaí cánach atá ar áireamh sa mhéid dá dtagraítear ag A, agus

arb é C an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta.

(3) (a) Pearsa aonair a mbeidh ar áireamh a ioncaim do bhliain mheasúnachta dáileadh nó dáiltí (dá ngairtear an dáileadh sin nó na dáiltí sin san fho-alt seo) lena mbaineann alt 64 measúnófar agus muirearófar cáin air ionann is—

(i) dá mba é an méid ar tugadh faoiseamh ina leith an chuid ab airde dá ioncam, agus

(ii) dá mba í an bhreis (dá ngairtear an bhreis sin san alt seo) den méid ioncaim arb ionannas dó an dáileadh sin (nó comhiomlán na ndáiltí sin de réir mar a bheidh) ar an méid ar tugadh faoiseamh ina leith an chéad chuid eile ab airde dá ioncam.

(b) D'ainneoin forálacha alt 64, is é méid iomlán na gcreidmheasaí cánach a bhféadfaidh pearsa aonair, de bhua alt 88, a éileamh go ndéanfaí íad a fhritháireamh in aghaidh na cánach a muirearaíodh ar a ioncam nó a íoc leis—

(i) i ndáil leis an oiread sin den méid ar tugadh faoiseamh ina leith ar ar muirearaíodh cáin de réir ráta nó rátaí ab airde ná an ráta laghdaithe cóimhéid na cánach a muirearaíodh amhlaidh,

(ii) i ndáil leis an gcuid sin den bhreis sin ar ar muirearaíodh cáin de réir ráta nó rátaí ab airde ná an ráta laghdaithe suim ar cóimhéid le cáin ioncaim de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain mheasúnachta ina ndearnadh an dáileadh ar an gcuid sin den bhreis sin,

(iii) i ndáil leis an oiread sin dá ioncam darb ionannas an dáileadh sin (nó comhiomlán na ndáiltí sin de réir mar a bheidh) ar ar muirearaíodh cáin de réir an ráta laghdaithe cáin de réir an ráta laghdaithe ar an méid a muirearaíodh amhlaidh mar aon le cáin ar an méid céanna de réir ráta

i gcás—

arb é D an difríocht idir an ráta caighdeánach faoin gcéad agus an ráta laghdaithe faoin gcéad don bhliain mheasúnachta agus chun na críche sin ciallaíonn “an ráta laghdaithe faoin gcéad” do bhliain mheasúnachta 26 i gcás ar 26 faoin gcéad an ráta laghdaithe don bhliain sin agus mar an gcéanna maidir leis an ráta laghdaithe faoin gcéad do bhliain mheasúnachta ar ráta seachas 26 faoin gcéad an ráta laghdaithe di,

arb é E an ráta feidhme faoin gcéad don bhliain

mheasúnachta, agus chun na críche sin ciallaíonn “an ráta feidhme faoin gcéad” do bhliain mheasúnachta méid arna chinneadh de réir na foirmle

i gcás an bhrí chéanna a bheith le A agus le B atá leo i bhfo-alt (2), agus

arb é F an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta, agus

(iv) i ndáil leis an oiread sin dá ioncam darb ionannas an dáileadh sin (nó comhiomlán na ndáiltí sin de réir mar a bheidh) nach bhfuil ar áireamh ina ioncam inchánach cuid chomhréireach den chreidmheas cánach a bhaineann faoi alt 64 leis an dáileadh sin (nó, de réir mar a bheidh, cuid chomhréireach de chomhiomlán na gcreidmheasaí cánach a bhaineann faoi alt 64 leis na dáiltí sin).

67. —I gcás a n-áireofar d'aon bhliain mheasúnachta ar ioncam pearsa aonair nach gcónaíonn sa Stát an bhliain sin méid i leith dáileadh lena mbaineann alt 64, measfar an dáileadh a bheith in ionannas ioncam is ionann agus méid arna chinneadh de réir na foirmle

i gcás—

arb é A méid an chreidmheasa cánach a mbeadh an phearsa aonair ina theideal i leith an dáilte dá mbeadh cónaí air sa Stát an bhliain mheasúnachta, agus

arb é B an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta sin.

68. —Féadfar achomharc a dhéanamh chun na gCoimisinéirí Achomhairc ar aon cheist faoin gCuid seo mar a d'fhéadfaí achomharc a dhéanamh in aghaidh measúnacht cánach corparáide agus beidh feidhm agus éifeacht dá réir sin ag na foráiacha den Acht seo a bhaineann le hachomhairc.

CUID V

Brabúis ó Thrádáil in Aerfort na Sionna

69. —Sa Chuid seo—

tá le “an t-aerfort” an bhrí chéanna atá leis san Acht Aerphoirt Neamhchustam, 1947 ;

ciallaíonn “cuideachta” aon chuideachta a sheolann trádáil;

ciallaíonn “an tAire” an tAire Airgeadais.

70. —(1) San alt seo ciallaíonn “cuideachta cháilithe” cuideachta ar san aerfort a sheoltar a trádáil go léir nó cuid dá trádáil.

(2) Faoi réir fho-ailt (5) agus (6), féadfaidh an tAire deimhniú a thabhairt á dheimhniú gur oibríochtaí trádála díolmhaithe chun críocha na Coda seo, le héifeacht amhail ó dháta a dtosaithe, na hoibríochtaí trádála sin de chuid cuideachta cáilithe a shonrófar sa deimhniú, agus fanfaidh aon deimhniú a thabharfar amhlaidh i bhfeidhm go dtí an 5ú lá d'Aibreán, 1990, mura gcúlghairfear é faoi fho-alt (4):

Ar choinníoll i gcás deimhniú a bheith tugtha ag an Aire faoi alt 3 (2) den Acht Airgeadais (Forálacha Ilghnéitheacha), 1958 , nó faoin alt sin 3 (2) agus faoi alt 374 (2) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (oibríochtaí trádála díolmhaithe), go mbeidh éifeacht leis an deimhniú sin, go dtí go gcúlghairfear é, ionann is dá mba dheimhniú é a tugadh faoin alt seo.

(3) Féadfar deimhniú faoi fho-alt (2) a thabhairt gan aon choinníollacha nó faoi réir cibé coinníollacha is cuí leis an Aire agus a shonróidh sé ann.

(4) Má tharlaíonn, i gcás cuideachta a mbeidh deimhniú faoi fho-alt (2) tugtha i ndáil léi—

(a) go scoirfear de thrádáil na cuideachta nó go dtarlóidh sé gur lasmuigh den aerfort a bheifear ag seoladh na trádála sin go léir, nó

(b) gur deimhin leis an Aire aon choinníoll áirithe ar ar tugadh an deimhniú a bheith gan chomhlíonadh ag an gcuideachta.

féadfaidh an tAire, trí fhógra i scríbhinn a sheirbheálfar leis an bpost cláraithe ar an gcuideachta, an deimhniú a chúlghairm.

(5) Ní dheimhneoidh an tAire, faoi fho-alt (2), gur oibríocht trádála dhíolmhaithe oibríocht trádála mura de cheann amháin nó níos mó de na cineálacha oibríochtaí trádála seo a leanas í—

(a) díol earraí a onnmhairíodh, nó a onnmhaireofar, as an Stát ag an gcuideachta cháilithe (ag gníomhú di mar phríomhaí nó mar ghníomhaire), is earraí a táirgeadh, a monaraíodh nó a próiseáladh san aerfort ag an gcuideachta cháilithe.

(b) díol earraí a onnmhairíodh, nó a onnmhaireofar, as an Stát ag an gcuideachta cháilithe, is earraí a allmhairíodh isteach sa Stát agus a pacáistíodh nó a láimhsíodh san aerfort ag an gcuideachta cháilithe,

(c) aerárthaí a dheisiú nó a chothabháil san aerfort,

(d) seirbhísí lena ngabhann úsáid aerárthaí nó aeriompair a dhéanamh san aerfort nó lasmuigh den Stát,

(e) oibríochtaí trádála eile ar dóigh leis an Aire, tar éis dó dul i gcomhairle leis an Aire Iompair agus Cumhachta, go gcabhraíonn siad le húsáid nó forbairt an aerfoirt,

(f) oibríochtaí trádála is oibríochtaí cumhalda i ndáil le haon oibríocht dá dtuairiscítear sna míreanna sin roimhe seo den fho-alt seo.

(6) Ní dheimhneoidh an tAire, faoi fho-alt (2), gur oibríocht trádála dhíolmhaithe aon oibríocht trádála acu seo a leanas—

(a) díol earraí a tugadh, nó a thabharfar, ón aerfort isteach in aon chuid eile den Stát ar shlí seachas i gcúrsa a n-onnmhairithe as an Stát,

(b) seirbhísí a dhéanamh do dhaoine a chónaíonn sa Stát lasmuigh den aerfort,

(c) earraí a tháirgeadh nó a mhonarú lasmuigh den aerfort,

(d) seirbhís aeriompair a oibriú seachas seirbhís aeriompair—

(i) a oibrítear idir an t-aerfort agus áit lasmuigh den Stát, agus

(ii) nach n-oibrítear amhlaidh faoi chomhaontú déthaobhach idirnáisiúnta ar páirtí ann an Rialtas,

(e) seirbhísí a dhéanamh sa Stát—

(i) do phaisinéirí a rachaidh ar bord nó a thiocfaidh ó bhord aerárthaí, lena n-áirítear seirbhísí óstán, seirbhísí bia agus dí, seirbhísí sóinseála airgid nó iompair (seachas seirbhísí aeriompair), nó

(ii) i ndáil le tuirlingt, imeacht, luchtú nó díluchtú aerárthaí,

(f) earraí a dhíol ar mionreic,

(g) earraí inchaite a dhíol mar bhreosla aerárthaí nó le loingsiú mar stórais aerárthaí.

