CUID III.

Cumhachta agus Dualgais Ghinearalta an Bhoird.

13. —(1) Faoi réir forál an Achta seo, beidh ag an mBord, laistigh nó lasmuigh den Stát, i dteannta aon chumhacht eile a dílsítear ann nó a bheirtear dó le haon fhoráil eile den Acht seo, cumhacht—

(a) chun seirbhísí iompair d'oibriú,

(b) chun marsantas a chonsíniú,

(c) chun comhaontuithe nó comhshocraíochta a dhéanamh agus a chur i gcrích le pearsa ar bith a bheas ag seoladh gnótha mar iompróir paisnéirí nó marsantas, ag déanamh socruithe chun paisnéirí nó marsantas d'iompar ag an mBord agus ag an bpearsa eile sin nó thar a gceann faoin aon-chonradh nó ar tháille lánturais nó sna feithiclí nó sna gabhadáin chéanna, pé acu is leis an mBord iad nó nach ea,

(d) chun marsantas a stóráil, pé acu bheas nó nach mbeidh an Bord tar éis an marsantas sin d'iompar nó chun é d'iompar,

(e) chun aon óstlann, ionad pronnlaigh nó seirbhís phronnlaigh a sheoladh a bhí á sheoladh ag ceachtar de na gnóthairí díscaoilte nó ag aon ghnóthaire iompair eile a dtógfaidh an Bord a ghnóthas iompair nó cuid dá ghnóthas iompair chuige faoin Acht seo agus chun cóiríocht chónaithe, ionaid phronnlaigh (lena n-áirítear óstlanna agus proinntithe) agus seirbhísí pronnlaigh a sholáthar dá phaisnéirí agus do dhaoine eile,

(f) chun pé taitneamhachta agus saoráidí le haghaidh paisnéirí agus daoine eile a sholáthar is dóigh leis an mBord is gá nó is fóirstineach a sholáthar,

(g) chun aon ghníomhachta (pé acu a luaitear nó nach luaitear iad in aon mhír roimhe seo den alt seo) a sheoladh a bhí á seoladh ag ceachtar de na gnóthairí díscaoilte nó ag aon ghnóthaire iompair eile a dtógfaidh an Bord a ghnóthas iompair nó cuid dá ghnóthas iompair chuige faoin Acht seo,

(h) chun aon ní d'fhoirgniú, a mhonarú, a cheannach, d'fhruiliú, a ligean, a chothabháil agus a dheisiú is gá chun paisnéirí nó marsantas d'iompar d'iarnród, de bhóthar, de mhuir nó d'uisce-bhealach intíre nó ar shlí eile chun críocha gnóthais iompair,

(i) chun stáisiúin, iostaí, garáistí, céibheanna, calaidh, lamairní, cuanta, ceardlanna, oifigí agus foirgintí agus saoráidí poirt eile a sholáthar agus a threalmhú, agus chun oibreacha eile a dhéanamh i ndáil lena ghnóthas nó chun críocha a ghnóthais,

(j) chun rothdhíle iarnróid, feithiclí bóthair, longa, báirsí, lictéirí, báid tarrainge, báid pheire agus feithiclí nó árthaí eile, a gluaistear nó a tiomáintear nó a tarraingtear le cumhacht mheicniúil, cumhacht leictreachais, cumhacht ainmhí nó cumhacht eile, a sholáthar, a shealbhú, d'fhruiliú, a ligean nó d'úsáid agus chun an céanna a rith agus d'oibriú,

(k) chun talamh a cheannach nó chun talamh a thógaint ar léas nó faoi aon tsórt tionóntachta,

(l) chun comhaontuithe nó comhshocraíochta oibriúcháin a dhéanamh chun duine ar bith do sholáthar seirbhísí iompair a ceangaltar ar an mBord nó a húdaraítear don Bhord a sholáthar, nó chun an Bord do sholáthar aon tseirbhísí iompair a bhfuil de chumhacht ag aon phearsa eile iad a sholáthar,

(m) chun aon ní a dhéanamh d'fhonn méadú ar oilteacht na ndaoine atá ar fostú nó le fostú ag an mBord nó ar éifeachtúlacht trealaimh an Bhoird nó ar éifeachtúlacht na slí ina n-oibrítear an trealamh sin, lena n-áirítear an Bord do sholáthar saoráidí le haghaidh tréineála, oideachais agus taighde agus an Bord do thabhairt chúnaimh do dhaoine eile chun iad a sholáthar,

(n) chun comhlachais, clubanna, forais, cistí, iontaobhais agus áiseanna a bhunú agus a chothabháil a meastar a raghadh chun leasa a fhostaithe nó a iarfhostaithe agus cleithiúnaithe nó gaolta na bhfostaithe nó na n-iarfhostaithe sin, nó chun cabhrú lena leithéid a bhunú agus a chothabháil,

(o) chun íocaíochta a dhéanamh i leith árachais chun tairbhe gach duine nó aon duine dá fhostaithe nó dá iarfhostaithe nó chun tairbhe cleithiúnaithe nó gaolta na n-iarfhostaithe sin,

(p) chun síntiúis d'íoc nó airgead a ráthú le haghaidh cuspóirí carthanúla nó daoncharadais nó le haghaidh aon fhorais nó le haghaidh aon chuspóra phoiblí nó ghinearálta nó fhóintigh,

(q) chun gach ní eile a dhéanamh ar dóigh leis an mBord go mba usaide gnó an Bhoird a sheoladh go cuí.

