An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (AN tACHT LEASA SHÓISIALAIGH, 1952) Ar Aghaidh (CUID II. Daoine Árachaithe agus Rannóoca.)

11 1952

AN tACHT LEASA SHÓISIALAIGH, 1952

CUID I.

Reamhraiteach agus Ginearálta.

Gearrtheideal.

1. —Féadfar an tAcht Leasa Shóisialaigh, 1952, a ghairm den Acht seo.

Léiriú.

2. —(1) San Acht seo, ach amháin mar a n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt—

folaíonn “talmhaíocht” feirmeoireacht déiríochta agus úsáid talún mar thalamh féaraigh, móinéir nó innír nó mar thalamh úllghoirt nó talamh sailí nó talamh coille nó le haghaidh garraí mhargaidh nó garraí altran;

ciallaíonn “oifigeach achomairc” duine a shealbhaíos oifig mar oifigeach achomhairc faoi alt 43;

tá leis an abairt “an lá ceaptha” an bhrí a bheirtear di in alt 72;

ciallaíonn “tairbhí” duine atá i dteideal sochair;

ciallaíonn “sochar” sochar faoin Acht seo;

ciallaíonn “bliain sochair”, maidir le duine ar bith, pé tréimhse chaoga agus dhá sheachtain ranníoca nó chaoga agus trí seachtaine ranníoca a hordófar;

ciallaíonn “seachtain ranníoca” tréimhse sheacht lá ag tosnú meán oíche an Domhnaigh, agus ciallaíonn “bliain ranníoca”, maidir le duine ar bith, pé tréimhse chaoga agus dhá sheachtain ranníoca nó chaoga agus trí seachtaine ranníoca a hordófar;

ciallaíonn “oifigeach breithiúnachta” duine a shealbhaíos oifig mar oifigeach breithiúnachta faoi alt 41;

ní fholaíonn “seirbhís tís” seirbhís a bheirtear ar shlí seachas maidir le teaghlach agus áit chónaithe an fhostóra;

tá leis an abairt “ranníocóir fostaithe” an bhrí a bheirtear di i bhfo-alt (1) d'alt 4;

tá leis an abairt “ranníoc fostóra” an bhrí a bheirtear di in alt 5;

tá leis an abairt “ranníoca fostaíochta” an bhrí a bheirtear di in alt 5;

ciallaíonn “teacht faoi árachas”, maidir le duine ar bith, dáta a theachta chun bheith ina dhuine árachaithe;

tá leis an abairt “an Ciste” an bhrí a bheirtear di i bhfo-alt (1) d'alt 39;

ciallaíonn duine a bheith “éagumasach chun oibre” é a bheith éagumasach chun oibre de dheasca galair shonraigh nó míchumais shonraigh choirp nó mheabhrach nó é a bheith arna mheas, do réir rialachán, a bheith éagumasach amhlaidh;

ciallaíonn “méadú”, maidir le haon tsochar, méadú faoi alt 26 nó alt 27;

ciallaíonn “cigire” duine a shealbhaíos oifig mar chigire faoi alt 49;

tá leis an abairt “cártaí árachais” an bhrí a bheirtear di i bhfo-alt (1) d'alt 8;

tá leis an abairt “stampaí árachais” an bhrí a bheirtear di i bhfo-alt (1) d'alt 8;

ciallaíonn “fostaíocht inárachuithe” fostaíocht de shaghas go mba ranníocóir fostaithe duine, os cionn sé bliana déag d'aois agus faoi bhun aoise inphinsin, a bheadh fostaithe léi;

ciallaíonn “duine árachaithe” duine atá árachaithe faoin Acht seo;

ciallaíonn “an tAire” an tAire Leasa Shóisialaigh;

ciallaíonn “dílleachta”—

(a) leanbh cáilithe is leanbh dlisteanach, a bhfuil a thuismitheoirí marbh agus, má tá leas-thuismitheoir aige, nach gcónaíonn go rialta leis an leas-thuismitheoir ná le duine atá pósta, agus a chónaíos, leis an leas-thuismitheoir, nó

