An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (AN tACHT UM MIANAIGH AGUS CAIRÉIL, 1965) Ar Aghaidh (CUID II Bainistí agus Rialú Mianach agus Cairéal)

7 1965

AN tACHT UM MIANAIGH AGUS CAIRÉIL, 1965

CUID I

Réamhráiteach agus Ginearálta

Gearrtheideal.

1. —Féadfar an tAcht um Mianaigh agus Cairéil, 1965 , a ghairm den Acht seo.

Tosach feidhme.

2. —Tiocfaidh an tAcht seo i ngníomh cibé lá nó laethanta a shocrófar chuige sin le hordú nó le horduithe ón Aire go ginearálta nó faoi threoir aon chríche nó aon fhorála áirithe agus féadfar laethanta éagsúla a shocrú amhlaidh chun críocha éagsúla agus forálacha éagsúla den Acht seo.

An bhrí atá le “mianach” agus le “cairéal”.

3. —(1) San Acht seo ciallaíonn “mianach” tochailt nó córas tochailtí a dhéantar chun, nó i ndáil le, mianraí (cibé acu ina staid nádúrtha nó ar tuaslagadh nó ar fuaidreamh dóibh) nó táirgí ó mhianraí a fháil, go hiomlán nó go substaintiúil, ar dhóigheanna inar gá daoine a fhostú faoi thalamh.

(2) San Acht seo, ciallaíonn “cairéal” tochailt nó córas tochailtí a dhéantar chun, nó i ndáil le, mianraí (cibé acu ina staid nádúrtha nó ar tuaslagadh nó ar fuaidreamh dóibh) nó táirgí ó mhianraí a fháil, nuair nach mianach atá ann ná nach é amháin atá ann tobar nó poll tóraíochta nó tobar agus poll tóraíochta i dteannta a chéile.

(3) Folaíonn “mianach” agus “cairéal”, faoi seach, aon áit ar an dromchla atá thart timpeall, nó de chóir, shloic an mhianaigh nó an chairéil agus é ar áitiú, maraon leis an mianach nó an cairéal, chun na mianraí a stóráil nó a aistriú nó chun críocha próisis a fho-ghabhann le mianraí a fháil, lena n-áirítear na mianraí sin a bhriseadh, a mhionbhrú, a mheilt, a chriathrú, a ní nó a chóiriú ach, faoina réir sin, ní fholaíonn siad aon áit ina ndéantar aon phróiseas monaraíochta.

(4) Chun críocha an Achta seo, is cuid de mhianach nó de chairéal aon áit atá ar áitiú ag úinéir an mhianaigh nó an chairéil agus a úsáidtear chun dramh uaidh a leagan ann, ach aon áit a úsáidtear amhlaidh i ndáil le dhá mhianach nó cairéal nó níos mó, agus atá ar áitiú ag úinéir aon cheann amháin acu, nó ag úinéirí aon dá cheann nó níos mó acu i gcoiteannas, measfar é a bheith ina chuid de cibé ceann de na mianaigh nó de na cairéil sin a threoróidh an tAire.

(5) Chun críocha an Achta seo, measfar gur cuid den mhianach nó den chairéal aon líne nó taobhlach (nach cuid d'iarnród é) atá ag freastal ar mhianach nó ar chairéal, ach, má fhreastalaíonn sé ar dhá cheann nó níos mó díobh, measfar é a bheith ina chuid de cibé ceann acu a threoróidh an tAire.

(6) Chun críocha an Achta seo, is cuid de mhianach nó de chairéal cóir iompair nó rópbhealach aerga a chuirfear ar fáil chun mianraí nó dramh a aistriú ón mianach nó ón gcairéal.

An bhrí atá le “úinéir”.

4. —(1) San Acht seo ciallaíonn “úinéir”, maidir le mianach nó cairéal, an duine a bheidh de thuras na huaire i dteideal é a oibriú.

(2) I gcás ina mbeidh oibriú cairéil á dhéanamh go hiomlán ag conraitheoir thar ceann an duine atá i dteideal é a oibriú, glacfar leis, chun críocha an Achta seo, gurb é an conraitheoir úinéir an chairéil gan an duine sin a áireamh.

