|
||||
|
[EN] | ||
Uimhir 18 de 1945. | ||
[EN] |
AN tACHT TÉARMAÍ DLÍTHIÚLA GAEILGE, 1945. | |
[An tionntó oifigiúil.] |
ACHT DÁ ÚDARÚ IONTSAMHLA CAIGHDEÁNACHA GAEILGE DO THÉARMAÍ ÁIRITHE DO CHUR AR FÁIL CHUN CRÍOCHA DLÍ AGUS DO DHÉANAMH SOCRUITHE CHUN FOIRMEACHA AGUS FASAÍ DLÍTHIÚLA GAEILGE D'FHOILLSIÚ. | ||
[22ú Bealtaine, 1945.] |
ACHTAÍTEAR AG AN OIREACHTAS MAR LEANAS:— | ||
[EN] |
Mínithe. |
1. —San Acht so— |
[EN] | an Coiste. |
ciallaíonn an abairt “an Coiste” an Coiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge; |
[EN] | ordú téarmaí dlíthiúla. |
ciallaíonn an abairt “ordú téarmaí dlíthiúla” ordú arna dhéanamh fá alt 3 den Acht so; |
[EN] | an tAire. |
ciallaíonn an abairt “an tAire” an tAire Dlí agus Cirt; |
ionstraim reachtúil. |
ciallaíonn an abairt “ionstraim reachtúil” ordú, rialachán, scéim, riail, fo-dhlí, barántas, ceadúnas, deimhniú nó scríbhinn eile den tsamhail sin arna dhéanamh, arna thabhairt amach, nó arna dheonadh fá chumhacht a bheirtear le haon achtachán nó fé; | |
téarma. |
ciallaíonn an focal “téarma” aon fhocal nó grúpa focal. | |
[EN] |
An Coiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge. |
2. —(1) Beidh arna bhunú agus bunaítear leis seo coiste dá ngairmfear an Coiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge chun na feadhma a ceaptar dó leis an Acht so do chomhlíonadh. |
[EN] | (2) Is iad a bheas ar an gCoiste— | |
[EN] | (a) Breitheamh den Chúirt Uachtarach nó den Ard-Chúirt a ainmneoidh an Rialtas ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (b) Breitheamh den Chúirt Chuarda a ainmneoidh an Rialtas ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (c) Breitheamh den Chúirt Dúiche a ainmneoidh an Rialtas ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (d) abhcóide ar cleachtadh a ainmneoidh Comhairle Abhcóidí na hÉireann ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (e) atúrnae or cleachtadh a ainmneoidh Dlí-Chumann Corpraithe na hÉireann ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (f) comhalta d'Fhoirinn Aistriúcháin an Oireachtais a ainmneoidh an Rialtas ó am go ham do réir mar is gá; | |
[EN] | (g) pé duine nó daoine eile ainmneoidh an Rialtas ó am go ham. | |
[EN] | (3) Gach comhalta den Choiste dá dtagartar i míreanna (a), (b), (c), (d) agus (e) d'fho-alt (2) den alt so, beidh sé, mura dtarlaí níos túisce é d'éag nó d'éirí as oifig nó do scur de bheith (do réir an cháis) ina Bhreitheamh den Chúirt Uachtarach nó den Ard-Chúirt, ina Bhreitheamh den Chúirt Chuarda, ina Bhreitheamh den Chúirt Dúiche, ina abhcóide ar cleachtadh nó ina atúrnae ar cleachtadh, i seilbh oifige go ceann tréimhse chúig mblian ó dháta a ainmnithe ach, más trí imeacht aimsire a thiocfas deireadh lena chomhaltas, beidh sé inathainmnithe. | |
[EN] | (4) Beidh gach comhalta den Choiste dá dtagartar i míreanna (f) agus (g) d'fho-alt (2) den alt so i seilbh oifige faid is toil leis an Rialtas. | |
[EN] | (5) An Breitheamh den Chúirt Uachtarach nó den Ard-Chúirt a bheas de thuras na huaire ina chomhalta den Choiste is é a bheas ina chathaoirleach ar an gCoiste. | |
[EN] | (6) Gníomhóidh na comhaltaí seo leanas den Choiste mar chomhrúnaithe don Choiste:— | |
[EN] | (a) an comhalta a hainmneofar fá mhír (f) d'fho-alt (2) den alt so, agus | |
[EN] | (b) an comhalta a hainmneofar fá mhír (g) den fho-alt san nó pé duine de na comhaltaí a hainmeofar amhlaidh a roghnóidh an Rialtas ó am go ham, | |