71. —(1) Ní dhéanfar, ach amháin mar a fhoráiltear a mhalairt, ioncam ná caillteanais de dhroim oibríochtaí trádála díolmhaithe a chur i gcuntas chun aon chríche de chuid an Achta seo i ndáil leis an gcuideachta a sheolann na hoibríochtaí sin.

(2) I gcás ar oibríochtaí díolmhaithe cuid, agus ar oibríochtaí trádála eile cuid, den trádáil a sheolann cuideachta, déanfar méid an ioncaim nó na gcaillteanas de dhroim na n-oibríochtaí trádála eile sin a ríomh, chun aon chríche de chuid an Achta seo, mar a ríomhfaí é chun na críche sin dá mbeadh dhá trádáil ar leithligh á seoladh ag an gcuideachta arbh éard iad faoi seach na hoibríochtaí trádála díolmhaithe agus na hoibríochtaí trádála eile.

72. —(1) Má tharlaíonn, i gcúrsa oibríochtaí trádála díolmhaithe, go gceannóidh an chuideachta a bheidh ag seoladh na n-oibríochtaí (dá ngairtear an ceannaitheoir ina dhiaidh seo san fho-alt seo) earraí ó dhuine eile (dá ngairtear an díoltóir ina dhiaidh seo san fho-alt seo) agus—

(a) go mbeidh rialú ag an díoltóir ar an gceannaitheoir nó, i gcás ar comhlacht corpraithe nó comhpháirtíocht an díoltóir, go mbeidh rialú ag an gceannaitheoir ar an díoltóir nó go mbeidh rialú ag duine éigin eile ar an díoltóir agus ar an gceannaitheoir freisin, agus

(b) gur lú an praghas ar a ndíolfar na hearraí ná an praghas ba dhóigh a gheofaí orthu dá mba pháirtithe neamhspleácha ag déileáil ar neamhthuilleamaí na páirtithe san idirbheart,

ansin, déanfar ioncam nó caillteanais an díoltóra a ríomh, chun aon chríche de chuid na nAchtanna Cánach, ionann is dá ndíolfaí na hearraí ar an bpraghas a gheofaí orthu dá mba idirbheart idir daoine neamhspleácha ag déileáil mar a dúradh an t-idirbheart.

(2) San alt seo tá le “rialú” an bhrí a shanntar dó le halt 158.

73. —I gcás a mbeidh deimhniú tugtha ag an Aire faoi alt 70 (2) nó faoi na hailt a luaitear sa choinníoll a ghabhann leis an alt sin—

(a) na forálacha sin de chuid na nAchtanna Cánach a bhaineann le ráitis nó tuairisceáin ar bhrabúis a thabhairt, leanfaidh siad d'éifeacht a bheith leo i ndáil leis an gcuideachta lena mbainfidh ionann is dá mbeifí gan an deimhniú a thabhairt, agus

(b) féadfaidh na Coimisinéirí Ioncaim trí fhógra i scríbhinn a cheangal ar an gcuideachta lena mbainfidh cibé cuntais agus sonraí eile is dóigh leis na Coimisinéirí Ioncaim is gá chun críocha na Coda seo a thabhairt dóibh laistigh de cibé tréimhse a ordóidh siad.

74. —D'ainneoin aon ní i gCuid IV (Brabúis ó Earraí Airithe a Onnmhairiú), ní chuirfear i gcuntas chun aon chríche de chuid na Coda sin aon mhéid is infhaighte ó earraí a dhíol a onnmhairíodh as an Stát i gcúrsa oibríochtaí trádála díolmhaithe.

75. —I gcás ar oibríochtaí trádála díolmhaithe cuid, agus ar oibríochtaí trádála eile cuid, den trádáil a sheolann cuideachta, déanfar méid aon liúntas caipitiúil, a mbeadh teideal ag an gcuideachta chuige mura mbeadh an t-alt seo, a laghdú cibé méid, más aon mhéid é, is dóigh leis na Coimisinéirí Achomhairc a bheith cóir ag féachaint d'alt 71.

76. —(1) I gcás a ndéanfaidh comhlacht corpraithe dáileadh do thréimhse chuntasaíochta go páirteach as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe agus go páirteach as brabúis eile, déileálfar leis an dáileadh ionann is dá mba dhá dháileadh é a rinneadh faoi seach as oibríochtaí trádála díolmhaithe agus as brabúis eile.

(2) (a) Maidir leis an oiread sin d'aon dáileadh a rinneadh as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe—

(i) ní dhéileálfar leis, faoi réir alt 54 den Acht Airgeadais, 1974 (muirearú cánach i leith díbhinní áirithe a fhaigheann stiúrthóirí agus fostaithe), mar ioncam chun aon chríche de chríocha na nAchtanna Cánach Ioncaim; agus

(ii) measfar, chun críocha na Coda seo, i gcás ar comhlacht corpraithe faighteoir an dáilte sin, gur ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe é.

(b) Ní bheidh faighteoir aon dáilte, lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (1) mar dháileadh, a rinneadh as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe i dteideal creidmheasa cánach i leith an dáilte sin.

(3) (a) I gcás comhlacht corpraithe do dhéanamh dáilte, lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (1) mar dháileadh, maidir le haon cheart nó oibleagáid lena mbaineann alt 178 (díbhinní de réir ráta chomhláin nó de mhéid comhlán) agus gur as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe a rinneadh an dáileadh, déanfaidh an comhlacht corpraithe dáileadh forlíontach ar cóimhéid leis an gcreidmheas cánach a bheadh i bhfeidhm maidir leis an dáileadh dá mba nár achtaíodh fo-alt (2) (b).

(b) Bainfidh fo-alt (2) le dáileadh forlíontach faoin bhfo-alt seo ionann is dá mba dháileadh a rinneadh go hiomlán as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe an dáileadh forlíontach sin.

(4) I ndáil le haon dáileadh (nach dáileadh forlíontach faoin alt seo), lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (1) mar dháileadh, a rinne comhlacht corpraithe as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe, bainfidh alt 5 (barántais díbhinne), agus alt 83 (5) (Sceideal F) leis an gcomhlacht corpraithe ionas go dtaispeánfar sna ráitis dá ndéantar socrú leis na hailt sin, maidir le gach dáileadh den sórt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, gur as ioncam ó oibríochtaí trádála díolmhaithe atá an dáileadh á dhéanamh.

(5) I ndáil le haon dáileadh forlíontach faoi fho-alt (3), bainfidh alt 5 leis an gcomhlacht corpraithe ionas go dtaispeánfar sa ráiteas a cheanglaítear a thabhairt leis an alt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, méid leithleach an dáilte fhorlíontaigh sin.

(6) I gcás a ndéanfaidh comhlacht corpraithe dáileadh do thréimhse chuntasaíochta, measfar chun críocha an ailt seo gur as ioncam indáilte (mar a shainítear in alt 64 (4)) na tréimhse sin a rinneadh é go feadh méid an ioncaim sin agus i ndáil le breis an dáilte ar an ioncam sin gur as an ioncam is deireanaí a tiomsaíodh a rinneadh é.

(7) Beidh feidhm ag alt 64 (5) (6) (dáiltí: creidmheas cánach agus faoiseamh i leith díolacháin onnmhairí) chun críocha an ailt seo mar atá feidhm acu chun críocha an ailt sin.

(8) San alt seo folaíonn “brabúis eile” díbhinn nó dáileadh eile de chuid comhlacht corpraithe a chónaíonn sa Stát ach ní fholaíonn sé dáileadh lena mbaineann fo-alt (2) (a) (ii).

77. —I gcás muirir ar ioncam, is iníoctha as ioncam ó thrádáil ar oibríochtaí trádála díolmhaithe cuid di agus ar oibríochtaí trádála eile cuid eile di, a bheith íoctha ag cuideachta i dtréimhse chuntasaíoctha, ní dhéileálfar mar mhuirir a íocadh as brabúis ar ar muirearaíodh cáin chorparáide ach leis an gcion de na muirir is iníoctha amhlaidh a mbeidh idir é agus méid iomlán na muirear sin an chomhréir chéanna a bheidh idir an méid d'ioncam na trádála ar ar muirearaíodh cáin iarbhír agus an méid den ioncam sin ar a muirearófaí cáin dá mba nár achtaíodh an Chuid seo.