(2) Chun amhras a sheachaint dearbhaítear leis seo nach mbaineann fo-alt (1) den alt seo ach le feadhmannas an Bhoird mar chorparáid reachtúil, agus ní déanfar aon ní sa bhfo-alt sin d'fhorléiriú mar ní a údaraíos don Bhord neamhaird a thabhairt ar aon achtachán nó riail dlí.

(3) Féadfaidh an Bord aon mhaoin a dhiúscairt, go hiomlán nó ar feadh téarma blian nó ar feadh aon tréimhse is lú ná sin, is dóigh leis an mBord is maoin nach dteastaíonn uaidh chun a dhualgais a chomhlíonadh.

(4) Ní forléireofar forála an ailt seo mar fhorála a theorannaíos aon chumhacht de chuid an Bhoird a bheirtear le haon fhoráil eile nó faoi aon fhoráil eile den Acht seo.

14. —(1) Féadfaidh an tAire ó am go ham, le hordú, pé cumhachta a thabhairt don Bhord (i dteannta na gcumhacht a bheirtear don Bhord le halt 13) is cuí leis an Aire agus a shonrós sé san ordú, agus féadfaidh pé forála teagmhasacha agus forlíontacha a bheith in aon ordú den tsórt sin is gá nó is fóirstineach leis an Aire chun lán-éifeacht a thabhairt don ordú.

(2) Féadfaidh an tAire, le hordú, aon ordú arna dhéanamh faoin alt seo (lena n-áirítear an fo-alt seo) a chúlghairm nó a leasú.

(3) Gach ordú a déanfar faoin alt seo is le toiliú an Aire Airgeadais a déanfar é.

(4) Ní thiocfaidh ordú faoin alt seo i ngníomh mura ndéantar ná go dtí go ndéanfar é a dhaingniú le rún ó gach Tigh den Oireachtas, ach beidh éifeacht reachtúil aige amhail ón dáta a rithfear an rún is déanaí dhíobh sin.

15. —(1) Beidh de dhualgas ginearálta ar an mBord a chumhachta faoin Acht seo d'fheidhmiú i slí go soláthrófar, nó go n-áiritheofar nó go dtabharfar go soláthrófar, córas poiblí, a bheas éifeachtúil, eacnamúil, áisiúil agus comh-altaithe go cuí, chun paisnéirí agus marsantas d'iompar d'iarnród, de bhóthar agus d'uisce ag féachaint go cuí do shábháltacht oibriúcháin, do spreagadh fhorbairt eacnamach an náisiúin agus do chothabháil coinníollacha réasúnacha fostaíochta dá fhostaithe agus chun na críche sin beidh de dhualgas ar an mBord feabhas a chur i pé slí is gá leis ar shaoráidí iompair d'fhonn riaradh ar riachtanais an phobail, na talmhaíochta, na tráchtála agus an tionscail.

(2) Beidh de dhualgas ar an mBord a ghnóthas a sheoladh i slí go n-áiritheofar, a luaithe is féidir, nach mbeidh ioncam an Bhoird, ar na blianta a thógaint le chéile, níos lú ná mar is gá chun na muirir a ghlanadh atá, le ceart, inmhuirir ar an ioncam.

(3) An gnó uile a bheas á sheoladh ag an mBord, pé acu is gnó é nó nach gnó é a éireos as gnóthais nó coda de ghnóthais a dílsítear ann nó a haistrítear chuige faoi réim nó de bhuaidh aon fhorála den Acht seo, is aon ghnóthas amháin a bheas ann.

(4) Ní forléireofar aon ní san alt seo mar ní a fhorchuireas ar an mBord, go díreach ná go neamhdhíreach, aon tsórt dualgais nó dliteanais, is inchurtha i bhfeidhm trí imeachta os comhair aon chúirte, nach mbeadh ar an mBord mura mbeadh sin.

16. —Bhéarfaidh an Bord don Aire pé eolas a iarrfas sé ó am go ham i dtaobh nithe a bhaineas le gníomhachta an Bhoird, seachas riarachán ó lá go lá, agus a bhfeicfear don Aire baint a bheith acu le leas an náisiúin.

17. —(1) Féadfaidh an tAire, más oiriúnach agus aon uair is oiriúnach leis é, ar iarratas ón mBord, a údarú don Bhord, le hordú (dá ngairmtear ordú tógainte san alt seo), pé talamh a sonrófar san ordú a thógaint go héigeantach chun a chumhachta agus a dhualgais d'fheidhmiú.

