An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (CUID X. Riarachán.) Ar Aghaidh (CUID XII. Feidhm an Achta.)

10 1955

AN tACHT MONARCHAN, 1955

CUID XI.

Cionta, Pionóis agus Imeachta Dlí.

Cionta i gcoitinne.

100. —(1) Má déantar sárú i monarcha, nó i ndáil léi nó maidir léi, ar aon fhoráil den Acht seo nó ar aon rialachán nó ordú faoi, beidh áititheoir, nó (más sárú é a ndéantar an t-únaer freagarthach ina leith leis an Acht seo nó faoi) únaer na monarchan, faoi réir a bhforáltar ina dhiaidh seo san Acht seo, ciontach i gcion faoin alt seo.

(2) Má sháraíonn duine fostaithe alt 125 den Acht seo nó má sháraíonn duine ar bith aon rialachán nó ordú faoin Acht seo a chuireas aon dualgas air go sainráiteach, beidh an duine sin ciontach i gcion faoin alt seo agus ní bheidh an t-áititheoir nó an t-únaer, pé acu é, ciontach i gcion de dheasca amháin gur sáraíodh an t-alt sin 125, nó gur sáraíodh an rialachán nó an t-ordú sin, pé acu é, mura gcruthaítear gur mhainnigh sé gach beart réasúnach a dhéanamh chun an sárú a chosc, ach ní measfar go mbaineann an fo-alt seo le haon dliteanas de chuid an áititheora nó an únaera i leith na nithe céanna de bhuaidh forála éigin eile seachas an t-alt sin 125 nó an rialachán nó an t-ordú sin.

(3) Má bhaineann áititheoir monarchan leas as aon eisceacht speisialta a ceadaítear leis an Acht seo nó faoi agus go mainneoidh sé aon choinníoll dá ngabhann leis an eisceacht a chomhlíonadh, measfar sárú a bheith déanta aige ar an bhforáil iomchuí den Acht seo nó ar rialachán nó ordú faoi.

(4) Má fostaítear daoine ar bith i monarcha ar shlí seachas do réir an Achta seo nó aon rialacháin nó orduithe faoi, measfar sárú ar leithligh a bheith déanta i leith gach duine ar leithligh a fostaítear amhlaidh.

(5) Má cruthaítear i gcás ciona faoin Acht seo a rinne cuideachta go ndearnadh an cion le toiliú nó cúlcheadú, nó gur héascaíodh a dhéanamh trí mhainneachtaint, aon stiúrthóra, bainisteora, rúnaí nó oifigigh eile de chuid na cuideachtan, measfar eisean, chomh maith leis an gcuideachta, a bheith ciontach sa chion agus dlífear imeachta a thionscnamh ina choinne agus é a phíonósú dá réir.

Fíneála i leith cionta nach bhforáltar aon phionós sainráite dóibh.

101. —Faoi réir a bhforáltar ina dhiaidh seo san Acht seo, aon duine a bheas ciontach i gcion faoin Acht seo nach bhforáltar aon phionós sainráite dó leis an Acht seo, dlífear, ar a chiontú ann go hachomair, fineáil nach mó ná fiche punt a chur air agus, má leantar tar éis an chiontuithe den tsárú ar ciontaíodh ina leith amhlaidh é, beidh sé (faoi réir ailt 102 den Acht seo) ciontach i gcion eile agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná cúig puint a chur air in aghaidh gach lae a leanadh amhlaidh den tsárú.

Cumhacht na cúirte chun a ordú go leigheasfar ábhar an tsáruithe.