CUID VI

Cuideachtaí Comhlachaithe: Faoiseamh faoi Chodanna IV agus V

78. —(1) San alt seo—

tá le “an t-aerfort” an bhrí chéanna atá leis san Acht Aerphoirt Neamhchustam, 1947 ;

tá le “cuideachta” an bhrí chéanna atá leis in alt 69 (mínithe);

tá le “rialú” an bhrí a shanntar dó le halt 158;

ciallaíonn “oibríocht trádála dhíolmhaithe” oibríocht trádála a bhfuil i bhfeidhm ina leith deimhniú a tugadh, roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1967, faoi alt 3 (2) den Acht Airgeadais (Forálacha Ilghnéitheacha), 1958 , nó, ar an dáta sin nó dá éis, faoin alt sin 3 (2) agus faoi alt 374 (2) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , nó faoi alt 70 (2) (oibríochtaí trádála díolmhaithe) den Acht seo;

tá le “earraí” gach áit a bhfuil an focal sin i bhfo-alt (3), an bhrí chéanna atá leis i gCuid IV (Brabúis ó Earraí Airithe a Onnmhairiú):

ciallaíonn “oibríocht trádála eile” oibríocht trádála a sheoltar go hiomlán san aerfort seachas oibríocht trádála dhíolmhaithe;

tá le “cuideachta cháilithe” an bhrí chéanna atá leis in alt 70 (1).

(2) I gcás a ndéanann cuideachta cháilithe (dá ngairtear an díoltóir san fho-alt seo) a sheolann trádáil ar oibríochtaí trádála díolmhaithe cuid di agus ar oibríochtaí trádála eile cuid eile di earraí a dhíol i gcúrsa na n-oibríochtaí trádála eile le cuideachta (dá ngairtear an ceannaitheoir san fho-alt seo) a sheolann trádáil sa Stát go hiomlán lasmuigh den aerfort, agus—

(a) gurbh oibríochtaí trádála díolmhaithe na hoibríochtaí trádála eile dá mba gur onnmhairigh an díoltóir na hearraí as an Stát, agus

(b) go bhfuil rialú ag an díoltóir ar an gceannaitheoir nó rialú ag an gceannaitheoir ar an díoltóir nó go bhfuil rialú ag duine éigin eile ar an gceannaitheoir agus ar an díoltóir freisin, agus

(c) go bhfuil na hearraí leithreasaithe mar stoc trádála de chuid an cheannaitheora, agus

(d) go bhfuil na hearraí curtha ag an gceannaitheoir faoi phróiseas monaraithe sa Stát, agus

(e) gur deimhin leis an gcigire go ndearna an ceannaitheoir, nó go ndéanfaidh sé, na hearraí a onnmhairiú as an Stát mar chomhpháirteanna d'earraí eile nó ar dhóigh eile, agus

(f) gurb éard iad na hoibríochtaí trádála eile go hiomlán díol earraí leis an gceannaitheoir agus gur leis an díoltóir a díoladh aon earraí a dhíol an ceannaitheoir i gcúrsa a thrádála (seachas earraí a onnmhairíodh as an Stát),

ní dhéanfar an t-ioncam ná na caillteanais de dhroim na n-oibríochtaí trádála eile a áireamh, d'ainneoin alt 70 (6) (a) nó aon deimhniú faoi alt 70 (2) nó aon deimhniú lena bhfuil, de bhua an choinníll a ghabhann le halt 70 (2), éifeacht ionann is da mba dheimhniú é faoin alt sin 70 (2), mar ioncam nó caillteanais de dhroim oibríochtaí trádála díolmhaithe agus beidh feidhm dá réir sin ag Cuid V (Brabúis ó Thrádáil in Aerfort na Sionna).

(3) I gcás a ndéanann cuideachta (dá ngairtear an díoltóir san fho-alt seo) nach cuideachta cháilithe earraí a dhíol le duine (dá ngairtear an ceannaitheoir san fho-alt seo) is cuideachta cháilithe a sheolann trádáil ar oibríochtaí trádála díolmhaithe cuid di agus ar oibríochtaí trádála eile cuid eile di nó is cuideachta a sheolann trádáil sa Stát go hiomlán lasmuigh den aerfort, agus

(a) go mbeadh an díoltóir i dteideal faoiseamh a éileamh faoi Chuid IV maidir leis na brabúis ab inchurtha i leith díol na n-earraí dá mba gur onnmhairíodh as an Stát iad, agus

(b) go bhfuil rialú ag an díoltóir ar an gceannaitheoir nó rialú ag an gceannaitheoir ar an díoltóir nó go bhfuil rialú ag duine éigin eile ar an gceannaitheoir agus ar an díoltóir freisin, agus

(c) go bhfuil na hearraí leithreasaithe mar stoc trádála de chuid an cheannaitheora, agus

(d) go bhfuil na hearraí curtha ag an gceannaitheoir faoi phróiseas monaraithe sa Stát, agus

(e) gur deimhin leis an gcigire go ndearna an ceannaitheoir, nó go ndéanfaidh sé, na hearraí a onnmhairiú as an Stát mar chomhpháirteanna d'earraí eile nó ar dhóigh éigin eile, agus

(f) go ndearnadh aon earraí a dhíol an díoltóir i gcúrsa a thrádála (seachas earraí a onnmhairíodh as an Stát) a dhíol leis an gceannaitheoir agus gur leis an díoltóir a díoladh aon earraí a dhíol an ceannaitheoir i gcúrsa a thrádála (seachas earraí a onnmhairíodh as an Stát),

beidh feidhm ag Cuid IV ionann is dá mba gur onnmhairigh an díoltóir na hearraí as an Stát agus, maidir le haon mhéid is infhaighte ag an díoltóir as na hearraí a dhíol leis an gceannaitheoir, measfar gur méid é is infhaighte ó dhíol earraí a onnmhairíodh amhlaidh.

CUID VII

Díolúintí Speisialta

79. —(1) I gcás a n-áirítear ar bhrabúis cuideachta in aon tréimhse chuntasaíochta aon ioncam lena mbaineann an t-alt seo—

(a) déanfar an cháin chorparáide a mhuirearófar ar an ioncam sin don tréimhse chuntasaíochta a ríomh, d'ainneoin forálacha alt 1 (cáin chorparáide a fheidhmiú i gcás cuideachtaí mar mhalairt ar cháin ioncaim agus cáin bhrabús corparáide), ionann is dá mba 35 faoin gcéad an ráta cánach corparáide don bhliain airgeadais 1974 agus do gach bliain airgeadais dá éis sin, agus

(b) déanfar neamhshuim den ioncam chun críocha uile alt 28 (dliteanas cuideachtaí beaga i leith cánach corparáide a laghdú).

(2) Chun críocha an ailt seo is é ioncam cuideachta do thréimhse chuntasaíochta a hioncam don tréimhse sin mar a shainítear sin in alt 28 chun críocha an ailt sin.

(3) Is é an t-ioncam lena mbaineann an t-alt seo—

(a) i gcás cuideachta fhóntais phoiblí atá, trí bhrí nó de bhua aon Achta, faoi thoirmeasc, maidir le hiomlán na trádála nó an ghnó a sheolann sí, aon phraghas is airde a bhaint amach nó aon ráta is airde díbhinne a dháileadh seachas an praghas nó an ráta a bheidh údaraithe trí bhrí nó de bhua an Achta sin, aon ioncam de chuid na cuideachta sin;

(b) i gcás cuideachta fhóntais phoiblí atá, trí bhrí nó de bhua aon Achta, faoi thoirmeasc, maidir le cuid, agus nach bhfuil faoi thoirmeasc ach maidir le cuid, den trádáil nó den ghnó a sheolann sí, aon phraghas is airde a bhaint amach nó aon ráta is airde díbhinne a dháileadh seachas an praghas nó an díbhinn a bheidh údaraithe trí bhrí nó de bhua an Achta sin, an oiread sin d'ioncam na cuideachta sin a dhíorthaigh ón gcuid sin dá trádáil nó dá gnó lena mbaineann an toirmeasc sin;

(c) i gcás cuideachta ar léi leas rialaithe in aon chuideachta fhóntais phoiblí agus a stiúrann bainistíocht na cuideachta sin nó atá i dteideal í a stiúradh, an t-ioncam a fhaigheann an chuideachta chéadluaite sin ón gcuideachta fhóntais phoiblí sin;

(d) ioncam Chorparáid an Chairde Thalmhaíochta Teoranta;

(e) ioncam cuideachta a sheolann gnóthas iarnróid;

(f) ioncam chomhlachas atá cláraithe faoi alt 24 d'Acht na gCuideachtaí, 1963 , mar chuideachta faoi dhliteanas teoranta gan an focal “teoranta” lena ainm, fad a bhíonn sé cláraithe amhlaidh;

(g) ioncam cuideachta atá bunaithe d'aontoisc chun reiligiún nó oideachas a chur chun cinn agus a dtoirmisceann a meabhrán comhlachais nó a hairteagail chomhlachais aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí;

(h) ioncam cuideachta a foirmíodh roimh an 4ú lá de Lúnasa, 1920, agus arb éard iad a sócmhainní go hiomlán stoc nó urrúis eile a d'eisigh aon údarás poiblí agus a bhí ar teachtadh roimhe sin ag na daoine a d'fhoirmigh an chuideachta;

(i) ioncam cuideachta a dtoirmisceann a cóiriú uirthi aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí; agus

(j) an oiread sin d'ioncam cuideachta iontaobhais infheistíochta a dhíorthaigh as díbhinní agus as dáiltí eile a fuarthas ó aon chomhlacht corparaithe atá faoi dhliteanas i dTuaisceart Éireann agus sa Bhreatain Mhór i leith na cánach dá ngairtear cáin chorparáide a mhéid a íocadh na díbhinní agus na dáiltí sin as brabúis a d'iompair an cháin sin.

