|
||||
|
[EN] | ||
Uimhir 7 de 1964. | ||
[EN] |
AN tACHT UM CHAOMHNÓIREACHT NAÍON, 1964 | |
[An tiontú oifigiúil.] |
ACHT DO DHÉANAMH COMHDHLÚTHÚ MAILLE LE LEASUITHE AR NA hACHTACHÁIN A BHAINEANN LE COIMEÁD AGUS CAOMHNÓIREACHT NAÍON. [25 Márta, 1964]. | |||||||||||||||||
ACHTAÍTEAR AG AN OIREACHTAS MAR A LEANAS:— | |||||||||||||||||
CUID I Réamhráiteach agus Ginearálta | |||||||||||||||||
[EN] |
Gearrtheideal. |
1. —Féadfar an tAcht um Chaomhnóireacht Naíon, 1964 , a ghairm den Acht seo. | |||||||||||||||
[EN] |
Mínithe. |
2. —San Acht seo, ach amháin mar a n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt— | |||||||||||||||
[EN] | ciallaíonn “ordú uchtála” ordú uchtála arna dhéanamh faoin Acht Uchtála, 1952 , agus atá i bhfeidhm de thuras na huaire; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “athair” fear-uchtaitheoir faoi ordú uchtála ach ní fholaíonn sé athair nádúrtha naín neamhdhlisteanaigh; | ||||||||||||||||
[EN] | ní fholaíonn “naíon neamhdhlisteanach” aon naíon a uchtaíodh faoi ordú uchtála; | ||||||||||||||||
[EN] | ciallaíonn “naíon” duine faoi bhun bliain is fiche d'aois; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “cothabháil” oideachas; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “máthair” ban-uchtaitheoir faoi ordú uchtála; | ||||||||||||||||
[EN] | ciallaíonn “tuismitheoir” athair nó máthair mar a mhínítear leis an alt seo; | ||||||||||||||||
[EN] | ciallaíonn “caomhnóir tiomnach” caomhnóir a ceapadh trí ghníomhas nó uacht; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “leas”, maidir le naíon, leas creidimh, leas morálta, leas intleachta, leas coirp agus leas sóisialach an naín. | ||||||||||||||||
[EN] |
Tosaíocht ag leas naín. |
3. —I gcás ina mbeadh, in aon imeachtaí os comhair aon chúirte, coimeád, caomhnóireacht nó tógáil naín, nó riaradh aon mhaoine leis an naíon nó a bheidh ar teachtadh don naíon nó úsáid ioncam na maoine sin, i gceist, is é leas an naín an chéad ní agus an ní is tábhachtaí ar a dtabharfaidh an chúirt aird nuair a bheidh an cheist sin á cinneadh aici. | |||||||||||||||
[EN] |
Aisghairm. |
4. —Déantar leis seo gach achtachán a shonraítear sa Sceideal a aisghairm a mhéid a shonraítear sa tríú colún den Sceideal. | |||||||||||||||
CUID II Caomhnoireacht | |||||||||||||||||
[EN] |
Dlínse in ábhair a bhaineann le caomhnóireacht. 1886, c. 27. |
5. —(1) Féadfaidh an Ard-Chúirt nó, faoi réir alt 22 d'Acht na gCúirteanna (Forálacha Forlíontacha), 1961 , an Chúirt Chuarda, an dlínse a thugtar do chúirt faoin gCuid seo a fheidhmiú. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Dá réir sin, déanfar tagairt don Chuid seo a chur ag uimhir thagartha 45 sa Cheathrú Sceideal a ghabhann leis an Acht sin in ionad na tagartha don Guardianship of Infants Act, 1886 (a aisghairtear leis an Acht seo). | ||||||||||||||||
[EN] | (3) An dlínse a thugtar leis an gCuid seo is dlínse í i dteannta aon dlínse eile chun caomhnóirí a cheapadh nó a chur as oifig nó maidir le coimircíocht naíon nó cúram eastát naíon. | ||||||||||||||||
[EN] |
Ceart tuismitheoirí chun bheith ina gcaomhnóirí. |