102. —Má ciontaítear áititheoir nó únaer monarchan i gcion faoin Acht seo, féadfaidh an chúirt, i dteannta nó in ionad fíneáil a chur air, ordú a thabhairt dó pé bearta a sonrófar san ordú a dhéanamh, laistigh den am a sonrófar amhlaidh, chun na nithe a leigheas ar tharla an sárú ina leith, agus féadfaidh sé, ar iarratas d'fháil, an t-am a bheas sonraithe amhlaidh d'fhaidiú, agus i gcás ordú den tsaghas sin a dhéanamh ní bheidh an t-áititheoir nó an t-únaer faoi dhliteanas do réir an Achta seo maidir leis an sárú a bheith ar leanúint le linn an ama a cheadós an chúirt, ach más rud é, ar bheith caite don am sin do réir mar sonraíodh i gcéadóir nó mar faidíodh le hordú ina dhiaidh sin é, nach mbeidh an t-ordú comhlíonta, beidh an t-áititheoir nó an t-únaer, pé acu é, ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná cúig puint a chur air in aghaidh gach lae a leanfar den neamhchomhlíonadh.

Cion i gcás báis nó díobhála.

103. —(1) Má maraítear aon duine, nó má éagann sé nó má déantar aon díobháil choirp dó, de dheasca áititheoir nó únaer monarchan do shárú aon fhorála den Acht seo nó aon rialacháin nó orduithe faoi, beidh an t-áititheoir nó an t-únaer, gan dochar d'aon chion eile, ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná dhá chéad punt a chur air, ach—

(a) ní bheidh an t-áititheoir nó an t-únaer ciontach i gcion faoin alt seo má rinneadh inchúiseamh ina choinne faoin Acht seo, i leith an ghnímh nó na mainneachtana ba thrúig leis an mbás nó leis an díobháil, d'éisteacht agus a dhíbhe sarar tharla an bás nó ar díobháil,

(b) i gcás díobhála don tsláinte, ní bheidh an t-áititheoir nó an t-únaer ciontach i gcion faoin alt seo murb é an sárú ba thrúig dhíreach leis an díobháil.

(2) Féadfar an t-iomlán nó aon chuid d'fhíneáil i leith ciona faoin alt seo d'úsáid mar chinnfeas an chúirt agus, go sonrach, féadfaidh an chúirt a chinneadh go ndéanfar an t-iomlán nó aon chuid den fhíneáil d'úsáid, i gcás báis dhuine, chun tairbhe do theaghlach an duine mhairbh nó, i gcás díobhála, chun tairbhe don duine díobhálaithe nó a theaghlaigh, ach ní oibreoidh aon úsáid den tsaghas chun cosc a chur le saothrú aon imeachta sibhialta maidir leis an mbás nó an díobháil.

Cion ag tuismitheoir.

104. —Má fostaítear ógánach i monarcha ar mhodh go sáraítear aon fhoráil den Acht seo, beidh tuismitheoir an ógánaigh, mura gcruthaí sé gur gan a thoiliú, a chúlcheadú, ná a mhainneachtaint thoiliúil, a tharla an sárú, ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná dhá phunt a chur air.

Brionnú ar dheimhnithe, etc.

105. —Duine ar bith—

(a) a bhrionnós nó a ghóchumfas aon deimhniú is gá do réir nó faoi réim nó chun críocha an Achta seo nó aon orduithe nó rialacháin faoi,

(b) a bhéarfas nó a shíneos aon deimhniú den tsaghas sin agus a fhios aige é a bheith bréagach in aon tsonra ábhartha.

(c) a rithfeas nó a úsáidfeas go feasach aon deimhniú den tsaghas sin a bheas brionnaithe, góchumtha nó bréagach mar adúradh,

(d) a rithfeas nó a úsáidfeas go feasach, mar dheimhniú a bhaineas le duine ar bith, aon deimhniú den tsaghas sin nach mbaineann leis an duine sin,

(e) a phearsanós aon duine a bheas ainmnithe in aon deimhniú den tsaghas sin,

(f) a chuirfeas i gcéill go bréagach gur cigire é,

(g) a chúlcheadós go toiliúil aon bhrionnú, góchumadh, tabhairt, síniú, rith, úsáid, pearsanú nó cur-i-gcéill mar adúradh,