(4) San alt seo ciallaíonn “cuideachta fhóntais phoiblí” cuideachta a sheolann gnóthas trambhealaigh, duga nó canála sa Stát.

(5) Chun críocha fho-alt (3) (i), measfar cuideachta a bheith faoi thoirmeasc ag a cóiriú aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí más rud é, agus amháin más rud é—

(a) gur cuideachta í de réir brí Acht na gCuideachtaí, 1963 , agus go bhfuil ina meabhrán comhlachais nó ina hairteagail chomhlachais forálacha—

(i) a choisceann aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí i modh díbhinne, bónais nó ar dhóigh eile, agus

(ii) a urraíonn, má bhíonn aon mhaoin de chuid na cuideachta gan diúscairt tar éis fiacha agus dliteanais uile na cuideachta a ghlanadh ar í a fhoirceannadh nó a dhíscaoileadh, nach dtabharfar an mhaoin sin dá comhaltaí ná nach ndáilfear orthu í, ach—

(I) go dtabharfar don Aire Airgeadais í chun sochair don Phríomh-Chiste, nó

(II) go dtabharfar í do chomhlacht daoine (de réir brí na nAchtanna Cánach Ioncaim) a roghnaigh comhaltaí na cuideachta tráth nó roimh thráth an fhoirceanta nó an díscaoilte réamhráite is comhlacht arb ionann a chuspóirí agus cuspóirí na cuideachta, agus a bhfuil ina chóiriú nó ina rialúcháin eile forálacha a choisceann (an oiread ar a laghad agus a dhéanann na toirmisc dá dtagraítear i ndáil leis an gcuideachta san fhomhír seo agus sna fomhíreanna eile den mhír seo) aon chuid dá ioncam nó dá mhaoin a dháileadh ar a chomhaltaí nó ar a dhílseánaigh, nó

(III) go dtabharfar í do chomhlacht daoine (de réir brí na nAchtanna Cánach Ioncaim) nó d'iontaobhas a bunaíodh d'aontoisc chun críocha carthanúla, agus

(iii) a urraíonn nach bhféadfar na forálacha réamhráite a athrú ná a scriosadh gan toiliú nó ceadú a fháil roimh ré ón Aire Airgeadais, nó toiliú nó ceadú a fháil roimh ré ó aon Aire Stáit eile a thabharfar tar éis dó comhairle a ghlacadh leis an Aire Airgeadais; nó

(b) gur cuideachta í, a bunaíodh le reacht nó faoi reacht (de réir brí alt 3 den Acht Léiriúcháin, 1937 ) agus atá ainmnithe sa reacht sin, nó a corpraíodh le cairt nó faoi chairt, agus

(i) atá coiscthe leis an reacht nó faoin reacht nó leis an gcairt nó faoin gcairt, cibé acu é, ó aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí i modh díbhinne. bónais nó eile nó, mura bhfuil sí coiscthe amhlaidh, nach bhfuil údaraithe leis an reacht nó faoin reacht nó leis an gcairt nó faoin gcairt aon chuid dá brabúis a dháileadh ar a comhaltaí, nó

(ii) atá faoi cheangal a hioncam agus a maoin a úsáid mar a ordaítear leis an reacht nó faoin reacht nó leis an gcairt nó faoin gcairt nó ag Aire Stáit.

(6) I gcás forálacha den sórt a shonraítear i bhfo-alt (5) (a) a bheith i meabhrán comhlachais nó in airteagail chomhlachais cuideachta agus go n-athrófar nó go scriosfar na forálacha sin gan toiliú nó ceadú a fháil roimh ré ón Aire Airgeadais, nó toiliú nó ceadú a fháil roimh ré ó aon Aire Stáit eile a thabharfar tar éis dó comhairle a ghlacadh leis an Aire Airgeadais, de réir mar a bheidh, ansin—

(a) i gcás a ndéanfaidh an chuideachta dáileadh as ioncam lena mbaineann an t-alt seo nó as brabúis nár cuireadh, de bhua alt 43 (3) den Finance Act, 1922, faoi mhuirear cánach brabús corparáide nó as an ioncam agus na brabúis sin, measúnófar cáin ioncaim ar an gcuideachta de réir an ráta chaighdeánaigh faoi Chás IV de Sceideal D ar mhéid arb ionann an cháin ioncaim air de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain ina ndéanfar an dáileadh agus meid an chreidmheasa cánach ag a mbeadh feidhm maidir leis an dáileadh dá mba phearsa aonair a raibh cónaí air sa Stát an duine a fuair é;

(b) i gcás a ndéanfaidh an chuideachta, an 27ú lá de Shamhain, 1975, nó dá éis, a sócmhainní a dháileadh ar a comhaltaí nó ar a dílseánaigh ar an gcuideachta a fhoirceannadh nó a dhíscaoileadh measúnófar cáin ioncaim ar an gcuideachta don bhliain mheasúnachta ina ndéanfar an foirceannadh nó an díscaoileadh de réir an ráta chaighdeánaigh faoi Chás IV de Sceideal D ar mhéid a chinnfear de réir na foirmle

i gcás—

arb é A an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta ina ndéanfar an foirceannadh nó an díscaoileadh, agus

arb é D an méid a bheidh de bhreis ag luach iomlán na sócmhainní a dáileadh ar na comhaltaí nó ar na dílseánaigh ar an gcuideachta a fhoirceannadh nó a dhíscaoileadh ar mhéid scairchaipiteal láníoctha na cuideachta.

(7) (a) San alt seo—

ciallaíonn “cuideachta iontaobhais infheistíochta” cuideachta a chomhlíonann na coinníollacha seo a leanas—

(i) gur sa Stát atá sí corpraithe agus gur ann atá cónaí uirthi,

(ii) gur eisigh sí chun a suibscríofa go poiblí cuid nach lú ná 80 faoin gcéad in ainmluach dá scaireanna lena ngabhann cearta vótála, cibé acu is cearta láithreacha iad nó cearta a éireoidh i ndálaí áirithe san am le teacht,

(iii) gur infheistíochtaí a dhéanamh formhór a gnó,

(iv) go gcoisceann meabhrán comhlachais nó airteagail chomhlachais na cuideachta barrachais as réadú infheistíochtaí a dháileadh mar dhíbhinn;

ciallaíonn “urrúis Éireannacha” urrúis de chuid an Rialtais, urrúis arna ráthú ag an Aire Airgeadais agus aon stoic, scaireanna, bintiúir, bannaí nó oibleagáidí de chuid aon bhardais chathrach sa Stát, nó de chuid aon chuideachta nó comhlachta chorpraithe eile atá corpraithe sa Stát;

ciallaíonn “urrúis” stoic, scaireanna, bannaí agus oibleagáidí de chuid aon Rialtais, bardais chathrach, cuideachta nó comhlachta chorpraithe eile.

(b) Ní bhainfidh forálacha fho-alt (1) le hioncam cuideachta iontaobhais infheistíochta d'aon tréimhse chuntasaíochta mura gcomhalfar na coinníollacha seo a leanas—

(i) in imeacht na tréimhse cuntasaíochta—

(I) nár lá na 15 faoin gcéad de luach na n-urrús a bhí ar teachtadh ag an gcuideachta iontaobhais infheistíochta luach na n-urrús Éireannach a bhí ar teachtadh ag an gcuideachta iontaobhais infheistíochta,

(II) nárbh ionannas na hurrúis (d'aicme amháin nó níos mó) a theacht an chuideachta iontaobhais infheistíochta in aon chomhlacht corpraithe áirithe, seachas cuideachta iontaobhais infheistíochta, do chuid ba mhó ná 15 faoin gcéad, de réir luacha, d'urrúis na cuideachta iontaobhais infheistíochta céadluaite,

(III) nár lú ná caoga líon na scairshealbhóirí agus nárbh úinéir tairbhiúil aon scairshealbhóir áirithe ar bhreis agus 49 faoin gcéad de scaireanna na cuideachta iontaobhais infheistíochta,

(IV) nár lú ná 85 faoin gcéad de luach na n-urrús a bhí ar teachtadh ag an gcuideachta iontaobhais infheistíochta luach na n-urrús a luadh ar stocmhargadh aitheanta agus a bhí ar teachtadh ag an gcuideachta iontaobhais infheistíochta,

agus

(ii) nár choinnigh an chuideachta iontaobhais infheistíochta thar 15 faoin gcéad dá brabúis—

(I) in aon tréimhse chuntasaíochta, ná

(II) in aon tréimhse (nár thréimhse a raibh an chuideachta laistigh de réim cánach corparáide lena linn) a ndearnadh cuntais na cuideachta amach ina leith agus a chríochnaigh an 29ú lá d'Iúil, 1968, nó dá éis.