6. —(1) Beidh athair agus máthair naín ina gcaomhnóirí i gcomhpháirt ar an naíon. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Ar athair naín d'fháil bháis beidh an mháthair, má mhaireann sí, ina caomhnóir ar an naíon, ina haonar nó i gcomhpháirt le haon chaomhnóir a cheap an t-athair nó an chúirt. | ||||||||||||||||
[EN] | (3) Ar mháthair naín d'fháil bháis, beidh an t-athair, má mhaireann sé, ina chaomhnóir ar an naíon ina aonar nó i gcomhpháirt le haon chaomhnóir a cheap an mháthair nó an chúirt. | ||||||||||||||||
[EN] | (4) I gcás naín neamhdhlisteanaigh is í máthair an naín a bheidh ina caomhnóir ar an naíon. | ||||||||||||||||
[EN] |
Cumhacht athar agus máthar chun caomhnóirí tiomnacha a cheapadh. 1837, c. 26. |
7. —(1) Féadfaidh athair naín trí ghníomhas nó uacht, duine nó daoine a cheapadh chun bheith ina chaomhnóir nó ina gcaomhnóirí ar an naíon tar éis a bháis. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Féadfaidh máthair naín, trí ghníomhas nó uacht, duine nó daoine a cheapadh chun bheith ina chaomhnóir nó ina gcaomhnóirí ar an naíon tar éis a báis. | ||||||||||||||||
[EN] | (3) Gníomhóidh caomhnóir tiomnach i gcomhpháirt le tuismitheoir marthanach an naín an fad is beo an tuismitheoir marthanach mura gcuirfidh an tuismitheoir marthanach in aghaidh an chaomhnóra gníomhú amhlaidh. | ||||||||||||||||
[EN] | (4) Má chuireann an tuismitheoir marthanach in aghaidh caomhnóra tiomnaigh amhlaidh nó má mheasann caomhnóir tiomnach go bhfuil an tuismitheoir marthanach neamhoiriúnach chun an naíon a bheith faoina choimeád, féadfaidh an caomhnóir tiomnach iarratas ar ordú faoin alt seo a dhéanamh chun na cúirte. | ||||||||||||||||
[EN] | (5) Féadfaidh an chúirt— | ||||||||||||||||
[EN] | (a) diúltú ordú a dhéanamh (agus sa chás sin is é an tuismitheoir marthanach an t-aon chaomhnóir amháin a bheidh ann), nó | ||||||||||||||||
[EN] | (b) ordú a dhéanamh go ngníomhóidh an caomhnóir tiomnach i gcomhpháirt leis an tuismitheoir marthanach, nó | ||||||||||||||||
[EN] | (c) ordú a dhéanamh go ngníomhóidh sé mar chaomhnóir ar an naíon agus go n-eisiafar, a mhéid is cuí leis an gcúirt, an tuismitheoir marthanach. | ||||||||||||||||
[EN] | (6) Sa chás a luaitear i mír (c) d'fho-alt (5) féadfaidh an chúirt cibé ordú is cuí léi a dhéanamh maidir le coimeád an naín agus leis an gceart rochtana ar an naíon a bheidh ag an tuismitheoir marthanach, agus féadfaidh an chúirt a ordú freisin go n-íocfaidh an tuismitheoir marthanach leis an gcaomhnóir nó na caomhnóirí nó le haon duine acu cibé suim sheachtainiúil nó suim thréimhsiúil eile i leith chothabháil an naín a mheasfaidh an chúirt a bheith réasúnach ag féachaint d'acmhainn an tuismitheora mharthanaigh. | ||||||||||||||||
[EN] | (7) Beidh duine faoi bhun bliain is fiche d'aois i dteideal caomhnóirí a cheapadh le huacht d'ainneoin alt 7 den Wills Act, 1837. | ||||||||||||||||
[EN] | (8) Féadfar ceapadh caomhnóra le gníomhas a chúlghairm le gníomhas eile ina dhiaidh sin nó le huacht. | ||||||||||||||||
[EN] |
Caomhnóirí a cheapadh agus a chur as oifig ag cúirt. |