(h) a chuirfeas go toiliúil taifead bréagach in aon chlár, fógra, deimhniú nó doiciméad is gá, do réir nó faoi réim nó chun críocha an Achta seo nó aon orduithe nó rialacháin faoi, a choimeád nó a sheirbheáil nó a chur ar aghaidh,

(i) a dhéanfas nó a shíneos go toiliúil dearbhú bréagach is gá do réir nó faoi réim nó chun críche an Achta seo nó aon orduithe nó rialacháin faoi,

(j) a úsáidfeas go feasach aon taifead nó dearbhú bréagach mar adúradh,

beidh sé, gan dochar d'aon chion eile, ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná ceathracha punt a chur air nó, de rogha na cúirte, príosúntacht ar feadh téarma nach sia ná trí mhí nó an fhíneáil sin agus an phríosúntacht sin le chéile.

Cion a bhfuil an t-áititheoir nó an t-únaer faoi dhliteanas ina leith dá dhéanamh iarbhír ag duine eile.

106. —Más rud é i gcás gnímh nó mainneachtana a bhfuil áititheoir nó únaer faoi dhliteanas ina leith faoin Acht seo gur gníomhaire nó seirbhíseach nó oibrí éigin, nó duine éigin eile, a rinne iarbhír an gníomh nó an mhainneachtaint, beidh an gníomhaire, an seirbhíseach, an t-oibrí nó an duine eile sin ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú go hachomair dlífear an fhíneáil chéanna a chur air a cuirfí air dá mba é an t-áititheoir nó an t-unaer é, do réir mar bheas.

An t-áititheoir nó an t-únaer a dhíolmhadh i geasanna áirithe.

107. —(1) Má cúisítear áititheoir nó únaer monarchan i gcion faoin Acht seo, beidh sé i dteideal, ar é do thabhairt faisnéise go cuí agus do thabhairt fógra trí lá ar a laghad i scríbhinn don inchúisitheoir go bhfuil sin ar intinn aige aon duine eile a gcuirfidh sé ina leith gurb é an ciontóir iarbhír é a thabhairt os comhair na cúirte an tráth a bheas ceaptha chun an cúiseamh d'éisteacht.

(2) Áirítear ar na daoine a bheas áititheoir nó únaer monarchan i dteideal, faoi fho-alt (1) den alt seo, a thabhairt os comhair na cúirte mar chiontóir iarbhír, duine ar bith a gcuirfidh sé ina leith gurb é an ciontóir iarbhír é, pé acu gníomhaire nó seirbhíseach dó an duine sin nó nach ea.

(3) Más rud é, i gcás lena mbaineann fo-alt (1) den alt seo, go gcruthófar go ndearnadh an cion agus go gcruthóidh an t-únaer nó an t-áititheoir chun sástachta na cúirte—

(a) go ndearna sé gach dícheall chun comhlíonadh na forála iomchuí den Acht seo nó de rialachán nó d'ordú faoi a chur i bhfeidhm, agus

(b) gur gan a thoiliú, a chúlcheadú, ná a mhainneachtaint thoiliúil, a rinne an duine eile a gcuireann sé ina leith gurb é an ciontóir iarbhír é an cion,

ciontófar an duine eile sin go hachomair sa chion, agus ní bheidh an t-áititheoir nó an t-únaer ciontach sa chion, agus, de rogha na cúirte, dlífidh an duine a ciontófar amhlaidh aon chostais a ghabh leis an himeachta d'íoc freisin.

(4) Beidh de cheart ag an inchúisitheoir, in aon chás lena mbaineann fo-alt (1) den alt seo, an t-áititheoir nó an t-únaer, má thugann sé fianaise, agus aon fhinnéithe a ghairmfeas sé i dtacaíocht lena chúiseamh, a chroscheistiú, agus fianaise fhrisnéiseach a thabhairt ar aird.