(b) leanbh cáilithe, is leanbh neamhdhlisteanach, a bhfuil a mháthair marbh agus a bhfuil a athair marbh nó nach fios cé hé a athair agus, má mhaireann fear céile a mháthar, nach gcónaíonn go rialta leis an bhfear céile sin ná le bean atá pósta, agus a chónaíos, leis an bhfear céile sin;

ciallaíonn “aois inphinsin” seachtó bliain d'aois;

ciallaíonn an briathar “ordú” ordú le rialacháin;

ciallaíonn “leanbh cáilithe” duine—

(a) atá faoi bhun sé bliana déag d'aois,

(b) a bhfuil gnáth-chónaí air sa Stát, agus

(c) nach bhfuil ar coinneáil i scoil cheartúcháin ná i scoil saothair;

ciallaíonn “rialacháin” rialacháin arna ndéanamh ag an Aire faoin Acht seo;

ciallaíonn “coinníollacha ranníoca iomchuí”, maidir le sochar d'aon chineál, na coinníollacha ranníoca le haghaidh sochair den chineál sin;

tá leis an abairt “ranníoca saorálacha” an bhrí a bheirtear di in alt 5;

tá leis an abairt “ranníocóir saorálach” an bhrí a bheirtear di in alt 4.

(2) Chun críocha an Achta seo—

(a) measfar duine a bheith os cionn aon aoise a luaitear ann má tá an aois sin slán aige agus measfar é a bheith faoi bhun aon aoise a luaitear ann mura bhfuil an aois sin slán aige;

(b) measfar duine a bheith idir dhá aois a luaitear ann má tá an chéad aois a luaitear slán aige agus mura bhfuil an dara haois a luaitear slán aige;

(c) measfar nach bhfuil sé bliana déag d'aois slán ag duine go dtí tosach an lae atá cothrom sé bliana déag ón lá a rugadh é, agus mar sin d'aon aois eile;

(d) féadfar, chun a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil ranníoc iníoctha i leith aon duine áirithe, nó cad é an ráta ar a bhfuil ranníoc iníoctha, a fhoráil le rialacháin go measfar gur shlánaigh an duine sin i dtús seachtaine ranníoca, nó nár shlánaigh sé go dtí deireadh seachtaine ranníoca, aon aois a shlánaigh sé i rith na seachtaine sin.

(3) Aon tagairt atá san Acht seo do ranníoca, déanfar, má tá an tagairt gan cáiliú, í d'fhorléiriú, ach amháin mar a n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt, mar thagairt a fholaíos tagairt do ranníoca fostaíochta agus tagairt do ranníoca saorálacha.

(4) Féadfar a shonrú le rialacháin, maidir le haon aicme nó cineál fostaíochta inárachuithe, cé hiad na daoine a háireofar chun críocha an Achta seo mar fhostóirí ranníocóirí fostaithe atá ar fostú sa bhfostaíocht sin.

(5) Ní déanfar tagairtí san Acht seo d'fhostóir ranníocóra fhostaithe d'fhorléiriú mar thagairtí a fholaíos tagairtí d'fhostóir an ranníocóra sin in aon fhostaíocht nach fostaíocht inárachuithe.

(6) Déanfar aon cheist a bhainfeas le cónaí rialta linbh cháilithe a chinneadh, chun críocha an Achta seo, do réir fo-ailt (2) d'alt 5 den Acht Liúntas Leanaí (Leasú), 1946 (Uimh. 8 de 1946) , agus na rialacha faoin bhfo-alt sin.