(3) I gcás ina mbeidh beirt duine nó níos mó i dteideal cairéal a oibriú go neamhspleách, glacfar leis, chun críocha an Achta seo, gur duine de na daoine sin arb é ceadúnóir na ndaoine eile é is úinéir ar an gcairéal gan an chuid eile a áireamh.

(4) I gcás gnó duine a mbeifear le glacadh leis, de bhua na bhforálacha roimhe seo, gurb é is úinéir ar mhianach nó cairéal, a bheith á sheoladh ag leachtaitheoir, glacadóir nó bainisteoir, nó ag duine éigin eile a bheidh údaraithe le hordú cúirte chun é a sheoladh, glacfar leis, chun críocha an Achta seo, gurb úinéir breise ar an mianach nó an cairéal an leachtaitheoir, an glacadóir, an bainisteoir nó an duine eile sin.

Léiriú i gcoitinne.

1926, Uimh. 17 .

5. —(1) San Acht seo, mura n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt—

folaíonn “díobháil choirp” díobháil don sláinte;

ciallaíonn “páiste” duine faoi bhun aois fhágála na scoile;

folaíonn “sárú”—

(a) maidir le foráil den Acht seo, d'ordú faoin Acht seo nó de rialacháin, nó

(b) maidir le treoir, toirmeasc, srian, nó ceanglas a thabharfar nó a fhorchuirfear le fógra arna sheirbheáil faoin Acht seo nó dá bhua ag cigire, nó

(c) maidir le coinníoll a ghabhann le díolúine, toiliú, ceadú nó údarás arna dheonú nó arna thabhairt faoin Acht seo nó dá bhua ag an Aire nó ag cigire,

faillí i gcomhlíonadh na forála, na treorach, an toirmisc, an tsriain, an cheanglais nó an choinníll, agus déanfar “sárú” a fhorléiriú dá réir sin;

folaíonn “gás” múch nó galán;

ciallaíonn “rialacháin ghinearálta” rialacháin seachas rialacháin nach mbaineann ach le mianach nó le cairéal áirithe;

ciallaíonn “gaireas róptharlaithe faoi oibriú imtharraingthe” gaireas róptharlaithe a oibrítear go hiomlán trí ghníomhú imtharraingthe ar fheithicil nó feithiclí atá ceangailte de rópa atá ina chuid den ghaireas;

ciallaíonn “gaireas tochrais faoi oibriú imtharraingthe” gaireas tochrais a oibrítear go hiomlán trí ghníomhú imtharraingthe ar chuid de ar a bhfuil ualach á iompar;

ciallaíonn “cigire” cigire arna cheapadh faoin Acht seo;

folaíonn “imeachtaí dlíthiúla” eadráin;

ciallaíonn “gaireas róptharlaithe faoi oibriú meicniúil” gaireas róptharlaithe a oibrítear le hinneall do-aistrithe;

ciallaíonn “gaireas tochrais faoi oibriú meicniúil” gaireas tochrais a oibrítear le hinneall do-aistrithe;

folaíonn “mianraí” clocha, slinn, cré, gairbhéal, gaineamh agus fosuithe nádúrtha eile ach amháin móin;

ciallaíonn “an tAire” an tAire Tionscail agus Tráchtála;

ciallaíonn “fógra” fógra i scríbhinn;

ciallaíonn “tuismitheoir”, maidir le páiste nó ógánach, an té ag a bhfuil coimeád dlíthiúil an pháiste nó an ógánaigh agus más rud é, mar gheall ar an té sin a bheith as láthair nó ar chúis ar bith eile, nach bhfuil an páiste nó an t-ógánach in aontíos leis an té sin nó faoina choimeád iarbhír, folaíonn sé an té a bhfuil an páiste nó an t-ógánach in aontíos leis nó a bhfuil an páiste nó an t-ógánach faoina choimeád iarbhír;

ciallaíonn “tréimhse fostaíochta” an tréimhse (lena n-áirítear an t-am a cheadaítear le haghaidh béilí agus scíthe) ar laistigh de a fhéadfar duine a fhostú lá ar bith;

ciallaíonn “soilse ceadaithe”, maidir le mianach nó cuid de mhianach, lampaí sábhála glasáilte agus aon deis eile soilsiúcháin a n-údaraítear le rialacháin í a úsáid faoi thalamh i mianaigh go ginearálta, i mianaigh de chineál lena mbaineann an mianach sin, nó sa mhianach sin;