(5) Nuair a taispeánfar chun sástachta cigire, an tráth a fionnfar cion faoin Acht seo—

(a) go ndearna áititheoir nó únaer (pé acu é) na monarchan gach dícheall chun comhlíonadh na forála iomchuí den Acht seo nó de rialachán nó d'ordú faoi a chur i bhfeidhm,

(b) cé hé an duine a rinne an cion, agus

(c) gur gan toiliú, cúlcheadú, ná mainneachtaint thoiliúil, an áititheora nó an únaera agus contrártha dá orduithe a rinneadh an cion,

tionscnófar imeachta i gcoinne an duine a gcreideann an cigire gurb é an ciontóir iarbhír é, gan imeachta a thionscnamh ar dtús i gcoinne an áititheora nó an únaera.

Imeachta i gcoinne daoine seachas áititheoirí nó únaerí.

108. —I gcás ina ndéantar faoin Acht seo aon duine a chur in ionad an áititheora nó an únaera maidir le haon fhorála den Acht seo, ansin, más rud é chun críche aon fhorála acu go gceanglaítear nó go n-údaraítear, leis an Acht seo nó faoi, aon ordú, toghairm, fógra nó imeacht a sheirbheáil ar an áititheoir nó ar an únaer nó a thionscnamh ina leith, ceanglaítear nó údaraítear (do réir mar bheas) leis seo é a sheirbheáil ar an duine sin nó a thionscnamh ina leith.

Unaer innill a bheith faoi dhliteanas i gcásanna áirithe in ionad an áititheora.

109. —Más rud é in aon mhonarcha gur duine éigin seachas áititheoir na monarchan is únaer nó fruilitheoir ar inneall nó acra a gluaistear le cumhacht mheicniúil, measfar, chomh fada agus a bhaineas le haon chion faoin Acht seo a déanfar maidir le duine atá ar fostú san inneall nó san acra sin nó ina leith nó i ndáil leis, agus atá ar fostú nó a íoc ag an únaer nó ag an bhfruilitheoir, gurb é an t-únaer nó an fruilitheoir sin áititheoir na monarchan.

Inchúiseamh leith cionta. etc.

110. —(1) Féadfaidh an tAire inchúiseamh a dhéanamh i leith aon chiona faoin Acht seo.

(2) Más é atá i gcion faoin Acht seo sárú ar fhoráil atá le cur i bhfeidhm ag údarás sláintíochta féadfaidh an t-údarás sláintíochta inchúiseamh a dhéanamh i leith an chiona.

(3) I dtoghairm i leith ciona faoin Acht seo is leor a líomhnadh gur monarcha do réir bhrí an Achta seo an mhonarcha agus ainm an duine a ndealraíonn sé gurb é áititheoir na monarchan é nó, más gnólucht an t-áititheoir, ainm an ghnóluchta a lua.

(4) Más rud é, i gcás nó de dhroim aon tionóisce i monarcha, go ndéanfaidh an binse nó an chúirt a ceapfar chun fiosrúchán foirmiúil a dhéanamh faoin Acht seo nó faoi na Boiler Explosions Acts, 1882 and 1890, tuarascáil a thabhairt, nó go mbeidh inchoisne cróinéara ann, agus gur léir ón tuarascáil, nó ó na himeachta ag an inchoisne, go raibh aon cheann d'fhorála an Achta seo, nó aon rialachán nó ordú faoi, gan comhlíonadh tráth na tionóisce nó roimhe sin, féadfar, trath ar bith laistigh de thrí mhí tar éis an tuarascáil a thabhairt nó an t-inchoisne a chríochnú imeachta achomhaire a thionscnamh i gcoinne aon duine a ndlífear imeachta a bhunú ina choinne mar gheall ar an neamhchomhlíonadh sin.