8. —(1) Mura mbeidh aon chaomhnóir ag naíon, féadfaidh an chúirt, ar iarratas ó aon duine nó daoine, an t-iarratasóir nó na hiarratasóirí, nó aon duine acu, a cheapadh chun bheith ina chaomhnóir nó ina gcaomhnóirí ar an naíon. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Nuair nach mbeidh aon chaomhnóir ceaptha ag tuismitheoir éagtha nó má éagann caomhnóir a ceapadh amhlaidh nó ná dhiúltaíonn sé gníomhú, féadfaidh an chúirt caomhnóir nó caomhnóirí a cheapadh chun gníomhú i gcomhpháirt leis an tuismitheoir marthanach. | ||||||||||||||||
[EN] | (3) Aon chaomhnóir a cheapfaidh an chúirt chun gníomhú i gcomhpháirt le tuismitheoir marthanach leanfaidh sé air ag gníomhú mar chaomhnóir tar éis an tuismitheoir marthanach d'fháil bháis. | ||||||||||||||||
[EN] | (4) Féadfaidh an chúirt aon chaomhnóir a ceapadh le huacht nó gníomhas nó le hordú cúirte, a chur as oifig. | ||||||||||||||||
[EN] | (5) Féadfaidh an chúirt caomhnóir eile a cheapadh in ionad caomhnóir a cuireadh as oifig amhlaidh nó in ionad caomhnóir a ceapadh le haon ordú den sórt sin agus atá tar éis bháis. | ||||||||||||||||
[EN] |
Forálacha i gcás ina gceapfar dhá chaomhnóir nó níos mó. |
9. —(1) I gcás ina gceapfar dhá dhuine nó níos mó chun bheith ina gcaomhnóirí gníomhóidh siad i gcomhpháirt agus i gcás duine acu d'fháil bháis, leanfaidh an marthanóir air, nó na marthanóirí orthu, ag gníomhú. | |||||||||||||||
[EN] | (2) I gcás ina ndéanfaidh an dá thuismitheoir caomhnóirí a cheapadh gníomhóidh na caomhnóirí a cheapfar amhlaidh i gcomhpháirt tar éis an tuismitheoir marthanach d'fháil bháis. | ||||||||||||||||
[EN] |
Cumhachtaí agus dualgais caomhnóirí. |
10. —(1) Beidh gach caomhnóir faoin Acht seo ina chaomhnóir ar phearsa agus ar eastát an naín mura bhforálfar a mhalairt i dtéarmaí a cheapacháin, i gcás caomhnóir a ceapadh le gníomhas nó uacht nó le hordú na cúirte. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Faoi réir téarmaí aon ghníomhais, uachta nó ordaithe den sórt sin, beidh caomhnóir faoin Acht seo i dteideal— | ||||||||||||||||
[EN] | (a) mar chaomhnóir ar an bpearsa amhail in aghaidh gach duine nach bhfuil, i gcomhpháirt leis, ina chaomhnóir ar an bpearsa, coimeád an naín a bheith aige, agus beidh sé i dteideal imeachtaí a thionscnamh chun coimeád an naín a fháil ar ais in aghaidh aon duine a thabharfaidh an naíon chun bealaigh nó a choinneoidh an naíon, go héagórach, agus chun damáistí a ghnóthú ar mhaithe leis an naíon mar gheall ar aon díobháil do phearsa an naín nó aon fhoghail air; | ||||||||||||||||
[EN] | (b) mar chaomhnóir ar an eastát, maoin uile an naín, réadach agus pearsanta, a bheith ina sheilbh agus faoina urláimh, agus déanfaidh sé an mhaoin go léir den sórt sin a bhainistí agus na cíosanna agus na brabúis a ghlacadh thar ceann an naín agus ar mhaithe leis go dtí go slánóidh an naíon bliain is fiche d'aois nó i gcaitheamh aon tréimhse is giorra ná sin dá mbeidh sé ceaptha mar chaomhnóir agus féadfaidh sé aon imeachtaí a thionscnamh maidir leis an gcéanna is féidir le haon duine is caomhnóir ar eastát naín a thionscnamh de réir dlí. | ||||||||||||||||
[EN] | (3) Ní dhéanann forálacha an ailt seo dochar d'fhorálacha aon achtacháin eile ná d'aon chumhachtaí a thugtar nó dualgais a fhorchuirtear, le dlí, ar thuismitheoirí agus ar chaomhnóirí naíon nó ar iontaobhaithe maoin naíon. | ||||||||||||||||