(c) Féadfaidh an tAire Airgeadais, tar éis dó dul i gcomhairle leis na Coimisinéirí Ioncaim, a ordú go mbeidh feidhm ag forálacha fho-alt (1) i ndáil le cuideachta iontaobhais infheistíochta d'aon tréimhse chuntasaíochta d'ainneoin ceann amháin nó níos mó de na coinníollacha a luaitear i mír (b) (i) den fho-alt seo a bheith gan chomhlíonadh agus foilseofar fógra faoi aon ordú den sórt sin san Iris Oifigiúil a luaithe is féidir tar éis é a thabhairt.

(8) Ní mheasfar gur ioncam de chuid cuideachta chun aon chríche de chríocha na nAchtanna Cánach aon mhéid ar a ndéanfar, de bhua an ailt seo, cáin ioncaim a mhuirearú ina leith ar an gcuideachta trí mheasúnacht faoi Chás IV de Sceideal D.

80. —Beidh díolúine ó cháin chorparáide ag ioncam an Bhord Arachais Sláinte Shaorálaigh as gnó ag seoladh scéimeanna árachais sláinte shaorálaigh faoi alt 4 den Acht Arachais Sláinte Shaorálaigh, 1967.

CUID VIII

Dáiltí as Brabúis Airithe ó Mhianadóireacht

81. —(1) San alt seo—

ciallaíonn “ioncam díolmhaithe” ioncam a bhfuair cuideachta faoiseamh ina leith faoin Acht Airgeadais (Brabúis Mhianach Airithe) (Faoiseamh Sealadach ó Chánachas), 1956 , nó faoi Chaibidil II de Chuid XXV den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (Brabúis Mhianach Airithe), agus

ciallaíonn “ioncam eile” ioncam de chuid cuideachta nach ioncam díolmhaithe.

(2) I gcás ar as ioncam díolmhaithe go huile a dhéanfaidh cuideachta dáileadh do thréimhse chuntasaíochta, ní mheasfar gur ioncam chun aon chríche de chríocha na nAchtanna Cánach Ioncaim an dáileadh agus, d'ainneoin forálacha alt 88 (creidmheas cánach d'fhaighteoirí áirithe dáiltí), ní bheidh faighteoir an dáilte i dteideal creidmheasa cánach ina leith.

(3) I gcás ar as ioncam díolmhaithe a dhéanfaidh cuideachta cuid de dháileadh, agus ar as ioncam eile a dhéanfaidh sí an chuid eile de, do thréimhse chuntasaíochta, déileálfar leis an dáileadh ionann is dá mba dhá dháileadh é a rinneadh faoi seach as ioncam díolmhaithe agus as ioncam eile agus bainfidh fo-alt (2) leis an gcuid sin den dáileadh a rinneadh as ioncam díolmhaithe mar a bhainfidh sé le dáileadh a rinneadh go hiomlán as ioncam díolmhaithe.

(4) Aon dáileadh, lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (3) mar dháileadh, a dhéanfar as ioncam díolmhaithe, measfar, chun críocha an ailt seo, i gcás ar cuideachta a chónaíonn sa Stát an faighteoir, gur ioncam díolmhaithe de chuid na cuideachta é.

(5) (a) I gcás a ndéanfaidh cuideachta dáileadh, lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (3) mar dháileadh, i leith aon cheart nó oibleagáid lena mbaineann alt 178 (díbhinní de réir ráta chomhláin nó de mhéid comhlán) agus gur as ioncam díolmhaithe a dhéanfar an dáileadh, déanfaidh an chuideachta dáileadh forlíontach ar cóimhéid leis an gcreidmheas cánach ag a mbeadh feidhm maidir leis an dáileadh dá mba nár achtaíodh fo-alt (2).

(b) Bainfidh fo-alt (2) le dáileadh forlíontach faoin bhfo-alt seo ionann is dá mba dháileadh as ioncam díolmhaithe an dáileadh forlíontach agus beidh feidhm ag alt 5 (barántais díbhinne) ionas go dtaispeánfaidh an ráiteas a cheanglaítear leis an alt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith an alt seo, méid leithleach an dáilte fhorlíontaigh sin.

(6) Beidh feidhm ag ailt 64 (5) (6) (dáiltí i ndáil le faoiseamh do dhíolacháin onnmhairí) agus 76 (6) (dáiltí as brabúis ó thrádáil in Aerfort na Sionna) chun críocha an ailt seo mar atá feidhm acu chun críocha na n-alt sin.

(7) I ndáil le haon dáileadh (nach dáileadh forlíontach faoin alt seo), lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (3) mar dháileadh, a dhéanfar as ioncam díolmhaithe, beidh feidhm ag ailt 5 agus 83 (5) (Sceideal F) ionas go dtaispeánfar sna ráitis dá bhforáiltear leis na hailt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, gur as ioncam díolmhaithe a rinneadh an dáileadh.

82. —(1) Chun críocha an ailt seo, ciallaíonn “ioncam faosaithe” ioncam de chuid cuideachta—

(a) ar ar íocadh cáin ioncaim de réir ráta laghdaithe de bhua alt 395 (1) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (faoiseamh —oibríochtaí gualmhianadóireachta láithreacha), alt 7 (faoiseamh—nua-oibríochtaí gualmhianadóireachta) nó alt 8 (faoiseamh—oibríochtaí gualmhianadóireachta láithreacha) den Acht Airgeadais (Forála Ilghnéitheacha), 1956 , nó alt 32 den Acht Airgeadais, 1960 (an faoiseamh i leith nua-oibríochtaí mianadóireachta a chur i mbaint le mianadóireachtaí giopsaim agus ainhidríte), nó

(b) ar ar iompraíodh cáin ioncaim trí asbhaint de réir ráta laghdaithe faoi alt 396 (1) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 (díbhinní), nó alt 9 den Acht Airgeadais (Forála Ilghnéitheacha), 1956 (díbhinní, etc.), nó

(c) is ioncam infheistíochta frainceáilte a bhfuil an creidmheas cánach ann laghdaithe faoin alt seo.

(2) D'ainneoin alt 88, is é an creidmheas cánach maidir le dáileadh a rinneadh go hiomlán as ioncam faosaithe an méid a dhéanfar amach tríd an gcodán

a fheidhmiú ar mhéid an dáilte

i gcás—

arb é A 50 faoin gcéad den ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta a rinneadh an dáileadh.

(3) I gcás ar as ioncam faosaithe a dhéanfar cuid agus ar as ioncam eile a dhéanfar an chuid eile de dháileadh, déileálfar leis an dáileadh ionann is dá mba dhá dháileadh é a rinneadh faoi seach as ioncam faosaithe agus as ioncam eile agus déanfar an creidmheas cánach i leith gach dáileadh díobh sin a ríomh de réir fho-alt (2) agus alt 88 faoi seach.

(4) Aon dáileadh, lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (3) mar dháileadh, a dhéanfar as ioncam faosaithe, measfar, chun críocha an ailt seo, i gcás ar cuideachta a chónaíonn sa Stát an faighteoir, gur ioncam faosaithe de chuid na cuideachta sin é.

(5) Faoi réir fho-alt (7), chun críocha Sceideal F agus críocha eile uile na nAchtanna Cánach, déileálfar le dáileadh a rinne cuideachta as ioncam faosaithe mar ionannas d'ioncam ar cóimhéid le comhiomlán méid nó luach an dáilte sin agus méid an chreidmheasa cánach ina leith arna ríomh de réir an ailt seo.

(6) I gcás a mbeidh, do bhliain mheasúnachta, ar áireamh ioncaim inchánach pearsan aonair is inmhuirearaithe de réir an ráta laghdaithe nó an ráta chaighdeánaigh ioncam arb ionannas dó dáiltí as ioncam faosaithe, is é a dhliteanas cánach ioncaim i leith an ioncaim arb ionannas dó na dáiltí sin méid ar cóimhéid leis an gcáin ar an ioncam sin arna ríomh de réir 50 faoin gcéad den ráta laghdaithe nó den ráta caighdeánach, de réir mar a bheidh, don bhliain mheasúnachta a rinneadh na dáiltí.

(7) I gcás a mbeidh, do bhliain mheasúnachta, ar áireamh ioncaim inchánach pearsan aonair is inmhuirearaithe de réir na n-ard-rátaí ioncam arb ionannas dó dáiltí as ioncam faosaithe, is é a dhliteanas cánach ioncaim de réir na n-ard-rátaí i leith an ioncaim arb ionannas dó na dáiltí sin méid ar cóimhéid leis an gcáin, arna ríomh de réir na n-ard-rátaí don bhliain mheasúnachta a rinneadh na dáiltí, ar an ioncam arna laghdú 50 faoin gcéad agus tabharfar creidmheas in aghaidh na cánach sin ar cóimhéid leis an gcáin de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain sin ar mhéid an ioncaim arna laghdú amhlaidh.