[EN] | agus íocfar le gach duine de na comhrúnaithe pé luach saothair (más ann) a ordóidh an tAire Airgeadais ó am go ham. | |
[EN] | (7) Ceathrar comhalta is córam don Choiste. | |
[EN] | (8) Féadfaidh an Coiste gníomhú d'ainneoin folúntas nó folúntais do bheith ina chomhaltas. | |
[EN] |
Orduithe téarmaí dlíthiúla. |
3. —(1) Fá réir fo-ailt (2) den alt so, féadfaidh an tAire, aon uair a mheasfaidh is ceart, a dhearbhú le hordú gurb é is iontsamhail sa Ghaeilge d'aon téarma sonnraithe ná pé focal nó focail is cuibhe leis agus a shonnróidh san ordú. |
[EN] | (2) Beidh éifeacht ag na forála so leanas maidir le hordú téarmaí dlíthiúla do dhéanamh:— | |
[EN] | (a) sara ndéanfaidh an tAire an t-ordú— | |
[EN] | (i) cuirfidh dréacht de á ullmhú, agus chuige sin bhéarfaidh comhrúnaithe an Choiste dhó pé cabhair a theastós uaidh, agus | |
[EN] | (ii) iarrfaidh ar an gCoiste an dréacht do bhreithniú agus tuarascáil do thabhairt air; | |
[EN] | (b) ar an tuarascáil sin do bhreithniú dhó, féadfaidh an tAire, mar is rogha leis, an t-ordú do dhéanamh do réir an dréachta nó maille le pé athruithe air a mheasfaidh is ceart ag féachaint don tuarascáil sin. | |
[EN] | (3) Aon uair a dhéanfas an tAire ordú téarmaí dlíthiúla á dhearbhú gurb é is iontsamhail sa Ghaelige d'aon téarma sonnraithe ná an focal nó na focail a sonnrófar san ordú, ansan, aon uair a bheas an focal nó na focail sin— | |
[EN] | (a) in aon Acht den Oireachtas a hachtófar sa Ghaeilge ar dháta nó tar éis dáta an orduithe do theacht i bhfeidhm (dá ngairmtear an dáta feidhme sa bhfo-alt so), nó | |
[EN] | (b) sa tionntó oifigiúil d'aon Acht den Oireachtas a hachtófar sa Bhearla ar an dáta feidhme nó dá éis, nó | |
[EN] | (c) in aon ionstraim reachtúil a cuirfear le chéile sa Ghaeilge agus a déanfar ar an dáta feidhme nó dá éis, nó | |
[EN] | (d) sa tionntó oifigiúil d'aon ionstraim reachtúil a cuirfear le chéile sa Bhéarla agus a déanfar ar an dáta feidhme nó dá éis, nó | |
[EN] | (e) in aon ionstraim, a mbeidh éifeacht dlíthiúil nó iarmarta dlíthiúla aici nó beartaithe do bheith aici, a cuirfear le chéile sa Ghaeilge agus a comhlánófar ar an dáta feidhme nó dá éis, nó | |
[EN] | (f) in aon scríbhinn, a húsáidfear in aon imeacht dlíthiúil nó chun críocha aon imeachta dhlíthiúil, a cuirfear le chéile sa Ghaeilge agus a déanfar, a bhéarfar amach nó a seirbheálfar ar an dáta feidhme nó dá éis, | |
[EN] | léireofar é nó iad mar fhocal nó focail a bheas ar comhbhrí, agus beidh ar comhfheidhm agus ar comhéifeacht, leis an téarma sonnraithe sin, muran léir a mhalairt d'intinn do bheith ann. | |
[EN] | (4) Leagfar gach ordú téarmaí dlíthiúla os comhair gach Tighe den Oireachtas a luaithe is féidir tar éis a dhéanta. | |
[EN] |
Foirmeacha agus fasaí dlíthiúla Gaeilge d'ullmhú. |
4. —Féadfaidh an tAire, tar éis dul i gcomhairle leis an gCoiste, pé socruithe do dhéanamh ó am go ham a mheasfaidh is ceart chun foirmeacha agus fasaí Gaeilge d'ionstraimí agus de scríbhinní dlíthiúla d'ullmhú agus d'fhoillsiú. |
[EN] |
Costais. |
5. —Na costais fána raghaidh an tAire chun an tAcht so do riaradh déanfar, a mhéid a cheadóidh an tAire Airgeadais, iad d'íoc as airgead a sholáthróidh an tOireachtas. |
[EN] |
Gearr-theideal. |
6. —Féadfar an tAcht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 , do ghairm den Acht so. |