[EN] |
Iarratais chun na cúirte. |
11. —(1) Féadfaidh aon duine is caomhnóir ar naíon iarratas a dhéanamh chun na cúirte ag iarraidh treorach uirthi maidir le haon cheist a bhainfidh le leas an naín agus féadfaidh an chúirt cibé ordú a dhéanamh is cuí léi. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Féadfaidh an chúirt le hordú faoin alt seo— | ||||||||||||||||
[EN] | (a) cibé treoracha is cuí léi a thabhairt maidir le coimeád an naín agus leis an gceart rochtana ar an naíon a bheidh ag an athair nó an mháthair; | ||||||||||||||||
[EN] | (b) a ordú don athair nó don mháthair cibé suim sheachtainiúil nó suim thréimhsiúil eile a íoc i leith chothabháil an naín a mheasfaidh an chúirt a bheith réasúnach, ag féachaint d'acmhainn an athar nó na máthar. | ||||||||||||||||
[EN] | (3) Féadfar ordú faoin alt seo a dhéanamh ar iarratas ó cheachtar tuismitheoir d'ainneoin na tuismitheoirí a bheith in aontíos an uair sin ach ní fhéadfar ordú a dhéanfar faoi fho-alt (2) a chur i bhfeidhm agus ní fhaibhreoidh aon dliteanas dá thairbhe fad a bheidh siad in aontíos, agus scoirfidh an t-ordú d'éifeacht a bheith aige má leanann siad orthu in aontíos ar feadh trí mhí tar éis an t-ordú a dhéanamh. | ||||||||||||||||
[EN] | (4) I gcás naín neamhdhlisteanaigh beidh ag athair nádúrtha an naín an ceart chun iarratas a dhéanamh faoin alt seo maidir le coimeád an naín maraon leis an gceart rochtana ar an naíon atá ag a athair nó a mháthair air agus chun na críche seo déanfar tagairtí san alt seo d'athair nó do thuismitheoir naín a fhorléiriú mar thagairt a fholaíonn eisean; ach ní dhéanfar, ar iarratas den sórt sin, aon ordú faoi mhír (b) d'fho-alt (2). | ||||||||||||||||
[EN] |
Orduithe cúirte a athrú agus a urscaoileadh. |
12. —Féadfaidh an chúirt aon ordú a athrú nó a urscaoileadh a rinne an chúirt roimhe sin faoin gCuid seo. | |||||||||||||||
CUID III Ceart Coimeádta a chur i bhFeidhm | |||||||||||||||||
[EN] |
Mínithe do Chuid III. |
13. —Sa Chuid seo— | |||||||||||||||
[EN] | ciallaíonn “an chúirt” an Ard-Chúirt; | ||||||||||||||||
[EN] | tá ag “údarás sláinte” an bhrí a thugtar dó le fo-alt (1) d'alt 2 den Acht Sláinte, 1947 , arna leasú le halt 9 den Acht um Údaráis Sláinte, 1960 ; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “tuismitheoir” caomhnóir ar an bpearsa agus aon duine a dhlíonn de réir dlí naíon a chothabháil nó atá i dteideal é a bheith ina choimeád aige; | ||||||||||||||||
[EN] | folaíonn “duine” aon scoil nó foras. | ||||||||||||||||
[EN] |
Cumhacht na cúirte maidir le naíon a thabhairt ar aird. |
14. —I gcás ina ndéanfaidh tuismitheoir naín iarratas chun na cúirte ar ordú chun an naíon a thabhairt ar aird agus gurb é tuairim na cúirte gur thréig an tuismitheoir sin an naíon nó d'eile, gur iompair sé é féin ar dhóigh gur chóir don Chúirt diúltú a cheart a chur i bhfeidhm chun coimeád an naín a bheith aige, féadfaidh an chúirt, dá rogha féin, diúltú an t-ordú a dhéanamh. | |||||||||||||||
[EN] |
Cumhacht don chúirt ordú a thabhairt go n-aisíocfar costais tógála naín. |
15. —Má chinneann an chúirt, ar iarratas ó thuismitheoir chun naíon a thabhairt ar aird— | |||||||||||||||