(5) Má déantar aon chion faoin Acht seo trí mhainneachtaint i scrúdú a dhéanamh, tuarascáil a chur isteach nó rud éigin eile a dhéanamh, ag tráth nó laistigh de thréimhse a sonraítear leis an Acht seo nó le haon rialachán nó ordú faoi, measfar an cion a bheith ar leanúint go dtí go mbeidh an scrúdú déanta, an tuarascáil ourtha isteach nó an rud eile déanta, pé acu sin é.

Achomhairc i gcoinne orduithe a rinneadh ar ghearán.

111. —Aon duine arb ábhar éagóra aige ordú a rinne an Chúirt Dúiche ag cinneadh gearáin faoin Acht seo, féadfaidh sé achomharc a dhéanamh ina choinne chun an bhreithimh den Chúirt Chuarda ar laistigh dá chuaird atá an teach cúirte inar tugadh breith na Cúirte Dúiche, agus beidh breith an bhreithimh den Chúirt Chuarda ar aon achomharc den tsaghas sin ina breith chríochnaitheach dhochloíte agus ní féadfar achomharc a dhéanamh ina coinne.

Forála speisialta maidir le fianaise.

112. —(1) Má gheibhtear duine i monarcha (nach monarcha gan d'fhostaithe inti ach daoine den aon-teaghlach a chónaíos inti) aon tráth a bheas obair ar siúl nó an t-inneallra ar gluaiseacht, taobh amuigh de thrátha béilí nó scíthe, measfar chun críocha an Achta seo, go dtí go gcruthófar a mhalairt, é a bheith ar fostú an tráth sin sa mhonarcha.

(2) Más rud é, in aon imeachta faoin Acht seo maidir le duine a líomhantar gur ógánach é, go measfaidh an chúirt go ndealraíonn an duine sin bheith faoi bhun ocht mbliana déag agus os cionn ceithre bliana déag d'aois is ar an gcosantóir a bheas a chruthú nach ógánach an duine sin.

(3) I gcás ina gceanglaítear leis an Acht seo, nó le haon rialachán nó ordú faoi, aon ní a thaifeadadh sa chlár ginearálta nó in aon chlár nó taifead eile, beidh an ní a thaifid áititheoir monarchan, nó a taifeadadh thar a cheann, inghlactha ina choinne mar fhianaise ar na fíorais a bheas ráite ann, agus má fágadh gan taifeadadh aon ní a gceanglaítear amhlaidh é a thaifeadadh maidir le comhlíonadh aon fhorála den Acht seo nó d'aon rialachán nó ordú faoi, beidh sin inghlactha mar fhianaise nár comhlíonadh an fhoráil.

Doiciméid a sheirbheáil agus a chur ar aghaidh.

113. —(1) Aon doiciméad (lena n-áirítear aon toghairm nó ordú) a gceanglaítear nó a n-údaraítear faoin Acht seo é a sheirbheáil ar dhuine ar bith, nó a chur chuige, féadfar é a sheirbheáil nó é a chur ar aghaidh—

(a) trína sheachadadh don duine sin nó, i gcás comhpháirtíochta, d'aon duine de na comhpháirtithe, nó trína fhágaint ag áit chónaithe an duine sin nó trína chur leis an bpost go dtí a áit chónaithe,

(b) i gcás únaera nó áititheora mhonarchan, ar aon mhodh acu sin adúradh nó tríd an doiciméad nó cóip dhílis de a sheachadadh d'aon duine sa mhonarcha a dhealraíos gan a bheith faoi bhun sé bliana déag d'aois.

(2) Féadfar aon doiciméad dá dtagartar i bhfo-alt (1) den alt seo a sheoladh, chun é a sheirbheáil ar áititheoir monarchan nó a chur chuige faoin Acht seo, go dtí “an t-áititheoir” ag seoladh poist ceart na monarchan, gan aon ainm ná tuairisc thairis sin.