(8) I gcás a ndéanfaidh cuideachta dáileadh (lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi mar dháileadh faoi fho-alt (3)) maidir le ceart nó oibleagáid ar bith lena mbaineann alt 178 agus go ndéanfar an creidmheas cánach i leith an dáilte sin a ríomh de réir fho-alt (2), ansin, déanfaidh an chuideachta dáileadh forlíontach ar cóimhéid le breis an chreidmheasa cánach a bhainfeadh leis an dáileadh dá mba nár achtaíodh an t-alt seo ar mhéid an chreidmheasa cánach a bhainfidh, de réir fho-alt (2), leis an dáileadh agus measfar gur aon dáileadh amháin arbh éard é comhiomlán an dáilte agus an dáilte fhorlíontaigh a fuair an duine dar tugadh an dáileadh agus an dáileadh forlíontach.

(9) D'ainneoin alt 88, ní bheidh faighteoir dáilte fhorlíontaigh faoi fho-alt (8) i dteideal creidmheasa cánach i leith an dáilte fhorlíontaigh sin agus beidh feidhm ag alt 5 (barántais díbhinne) ionas go dtaispeánfar sa ráiteas a cheanglaítear leis an alt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, méid leithleach an dáilte fhorlíontaigh sin.

(10) Beidh feidhm ag ailt 64 (5) (6) agus 76 (6) chun críocha an ailt seo mar atá feidhm acu chun críocha na n-alt sin faoi seach.

(11) I ndáil le haon dáileadh (nach dáileadh forlíontach faoin alt seo), lena n-áirítear cuid de dháileadh a ndéileáiltear léi faoi fho-alt (3) mar dháileadh, a rinne cuideachta as ioncam faosaithe, beidh feidhm ag ailt 5 agus 83 (5) ionas go dtaispeánfar sna ráitis dá bhforáiltear leis na hailt sin, i dteannta na sonraí a cheanglaítear a thabhairt ar leith ón alt seo, gur as ioncam faosaithe a rinneadh an dáileadh agus ionas go dtaispeánfar iontu freisin méid an chreidmheasa cánach a mbeadh feidhm aige maidir leis an dáileadh dá mba nárbh as ioncam faosaithe a rinneadh é.

CUID IX

Sceideal F agus Dáiltí Cuideachtaí

83. —(1) Beidh cáin ioncaim d'aon bhliain mheasúnachta tar éis na bliana 1975-76 inmhuirearaithe faoi Sceideal nua, dá ngairfear Sceideal F, i leith díbhinní agus dáiltí eile an bhliain sin ó chuideachta a chónaíonn sa Stát.

(2) Is mar seo a leanas don Sceideal dá ngairtear Sceideal F—

SCEIDEAL F

1. Beidh cáin ioncaim faoin Sceideal seo inmhuirearaithe d'aon bhliain mheasúnachta i leith na ndíbhinní agus na ndáiltí eile go léir ó chuideachta a chónaíonn sa Stát nach bhfuil eisiata go speisialta ó cháin ioncaim, agus chun críocha cánach ioncaim áireofar gach dáileadh den sórt sin mar ioncam is cuma cad é mar a dhéileálfar leis i lámha an fhaighteora.

2. Chun críocha an Sceidil seo agus chun críocha eile uile na nAchtanna Cánach déileálfar le haon dáileadh den sórt a dúradh a mbeidh duine i dteideal creidmheasa cánach ina leith mar ionannas d'ioncam ar cóimhéid le comhiomlán méid nó luach an dáilte sin agus méid an chreidmheasa sin, agus déanfar cáin ioncaim faoin Sceideal seo a mhuirearú dá réir sin ar an gcomhiomlán sin.

(3) Ní bheidh aon dáileadh is inmhuirearaithe faoi Sceideal F inmhuirearaithe faoi aon fhoráil eile de hAchtanna Cánach Ioncaim.

(4) I gcás a mbeidh, d'aon bhliain mheasúnachta, ar áireamh ioncaim duine nach bhfuil cónaí air sa Stát don bhliain sin méid i leith dáileadh a rinne cuideachta a chónaíonn sa Stát—

(a) déanfar dliteanas an duine sin faoi aon mheasúnacht cánach ioncaim i leith an dáilte a laghdú suim ar cóimhéid leis an gcáin ioncaim de réir an ráta chaighdeánaigh don bhliain sin ar an méid sin, agus

(b) déileálfar, chun críocha ailt 433 (ús bliantúil, etc., is iníoctha go hiomlán as brabúis chánaithe) agus 434 (ús, etc., nach iníoctha as brabúis chánaithe) den Acht Cánach Ioncaim, 1967 , le méid nó luach an dáilte mar mhéid nó luach nár cuireadh faoi mhuirear cánach ioncaim.

(5) Cuideachta a dhéanfaidh dáileadh (nach dáileadh dá dtagraíonn alt 5 (1)) tabharfaidh sí don fhaighteoir má iarrann an faighteoir é i scríbhinn ráiteas i scríbhinn ag taispeáint méid nó luach an dáilte agus (cibé acu is duine atá i dteideal creidmheasa cánach i leith an dáilte nó nach ea an faighteoir) méid an chreidmheasa cánach atá an faighteoir, is duine den sórt sin, i dteideal a fháil ina leith.

Beidh an dualgas a fhorchuirtear leis an bhfo-alt seo inchurtha i ngníomh ar agra nó ar thionscnamh an duine a iarrfaidh an ráiteas.

84. —(1) Beidh éifeacht leis na forálacha seo a leanas den Chuid seo, mar aon le halt 96 (íocaíochtaí, etc., do rannpháirtithe agus do chomhlaigh) agus le halt 97 (ús a íoctar le stiúrthóirí agus le comhlaigh stiúrthóirí), faoi réir aon saineisceachtaí, maidir leis an mbrí atá le “dáileadh” san Acht seo agus chun na daoine a chinneadh a ndéileálfar le dáiltí áirithe mar dháiltí a tugadh dóibh; ach ní bhainfidh tagairtí san Acht seo do dháiltí ó chuideachta le dáiltí i leith scairchaipitil i bhfoirceannadh.

(2) I ndáil le haon chuideachta ciallaíonn “dáileadh”—

(a) aon díbhinn a d'íoc an chuideachta, lena n-áirítear díbhinn caipitil;

(b) aon dáileadh eile as sócmhainní na cuideachta (in airgead nó eile) i leith scaireanna sa chuideachta, ach amháin, faoi réir alt 86, an oiread sin den dáileadh, más ann, is ionannas d'aisíoc caipitil ar na scaireanna nó atá ar cóimhéid nó ar comhluach, tráth a dhéanta, le haon chomaoin nua a fuair an chuideachta ar an dáileadh;

(c) aon mhéid a íoctar as sócmhainní na cuideachta (in airgead nó eile) i leith fuascailt aon urrúis a d'eisigh an chuideachta i leith scaireanna sa chuideachta nó urrúis de chuid na cuideachta ar dhóigh seachas go hiomlán ar chomaoin nua, nó ag fuascailt na coda sin d'aon urrús den sórt sin a eisíodh amhlaidh nach inchurtha go cuí i leith comaoine nua;

(d) aon ús (gan ús a íocadh roimh an 6ú lá d'Aibreán, 1976, a áireamh) nó dáileadh eile as sócmhainní na cuideachta i leith urrúis de chuid na cuideachta (ach amháin an oiread sin, más ann, d'aon dáileadh den sórt sin is ionannas don phríomhshuim atá urraithe leis an gcéanna, agus, gan dochar d'alt 87 (9), ní áireofar chun na críche sin aon mhéid a bheith in ionannas don phríomhshuim atá urraithe le hurrús a mhéid is mó é ná aon chomaoin nua a fuair an chuideachta i leith an t-urrús a eisiúint), i gcás arb é an sórt urrúis iad—

(i) urrúis a eisíodh mar a luaitear i mír (c), ach gan urrúis a áireamh a eisíodh roimh an 27ú lá de Shamhain, 1975; nó

(ii) urrúis is inchomhshóite, go díreach nó go neamhdhíreach, ina scaireanna sa chuideachta nó ina n-urrúis lena ngabhann aon cheart chun scaireanna sa chuideachta nó urrúis de chuid na cuideachta a fháil, nach urrúis iad (i gceachtar cás) a luaitear ar stocmhargadh aitheanta ná a eisíodh ar théarmaí atá réasúnta inchomórtais le téarmaí eisiúna urrúis a luaitear amhlaidh; nó

(iii) urrúis—

(I) faoina bhfuil an chomaoin a thug an chuideachta leith úsáid na príomhshuime atá urraithe ag brath, aon mhéid, ar thorthaí gnó na cuideachta nó ar aon choda den ghnó sin, nó

(II) faoinar ionannas an chomaoin a tugadh amhlaidh do chuid is mó ná brabach tráchtála réasúnach as úsáid na príomhshuime sin; ar choinníoll nach n-oibreoidh sé sin sa dóigh go ndéileálfar mar dháileadh leis an oiread sin den ús nó den dáileadh eile is ionannas do bhrabach tráchtála réasúnach as úsáid na príomhshuime sin; nó

(iv) urrúis a d'eisigh an chuideachta agus atá ar teachtadh ag cuideachta nach gcónaíonn sa Stát i gcás—