(7) I gcás leanbh cáilithe d'uchtáil faoi aon Acht a dhéanas socrú i dtaobh leanaí d'uchtáil (pé acu roimh an Acht seo a rith nó dá éis sin a rithfear é), ansin, chun críocha an Achta seo—

(a) áireofar an leanbh feasta amhail is dá mba é leanbh an uchtóra nó na n-uchtóirí é a rugadh dó, di nó dóibh de phósadh dleathach agus nár leanbh dhuine ar bith eile é agus, má ba dhílleachta é díreach sarar huchtaíodh é, amhail is nár dhílleachta feasta é, agus

(b) i gcás gan ach an t-aon uchtóir amháin a bheith ann, má bhíonn, tar éis na huchtála, aon fheidhm á tabhairt maidir leis an leanbh don mhíniú ar “dílleachta” atá i bhfo-alt (1) den alt seo, cuirfear “a bhfuil a thuismitheoir marbh” i mír (a) den mhíniú sin in ionad “a bhfuil a thuismitheoirí marbh”.

(8) Déanfar tagairtí san Acht seo d'aon achtachán d'fhorléiriú mar thagairtí don achtachán sin arna leasú nó arna leathnú le haon achtachán ina dhiaidh sin.

Forála ginearálta maidir le rialacháin.

3. —(1) Féadfaidh an tAire rialacháin a dhéanamh—

(a) chun aon chríche a bhforáltar le haon cheann d'fhorála an Achta seo go bhféadfar rialacháin a dhéanamh ina taobh, agus

(b) chun aon ní nó rud d'ordú dá dtagartar san Acht seo mar ní nó rud atá ordaithe nó le hordú.

(2) Ach amháin sa mhéid go bhforálann an tAcht seo a mhalairt, féadfar aon chumhacht d'fheidhmiú dá dtugtar leis an Acht seo chun rialacháin a dhéanamh—

(a) maidir leis na cásanna go léir lena mbaineann an chumacht, nó maidir leis na cásanna sin go léir faoi réir eisceachtaí sonraithe, nó maidir le haon chásanna sonraithe nó aon aicmí sonraithe cásanna, agus

(b) ionas go ndéanfar, maidir leis na cásanna a bhfeidhmeofar ina leith í—

(i) an socrú iomlán a bhfuil cumhacht chuige nó aon tsocrú is lú ná sin (pé acu trí eisceacht nó eile é).

(ii) an socrú céanna maidir leis na cásanna go léir a bhfeidhmeofar an chumhacht ina leith nó socrú éagsúil do chásanna éagsúla nó d'aicmí éagsúla cásanna nó socrú éagsúil maidir leis an gcás céanna nó leis an aicme chéanna cásanna chun críocha éagsúla den Acht seo,

(iii) aon tsocrú den tsórt sin gan choinníoll nó faoi réir aon choinníll shonraithe.

(3) Gan dochar d'aon fhoráil shonrach san Acht seo, is cead go mbeadh in aon rialacháin pé forála fo-ghabhálacha nó forlíontacha a chífear don Aire a bheith oiriúnach chun críocha na rialachán.

(4) Beidh na nithe seo a leanas faoi réir a gceaduithe ag an Aire Airgeadais:—

(a) rialacháin chun críocha ailt 12, ailt 28, fo-ailt (2) d'alt 37, ailt 60, ailt 66 nó fo-ailt (1) d'alt 69 den Acht seo,

(b) rialacháin chun críocha ailt 8 den Acht seo a mhéid a bhaineas na rialacháin leis na taillí dá dtagartar i bhfo-alt (2) den alt sin,

(c) ordú chun críocha ailt 64, ailt 71, ailt 72 nó ailt 83 den Acht seo,

(d) dréacht de rialacháin faoi fho-alt (6) d'alt 4, fo-alt (9) d'alt 6 nó fo-alt (4) d'alt 14.

(5) Déanfar rialacháin (nach rialacháin a gceanglann an tAcht seo dréacht díobh a cheadú trí rún ó gach Teach den Oireachtas) a leagadh faoi bhráid gach Tí den Oireachtas a luaithe is féidir tar éis a ndéanta agus, má dhéanann ceachtar Teach, laistigh den lá agus fiche a shuífeas an Teach sin tar éis na rialacháin a leagadh faoina bhráid, rún a rith ag neamhniú na rialachán, beidh na rialacháin ar neamhní dá réir sin, ach sin gan dochar do bhailíocht aon ní a rinneadh roimhe sin faoi na rialacháin.