(3) Chun críocha an ailt seo, measfar cuideachta a cláraíodh faoi na hAcht Cuideachtan, 1908 go 1924, a bheith ina cónaí ag a hoifig chláraithe, agus measfar gach comhlucht corpraithe eile agus gach comhlucht neamhchorpraithe a bheith ina chónaí ag a phríomh-oifig nó a phríomh-áit ghnótha sa Stát.

Deimhnithe breithe.

114. —(1) Más gá aois aon duine d'fháil nó a chruthú chun críocha an Achta seo, beidh duine ar bith, ar fhoréileamh scríofa a chur isteach a bheas i pé foirm, agus ina mbeidh pé sonraí, a ordós an tAire Sláinte agus ar an táille cheaptha d'íoc, i dteideal cóip dheimhnithe de thaifeadadh breithe an duine sin i gclár na mbreitheanna d'fháil faoi láimh an chláraitheora nó an chláraitheora mhaoirseachta nó an duine eile ag a bhfuil an clár á choimeád, agus soláthróidh gach cláraitheoir breitheanna agus gach cláraitheoir maoirseachta nó duine eile ag a bhfuil an clár á choimeád, foirmeacha don fhoréileamh sin saor in aisce ar iad d'iarraidh.

(2) Féadfaidh an tAire Sláinte, le toiliú an Aire agus an Aire Airgeadais, táillí a cheapadh, le rialacháin, chun críocha an ailt seo.

Cumhacht na Cúirte Cuarda chun comhaontuithe a mhodhnú.

115. —Má tharlann, de dhroim comhaontuithe idir únaer agus áititheoir áitribh a bhfuil an t—iomlán nó aon chuid de ligthe mar mhonarcha, go gcoisctear an t-únaer nó an t-áititheoir sin ó aon athruithe, déanmhais nó athruithe eile a dhéanamh ar an áitreabh atá riachtanach chun go bhféadfaidh sé aon fhorála den Acht seo nó aon rialachán nó ordú faoi a chomhlíonadh, nó chun bheith i gcomhréir le haon chaighdeán nó ceanglas a forchuirtear leis an Acht seo nó faoi, féadfaidh sé ordú d'iarraidh faoin alt seo ar an gCúirt Chuarda agus féadfaidh an Chúirt, tar éis éisteacht a thabhairt do na páirtithe agus d'aon fhinnéithe is mian leo a ghairm, ordú a dhéanamh a chuirfeas ar ceal, nó a mhodhnós, téarmaí an chomhaontuithe do réir mar is dóigh leis an gCúirt is cóir agus is cothrom in imthosca an cháis.

Cumhacht na Cúirte Cuarda chun costais a chionroinnt.

116. —Má tharlann, in aon áitreabh a bhfuil an t-iomlán nó aon chuid de ligthe mar mhonarcha, gur gá aon athruithe déanmhais nó athruithe eile chun aon fhoráil den Acht seo, nó aon rialachán nó ordú faoi, a chomhlíonadh, nó chun bheith i gcomhréir le haon chaighdeán nó ceanglas a forchuirtear leis an Acht seo nó faoi, agus go líomhnóidh an t-únaer nó an t-áititheoir (pé acu é) gur ceart an t-iomlán nó aon chuid de chostais na n-athruithe a bheith ar an áititheoir nó ar an únaer, féadfaidh an t-únaer nó an t-áititheoir ordú d'iarraidh faoin alt seo ar an gCúirt Chuarda agus féadfaidh an Chúirt, tar éis éisteacht a thabhairt do na páirtithe agus d'aon fhinnéithe is mian leo a ghairm, ordú a dhéanamh maidir leis na costais nó lena gcionroinnt do réir mar is dóigh leis an gCúirt is cóir agus is cothrom in imthosca an cháis, ag féachaint do théarmaí aon chonartha idir na páirtithe, nó ar a mhalairt féadfaidh an Chúirt, má iarrann an t-únaer nó an t-áititheoir é, an léas d'fhorceannadh.