(I) ar fochuideachta 75 faoin gcéad don chuideachta eile an chuideachta a d'eisigh na hurrúis; nó

(II) ar fochuideachtaí 75 faoin gcéad iad araon do thríú cuideachta nach gcónaíonn sa Stát; nó

(III) ach amháin i gcás ina bhfuil 90 faoin gcéad nó níos mó de scairchaipiteal na cuideachta a d'eisigh na hurrúis ar úinéireacht go díreach ag cuideachta a chónaíonn sa Stát, arb éard iad an chuideachta a d'eisigh na hurrúis agus an chuideachta nach gcónaíonn sa Stát fochuideachtaí 75 faoin gcéad do thríú cuideachta a chónaíonn sa Stát; nó

(v) urrúis atá bainteach le scaireanna sa chuideachta, i gcás ina gciallaíonn “bainteach le”, de dhroim cineál na gceart a ghabhann leis na hurrúis nó na scaireanna, agus go háirithe de dhroim aon téarmaí nó coinníollacha a ghabhann leis an gceart chun na scaireanna nó na hurrúis a aistriú, go bhfuil sé riachtanach nó buntáisteach do dhuine ag a bhfuil aon cheann de na hurrúis, nó a dhiúscróidh nó a gheobhaidh aon cheann de na hurrúis, sealbhán cionúireach de na scaireanna a bheith aige nó a dhiúscairt nó a fháil freisin;

(e) aon mhéid den sórt sin a gceanglaíonn fo-alt (3) nó alt 85 déileáil leis mar dháileadh.

(3) I gcás, ar chuideachta d'aistriú sócmhainní nó dliteanais chun a comhaltaí nó ar chomhaltaí cuideachta d'aistriú sócmhainní nó dliteanais chun na cuideachta, gur mó méid nó luach an tsochair a bheidh faighte ag comhalta (arna ghlacadh de réir a mhargadhluacha) ná méid nó luach (arna ghlacadh amhlaidh) aon chomaoine nua a bheidh tugtha aige, áireofar cóimhéid na difríochta de dháileadh a bheith tugtha dó ag an gcuideachta:

Ar choinníoll, más sa Stát a chónaíonn an chuideachta agus an comhalta a fuair an sochar agus gur fochuideachta don chomhalta an chuideachta nó gur fochuideachtaí iad araon do thríú cuideachta a chónaíonn sa Stát, nach n-áireofar an méid sin mar dháileadh.

(4) Nuair a bheifear ag cinneadh na ceiste an fochuideachta do chuideachta eile chun críche fho-alt (3) cuideachta áirithe cinnfear í mar cheist an fochuideachta 51 faoin gcéad í don chuideachta eile sin, ach amháin go measfar nach í an chuideachta eile sin is úinéir—

(a) ar aon scairchaipiteal atá ar úinéireacht aici go díreach i gcuideachta dá n-áireofaí brabús as díol na scaireanna mar fháltas trádála óna trádáil; nó

(b) ar aon scairchaipiteal atá ar úinéireacht aici go neamhdhíreach agus atá ar úinéireacht go díreach ag cuideachta ar fháltas trádála di brabús as díol na scaireanna; nó

(c) ar aon scairchaipiteal atá ar úinéireacht aici go díreach nó go neamhdhíreach i gcuideachta nach gcónaíonn sa Stát.

(5) (a) Ní dáileadh de bhua fho-alt (2) (b) nó (3) aon aistriú sócmhainní (seachas airgead) nó dliteanas idir cuideachta amháin agus cuideachta eile, ná ní mheasfar dáileadh a theacht as aistriú den sórt sin, más cuideachtaí iad—

(i) a bhfuil cónaí orthu araon sa Stát agus nach fochuideachta 51 faoin gcéad ceachtar acu do chuideachta nach gcónaíonn sa Stát; agus

(ii) nach bhfuil faoi chomhrialú tráth an aistrithe nó de thoradh an aistrithe.

(b) Chun críocha an fho-ailt seo, tá dhá chuideachta faoi chomhrialú más faoi rialú an duine chéanna nó na ndaoine céanna dóibh, agus chun na críche sin beidh le “rialú” an bhrí a shanntar dó le halt 158.

(c) Ní dáileadh de bhua fho-alt (2) (b) aon mhéid ar dháileadh é de bhua fho-alt (3) ar leith ón gcoinníoll a ghabhann leis an bhfo-alt sin (grúpaí cuideachtaí a chónaíonn sa Stát).

85. —(1) I gcás cuideachta—

(a) d'aisíoc aon scairchaipitil, nó aon scairchaipiteal a bheith aisíoctha aici aon tráth an 27ú lá de Shamhain, 1975, nó dá éis: agus

(b) d'eisiúint, tráth an aisíoca sin nó dá éis, mar scairchaipiteal íoctha, aon scairchaipiteal ar dhóigh seachas trí chomaoin nua a fháil;

déileálfar leis an méid a bheidh íoctha amhlaidh mar dháileadh i leith na scaireanna ar ar íocadh é, ach amháin a mhéid is mó an méid sin ná an méid nó an méid comhiomlán scairchaipitil a aisíocadh amhlaidh lúide aon mhéideanna a íocadh roimhe sin agus ar déileáladh leo de bhua an fho-ailt seo mar dháiltí.

(2) Ní bheidh feidhm ag fo-alt (1) i gcás ar scaireanna tosaíochta láníochta an scairchaipiteal a aisíocadh—

(a) má bhí na scaireanna sin ann mar scaireanna tosaíochta eisithe láníoctha an 27ú lá de Shamhain, 1975, agus gur scaireanna tosaíochta láníoctha na scaireanna sin ar feadh na tréimhse ón dáta sin go dtí dáta an aisíoca, nó

(b) más tar éis an 27ú lá de Shamhain, 1975, a eisíodh na scaireanna sin mar scaireanna tosaíochta láníoctha go huile ar chomaoin nua nár dhíorthaigh as gnáthscaireanna agus gur scaireanna tosaíochta láníoctha na scaireanna sin ar feadh na tréimhse ó eisíodh iad go dtí gur aisíocadh iad.

(3) San alt seo—

ciallaíonn “gnáthscaireanna” scaireanna seachas scaireanna tosaíochta;

ciallaíonn “scaireanna tosaíochta” scaireanna—

(a) nach ngabhann aon cheart chun díbhinní leo seachas díbhinní de réir ráta faoin gcéad de luach ainmniúil na scaireanna atá socraithe, agus

(b) a ngabhann cearta leo i leith díbhinní agus caipitil atá inchomórtais leis na cearta is gnách i gcás scaireanna dochtdíbhinne a luaitear ar stocmhargadh sa Stát;

ciallaíonn “comaoin nua nár dhíorthaigh as gnáthscaireanna” comaoin nua seachas comaoin arb éard é gnáthscaireanna de chuid na cuideachta nó de chuid aon chuideachta eile a ghéilleadh, a aistriú nó a chealú nó arb éard é cearta i ngnáthscaireanna de chuid na cuideachta nó de chuid aon chuideachta eile a athrú, agus nach comaoin a dhíorthaigh as scairchaipiteal a aisíoc a íocadh i leith gnáthscaireanna de chuid na cuideachta nó de chuid aon chuideachta eile.

(4) Ach amháin i gcás dlúthchuideachta de réir brí alt 94 (míniú ar dhlúthchuideachta) ní bheidh feidhm ag an alt seo más é a bheidh in eisiúnt scairchaipitil a luaitear i mír (b) d'fho-alt (1)—

(a) eisiúint scairchaipitil seachas scairchaipiteal infhuascailte; agus

(b) eisiúint arna dhéanamh breis agus deich mbliana tar éis an scairchaipiteal a luaitear i mír (a) den fho-alt sin a aisíoc.

86. —(1) I gcás—

(a) a n-eiseoidh cuideachta aon scairchaipiteal mar scairchaipiteal íoctha ar dhóigh seachas trí chomaoin nua a fháil, nó go ndearna sí sin an 27ú lá de Shamhain, 1975, nó dá éis; agus

(b) nach ndéileálfar mar dháileadh le haon mhéid a íocadh amhlaidh;

ansin, chun críocha ailt 84 agus 85, ní dhéileálfar mar aisíocaíochtaí scairchaipitil le dáiltí arna ndéanamh ag an gcuideachta dá éis sin i leith scaireanna is ionannas don scairchaipiteal sin, ach amháin a mhéid is mó na dáiltí sin, mar aon le haon dáiltí iomchuí a rinneadh amhlaidh roimhe sin, ná na méideanna a íocadh amhlaidh (an tráth sin nó roimhe sin) ar na scaireanna sin tar éis an dáta sin agus nach ndéileálfar leo mar dháiltí.

(2) I bhfo-alt (1) ciallaíonn “dáileadh iomchuí” an oiread sin d'aon dáileadh a rinneadh i leith scaireanna is ionannas don scairchaipiteal iomchuí a ndéileálfaí leis, ar leith ón bhfo-alt sin, mar aisíocaíocht scairchaipitil, ach nach féidir, de bhua an fho-ailt sin, déileáil leis amhlaidh.