ciallaíonn an briathar “forordú” forordú le rialacháin;

ciallaíonn “iarnród” aon iarnród a úsáidtear le haghaidh tráchta phoiblí, cibé acu trácht paisinéirí, trácht earraí nó trácht eile é, agus folaíonn sé aon oibreacha de chuid an chomhlachta chorpraithe atá ag bainistí agus ag rialú an iarnróid arb oibreacha iad atá i gceangal leis an iarnród;

ciallaíonn “rialacháin” rialacháin arna ndéanamh ag an Aire;

ciallaíonn “duine freagrach”, maidir le mianach, an bainisteoir agus, maidir le cairéal, an t-úinéir;

folaíonn “bealach” cuid de bhealach ach ní fholaíonn sé easrais doshiúlta;

folaíonn “rópa” slabhra;

ciallaíonn “gaireas róptharlaithe” gaireas chun ualaí a iompar i bhfeithiclí atá ceangailte de rópaí;

folaíonn “áiseanna sláintíochta” múnlanna, leithris uisce, fiailtithe cré, poill luaithrigh, losáin agus aon áis dá samhail sin;

ciallaíonn “aois fhágála na scoile” an aois ag a scoireann an tAcht Freastal Scoile, 1926 , d'fheidhm a bheith aige;

ciallaíonn “sloc” sloc a bhfuil a bharr ar an dromchla nó a mbeartaítear é a bheith ansin;

ciallaíonn “rialacháin speisialta” rialacháin nach mbaineann ach le mianach nó cairéal áirithe;

folaíonn “slocán” winze;

ciallaíonn “freagrachtaí reachtúla” freagrachtaí faoin Acht seo, faoi orduithe arna ndéanamh faoin Acht seo, agus faoi rialacháin;

ciallaíonn “rialacha tacaíochta” rialacha arna ndéanamh faoi alt 55 chun aon chríche de chríocha na n-alt a bhaineann le tacaíocht i mianaigh;

ciallaíonn “siúlán” fad de bhealach i mianach a úsáidtear chun siúl go dtí ionaid oibre nó uathu;

ciallaíonn “easrais doshiúlta” easrais nach féidir do dhaoine siúl suas ann ar a gcaothúlacht réasúnach toisc ardú róghéar a bheith inti nó in aon chuid di (cibé acu dá thoisc sin amháin é nó dá thoisc sin maille le tosca eile);

ciallaíonn “seachtain” an tréimhse idir meánoíche oíche Shathairn agus meánoíche an oíche Shathairn ina dhiaidh sin;

ciallaíonn “gaireas tochrais”, maidir le sloc mianaigh nó slocán, gaireas chun ualaí a ísliú agus a ardú tríd an sloc nó an slocán;

ciallaíonn “bean” bean nach lú ná ocht mbliana déag a haois;

ciallaíonn “ógánach” duine a bhfuil aois fhágála na scoile slánaithe aige ach atá faoi bhun ocht mbliana déag d'aois.

(2) Chun críocha an Achta seo, measfar oibreacháin mhianaigh a bhfuil comhchóras aeraithe acu, nó aon chuid de chóras aeraithe acu i gcoiteannas, a bheith ina gcuid den mhianach céanna.

(3) Chun críocha an Achta seo—

(a) measfar go bhfolaíonn oibriú mianaigh sloc nó easrais a tholladh don mhianach;

(b) measfar go bhfolaíonn oibriú cairéil an scraith uachtair a bhaint ann;

(c) measfar mianach nó cairéal a bheith á oibriú d'ainneoin nach bhfuil d'oibríochtaí ar siúl ann ach oibríochtaí d'fhonn an mianach nó an cairéal a thréigean nó chun uisce nó ábhar a shníonn nuair a bhíonn sé fliuch a chosc ar shní amach as agus isteach i mianach nó i gcairéal atá buailte leis, ach ní mheasfar é a bheith á oibriú de bhíthin amháin go bhfuil oibríochtaí caidéalaithe ar siúl ann chun uisce a sholáthar do dhuine ar bith.