[EN] | (a) go bhfuil an naíon á thógáil ar chostas duine eile, nó | ||||||||||||||||
[EN] | (b) gur sholáthraigh údarás sláinte cúnamh don naíon aon uair faoi alt 55 den Acht Sláinte, 1953 , | ||||||||||||||||
[EN] | féadfaidh an chúirt, dá rogha féin, má ordaíonn sí an naíon a thabhairt suas don tuismitheoir, ordú eile a dhéanamh go n-íocfaidh an tuismitheoir leis an duine sin nó leis an údarás sláinte sin iomlán na gcostas faoina ndeachaigh an duine nó an t-údarás sláinte sin go cuí ag tógáil an naín nó ag soláthar cúnaimh dó nó cibé cion de na costais sin a mheasann an chúirt a bheith réasúnach ag féachaint d'imthosca uile an cháis, lena n-áirítear, go sonrach, acmhainn an tuismitheora. | ||||||||||||||||
[EN] |
Tabharfaidh an chúirt aird ar iompar tuismitheora nuair a bheidh ordú á dhéanamh aioi. |
16. —I gcás— | |||||||||||||||
[EN] | (a) inar thréig tuismitheoir naíon, nó | ||||||||||||||||
[EN] | (b) inar cheadaigh tuismitheoir naíon a thógáil ag duine eile ar chostas an duine sin, nó cúnamh a sholáthar dó ag údarás sláinte faoi alt 55 den Acht Sláinte, 1953 , ar feadh an fhad sin ama agus in imthosca gur deimhin leis an gcúirt gur neamhshuim leis an tuismitheoir sin a dhualgais mar thuismitheoir, | ||||||||||||||||
[EN] | ní dhéanfaidh an chúirt ordú chun an naíon a thabhairt suas don tuismitheoir murar dheimhnigh an tuismitheoir don chúirt gur duine oiriúnach é chun coimeád an naín a bheith aige. | ||||||||||||||||
[EN] |
Cumhacht na cúirte maidir le hoideachas creidimh naín. |
17. —(1) I gcás aon iarratas ó thuismitheoir á iarraidh naíon a thabhairt ar aird nó a chur ina choimeád, beidh cumhacht ag an gcúirt, más é a tuairim nach ceart go mbeadh coimeád an naín ag an tuismitheoir sin, cibé ordú a dhéanamh is oiriúnach léi chun a áirithiú go dtogfar an naíon leis an gcreideamh a bhfuil ceart dlíthiúil ag na tuismitheoirí nó ag tuismitheoir a cheangal go dtógfar an naíon leis. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Ní dhéanfaidh aon ní san Acht seo díth ná difear do chumhacht na cúirte chun a fháil amach cad is mian leis an naíon nuair a bheidh sí ag breithniú cad é an t-ordú ba chóir a dhéanamh ná laghdú ar an gceart atá ag aon naíon anois. | ||||||||||||||||
[EN] |
Coimeád i gcás na tuismitheoirí a bheith scartha ó chéile. |
18. —(1) In aon chás ina ndéanfar foraithne idirscartha a mensa et thoro a fhógairt, féadfaidh an chúirt a dhearbhú leis an bhforaithne sin gur duine atá neamhoiriúnach chun na leanaí (más ann) den phósadh nó aon leanaí a d'uchtaigh na tuismitheoirí i gcomhpháirt faoin Acht Uchtála, 1952 , a bheith ina choimeád ag tuismitheoir arbh é a mhí-iompar ba chúis leis an bhforaithne a dhéanamh; agus i gcás den sórt sin, ní bheidh an tuismitheoir a dhearbhófar a bheith neamhoiriúnach i dteideal, de cheart, coimeád na leanaí a bheith aige, ar bhás an tuismitheora. | |||||||||||||||
[EN] | (2) Ní bheidh foráil a bheidh in aon chomhaontú idirscartha a dhéanfaidh athair agus máthair naín neamhbhailí de bhíthin amháin go bhforálann sí go dtabharfaidh duine acu coimeád nó urlámh an naín don duine eile. | ||||||||||||||||
AN SCEIDEAL Aisghairm | |||||||||||||||||
|