(3) Chun críocha fho-alt (1), déileálfar leis na scaireanna go léir den aicme chéanna mar scaireanna in ionannas don scairchaipiteal céanna, agus i gcás a n-eiseofar scaireanna i leith scaireanna eile, nó a ndéanfar go díreach nó go neamh-dhíreach iad a chomhshó ina scaireanna eile nó a mhalartú ar scaireanna eile, déileálfar leis na scaireanna sin go léir mar scaireanna is ionannas don scairchaipiteal céanna.

(4) I gcás scairchaipiteal a eisiúint ar phréimh is ionannas do chomaoin nua, áireofar gur cuid den scairchaipiteal sin méid na préimhe chun a chinneadh faoin gCuid seo cibé acu atá nó nach bhfuil aon dáileadh i leith scaireanna is ionannas don scairchaipiteal le háireamh mar aisíoc scairchaipitil:

Ar choinníoll nach mbeidh éifeacht leis an bhfo-alt seo i ndáil le haon chuid den phréimh tar éis an chuid sin a úsáid ag íoc scairchaipitil.

(5) Faoi réir fho-alt (4), ní áireofar mar aisíocaí caipitil préimheanna a íocadh ag fuascailt scairchaipitil.

(6) Ach amháin i ndáil le dlúthchuideachta de réir brí alt 94, ní choiscfidh fo-alt (1) dáileadh a áireamh mar aisíoc scairchaipitil i gcás é a dhéanamh—

(a) tráth níos déanaí ná deich mbliana tar éis scairchaipiteal a luaitear i mír (a) den fho-alt sin a eisiúint; agus

(b) i leith scairchaipitil seachas scairchaipiteal infhuascailte.

87. —(1) Sa chuid seo ciallaíonn “comaoin nua” comaoin nár soláthraíodh go díreach ná go neamhdhíreach as sócmhainní na cuideachta, agus go háirithe ní fholaíonn sé méideanna a choimeádann an chuideachta ar mhodh dáileadh a chaipitliú.

Ar choinníoll i gcás scairchaipiteal a bheith eisithe ar phréimh is ionannas do chomaoin nua, go ndéanfar aon chuid den phréimh sin a úsáideadh dá éis sin ag íoc scairchaipitil a áireamh mar chomaoin nua freisin i leith an scairchaipitil sin, ach amháin a mhéid a cuireadh an phréimh i gcuntas faoi alt 86 (4) ionas go bhféadfaí dáileadh a áireamh mar aisíoc scairchaipitil.

(2) (a) Ní mheasfar chun críocha na Coda seo gur comaoin nua a fuair cuideachta aon chomaoin a dhíorthaigh as luach aon scairchaipitil nó urrúis de chuid na cuideachta nó as cearta vótála nó cearta eile sa chuideachta murab éard í an chomaoin—

(i) airgead nó luach a fuarthas ón gcuideachta mar dháileadh;

(ii) airgead a fuarthas ón gcuideachta mar íocaíocht arb éard í chun na gcríocha sin aisíoc an scairchaipitil sin nó na príomhshuime a bhí urraithe leis an urrús sin; nó

(iii) an ceart chun an scairchaipitil nó an urrúis sin a thabhairt suas ar an gcuideachta á chealú, á mhúchadh nó á fháil.

(b) Ní mheasfar gur comaoin nua aon mhéid áirithe de bhua mhír (a) (ii) nó (iii) a mhéid is mó é ná aon chomaoin nua a fuair an chuideachta as an scairchaipiteal nó an t-urrús áirithe sin a eisiúint nó, i gcás scairchaipiteal arbh éard é dáileadh arna eisiúnt, a mhéid is mó é ná luach ainmniúil an scairchaipitil sin.

(3) I gcás a ndéanfaidh dhá chuideachta nó níos mó comhshocraíochtaí chun dáiltí a thabhairt do chomhaltaí a chéile, féadfar, chun críocha na Coda seo, déileáil leis na páirtithe go léir lena mbaineann ionann is dá mba aon cheann de na cuideachtaí sin a rinne aon ní a rinne cuideachta eile díobh, agus beidh feidhm ag an bhfo-alt seo cibé líon cuideachtaí a bheidh páirteach sna comhshocraíochtaí.

(4) (a) Sa Chuid seo ciallaíonn “i leith scaireanna sa chuideachta” agus “i leith urrús de chuid na cuideachta” i ndáil le cuideachta is comhalta de ghrúpa 90 faoin gcéad faoi seach i leith scaireanna sa chuideachta sin nó in aon chuideachta eile sa ghrúpa agus i leith urrúis de chuid na cuideachta sin nó de chuid aon chuideachta eile sa ghrúpa.

(b) Gan dochar d'alt 84 (2) (b) arna leathnú leis an mír sin díreach roimhe seo, i ndáil le cuideachta is comhalta de ghrúpa 90 faoin gcéad, folaíonn “dáileadh” aon dáileadh as sócmhainní na cuideachta (in airgead nó eile) i leith scaireanna i gcuideachta eile sa ghrúpa nó i leith urrúis de chuid cuideachta den sórt sin.

(c) Ní cheanglóidh aon ní san fho-alt seo go ndéileálfar le cuideachta mar chuideachta a thug dáileadh d'aon chuideachta eile atá in aon ghrúpa léi agus a chónaíonn sa Stát.

(d) Chun críocha an fho-ailt seo is “grúpa 90 faoin gcéad” príomh-chuideachta agus gach uile fhochuideachta 90 faoin gcéad dá cuid agus ciallaíonn “príomh-chuideachta” cuideachta ar fochuideachta di cuideachta eile.

(5) Déileálfar faoin gCuid seo le dáileadh mar dháileadh a rinneadh nó mar chomaoin a soláthraíodh as sócmhainni cuideachta más ar an gcuideachta a thitfidh an costas.

(6) Sa Chuid seo folaíonn “scair” stoc, agus aon leas eile le comhalta i gcuideachta.

(7) Na tagairtí atá sa Chuid seo do scairchaipiteal a eisiúint mar scairchaipiteal íoctha bainfidh siad freisin le haon scairchaipiteal eisithe a íoc.

(8) Chun críocha na Coda seo folaíonn “urrús” urrúis nach mbunaíonn ná nach bhfianaíonn muirear ar shócmhainní, agus ús a d'íoc cuideachta ar airgead a airleacadh gan urrús a eisiúint i leith an airleacain, nó comaoin eile a thug cuideachta i leith úsáid an airgid a airleacadh amhlaidh déileálfar leis mar ús a íocadh nó mar chomaoin a tugadh i ndáil leis an urrús a d'eisigh an chuideachta i leith an airleacain.

(9) I gcás urrúis a eisiúint ar phraghas is lú ná an méid is inaisíoctha orthu, agus nach luaitear iad ar stocmhargadh aitheanta, ní mheasfar chun críocha na Coda seo an phríomshuim a urraíodh a bheith níos mó ná an praghas eisiúna, mura rud é go n-eisítear na hurrúis ar théarmaí atá réasúnta inchomórtais le téarmaí eisiúna urrúis a luaitear amhlaidh.

(10) Chun críocha na Coda seo measfar ní a bheith déanta maidir le scair má rinneadh é le duine mar shealbhóir na scaire nó mar dhuine arbh é an sealbhóir é tráth áirithe, nó má rinneadh é de bhun ceart a tugadh nó tairiscint a rinneadh i leith scaire, agus measfar maidir le haon ní a rinneadh i leith scaireanna faoi threoir sealbhán scaireanna tráth áirithe gur ní é a rinneadh leis an duine arbh é, an tráth sin, sealbhóir na scaireanna é nó ionadaí pearsanta aon scairshealbhóir a bhí éagtha an tráth sin.

Beidh feidhm ag an bhfo-alt seo i ndáil le hurrúis mar atá feidhm aige i ndáil le scaireanna.

88. —(1) I gcás a ndéanfaidh cuideachta a chónaíonn sa Stát dáileadh an 6ú lá d'Aibreán, 1976, nó dá éis, agus gur cuideachta den sórt céanna nó duine a chónaíonn sa Stát, ach nach cuideachta, an duine a gheobhaidh an dáileadh, beidh faighteoir an dáilte i dteideal, faoi réir forálacha an Achta seo, creidmheas cánach a fháil faoin alt seo (dá ngairtear “creidmheas cánach” san Acht seo).

(2) Beidh an creidmheas cánach i leith dáilte inchomhairimh chun na gcríocha a shonraítear sna hAchtanna Cánach agus, faoi réir aon sainfhoráil dá malairt, is é a bheidh ann méid a chinnfear de réir na foirmle

i gcás—

arb é A an ráta caighdeánach faoin gcéad don bhliain mheasúnachta a rinneadh an dáileadh, agus

arb é D méid nó luach an dáilte.

(3) Féadfaidh cuideachta a chónaíonn sa Stát agus atá i dteideal creidmheasa cánach i leith dáileadh a éileamh go n-íocfar méid an chreidmheasa cánach léi i gcás—

(a) an chuideachta a bheith díolmhaithe go hiomlán ó cháin chorparáide nó gan a bheith díolmhaithe ach amháin i leith ioncaim thrádála; nó