(4) Aon tagairtí atá san Acht seo do lampaí sábhála a úsáid mar réamhchúram sealadach, déanfar, maidir le mianach, iad a fhorléiriú mar thagairtí d'úsáid ócáideach nó uaineach a bhaint as lampaí sábhála glasáilte ag oibrithe atá ar fostú faoi thalamh sa mhianach in áit ina bhféadfadh solas nocht bheith contúirteach, agus déanfar, maidir le cuid faoi thalamh de mhianach, iad a fhorléiriú mar thagairtí d'úsáid ócaideach nó uaineach a bhaint as lampaí sábhála glasáilte ag oibrithe atá ar fostú sa chuid sin in áit den sórt sin.

(5) Déanfar tagairtí san Acht seo d'aon achtachán a fhorléiriú mar thagairtí don achtachán sin arna leasú le haon achtachán ina dhiaidh sin lena n-áirítear an tAcht seo.

Feidhm maidir leis an Stát.

6. —Baineann an tAcht seo le mianaigh agus cairéil is leis an Stát nó atá ar áitiú ag an Stát faoi mar a bhaineann sé le mianaigh agus cairéil i gcoitinne.

Caiteachais.

7. —Íocfar as airgead a sholáthróidh an tOireachtas, a mhéid a cheadóidh an tAire Airgeadais é, na caiteachais faoina rachaidh an tAire ag riaradh an Achta seo.

Rialacháin a leagan faoi bhráid Tithe an Oireachtais.

8. —Gach rialachán a dhéanfar faoin Acht seo leagfar é faoi bhráid gach Tí den Oireachtais a luaithe is féidir tar éis a dhéanta, agus má dhéanann ceachtar Teach, laistigh den lá is fiche a shuífidh an Teach sin tar éis an rialachán a leagan faoina bhráid, rún a rith ag neamhniú an rialacháin, beidh an rialachán ar neamhní dá réir sin ach sin gan dochar do bhailíocht aon ní a rinneadh roimhe sin faoin rialachán.

Comhairle a ghlacadh leis an Aire Sláinte maidir le rialacháin sláinte.

9. —Ní dhéanfaidh an tAire rialacháin faoin Acht seo maidir le sláinte daoine a fhostaítear ach amháin tar éis dó dul i gcomhairle leis an Aire Sláinte.

Aisghairm.

10. —Déantar leis seo na hAchtanna a luaitear sa Chéad Sceideal a aisghairm a mhéid a shonraítear sa tríú colún den Sceideal.

Ionstraimí agus cláir a fhanacht i bhfeidhm agus sealbhóirí oifige a choimeád in oifig.

1937, Uimh. 38 .

11. —(1) Aon ordú, rialachán, riail, deimhniú, díolúine, toiliú, ceadú, cead, fógra nó údarás a rinneadh nó a tugadh faoi aon achtachán a aisghairtear leis an Acht seo agus a bhí i bhfeidhm díreach roimh thosach feidhme an Achta seo, fanfaidh sé i bhfeidhm agus beidh éifeacht aige ionann is dá mba faoin Acht seo a rinneadh nó a tugadh é agus, sa mhéid gurbh fhéidir é a dhéanamh nó a thabhairt faoi fhoráil áirithe den Acht seo, measfar gur faoin bhforáil sin a rinneadh nó a tugadh é.

(2) Aon ordú, rialachán nó riail den sórt sin a rinneadh faoi chumhacht is infheidhmithe faoi fhoráil chomhréire den Acht seo le hionstraim de chineál éagsúil, measfar gurb ionstraim den chineál sin é.

(3) Aon duine i seilbh oifige nó ag gníomhú nó ag fónamh faoi réim nó de bhua achtacháin a aisghairtear leis an Acht seo, leanfaidh sé de bheith i seilbh oifige nó de ghníomhú nó d'fhónamh ionann is dá mba faoin bhforáil chomhréire den Acht seo a ceapadh é.

(4) Aon chlár a choimeádtar faoi achtachán a aisghairtear leis an Acht seo, measfar é a bheith ina chuid den chlár atá le coimeád faoin bhforáil chomhréire den Acht seo.

(5) Na forálacha atá san alt seo, is forálacha gan dochar d'fheidhm ghinearálta alt 21 den Acht Léiriúcháin, 1937 , maidir le héifeacht aisghairmeacha, iad.