(2) Aon ordú tógainte a déanfar—

(a) forálfaidh sé go n-íocfaidh an Bord cúiteamh leis na pearsain ar leithligh ag a mbeidh eastáit nó leasa sa talamh lena mbaineann an t-ordú agus forálfaidh sé go ndéanfar aon cheist chúitimh dhíospóidithe a chinneadh faoi réim agus do réir an Acquisition of Land (Assessment of Compensation) Act, 1919, agus, chun na críche sin, measfar gur údarás poiblí do réir bhrí an Achta sin an Bord,

(b) féadfaidh sé gach foráil nó aon fhoráil d'Acht na gClásal Talún a chorprú, le pé modhnuithe agus oiriúnuithe is cuí leis an Aire.

(3) Beidh feidhm agus éifeacht reachtúil ag ordú tógainte.

(4) Aon uair a bheartós an tAire ordú tógainte a dhéanamh—

(a) foilseoidh an Bord, pé tráth nó trátha agus i pé slí a ordós an tAire, pé fógra a ordós an tAire i dtaobh cineál an orduithe bheartaithe,

(b) cuirfear in iúl sa bhfógra sin go bhféadfar agóidí agus uiríolla i dtaobh an orduithe bheartaithe a thabhairt i scríbhinn don Aire i rith tréimhse a sonrófar,

(c) ag déanamh an orduithe dhó, bhéarfaidh an tAire aird ar na hagóidí agus na huiríolla (más ann) a bheas tugtha dhó mar adúradh.

(5) (a) I gcás ordú tógainte a dhéanamh maidir le haon talamh, féadfaidh an Bord, faoi réir na bhforál ina dhiaidh seo den fho-alt seo agus sar a ndéanfar tíolacadh nó fionnachtain chúitimh, dul isteach agus seilbh a ghlacadh ar an talamh.

(b) Ní raghaidh an Bord isteach, ná ní ghlacfaidh seilbh, ar aon talamh faoi mhír (a) den fho-alt seo gan fógra mí ar a laghad nó, i gcás tí chónaithe áitithe, fógra trí mhí ar a laghad, a thabhairt roimh ré i scríbhinn d'áititheoir an chéanna á rá go bhfuil sin ar intinn ag an mBord.

(c) Féadfar fógra faoi mhír (b) den fho-alt seo a thabhairt do phearsa ar bith trína chur leis an bpost réamhíoctha i gclúdach faoin seoladh is gnáthach, nó is déanaí is eol, a bheith ag an bpearsa sin.

(d) I gcás an Bord, i bhfeidhmiú a chumhacht faoi mhír (a) den fho-alt seo, do dhul isteach agus do ghlacadh seilbhe ar aon talamh, ansin, aon chúiteamh is iníoctha i leith na talún sin leis an bpearsa a bheadh ó am go ham i dteideal é d'áitiú, dá mba nár fheidhmigh an Bord na cumhachta sin, gabhfaidh ús leis do réir trí faoin gcéad sa bhliain ón lá a raghfar isteach ar an talamh go dtí go n-íocfar an cúiteamh.

(6) Aon uair a bheartós an tAire ordú tógainte a dhéanamh maidir le haon talamh, bhéarfaidh an Bord do Choimisiún Talún na hÉireann sonraí na talún lena mbaineann an t-ordú tógainte beartaithe.

18. —(1) San alt seo—

ciallaíonn an abairt “Coimisiún na Talún” Coimisiún Talún na hÉireann;

folaíonn an abairt “blianacht cheannaigh” blianacht mhíntíreachais agus suim bhliantúil is comhionann le blianacht cheannaigh.

(2) Aon uair a cheannós an Bord i bhfeidhmiú a chumhacht, nó a thógfas sé faoi alt 17, aon talamh atá as féin faoi bhlianacht cheannaigh is iníoctha le Coimisiún na Talún, déanfaidh an Bord, má iarrann Coimisiún na Talún sin air, an bhlianacht cheannaigh d'fhuascailt láithreach faoi réim agus do réir na nAcht Talamh-Cheannaigh.

(3) Aon uair a cheannós an Bord i bhfeidhmiú a chumhacht, nó a thógfas sé faoi alt 17, aon talamh (dá ngairmtear an talamh ceannaithe sa bhfo-alt seo) atá, i dteannta talún eile, faoi bhlianacht cheannaigh is iníoctha le Coimisiún na Talún—

(a) féadfaidh Coimisiún na Talún an bhlianacht cheannaigh a chionroinnt idir an talamh ceannaithe agus an talamh eile,

(b) má cheanglann Coimisiún na Talún sin air, fuasclóidh an Bord láithreach, faoi réim agus do réir na nAcht Talamh-Cheannaigh, an chuid den bhlianacht cheannaigh a cionroinnfear amhlaidh ar an talamh ceannaithe.

19. —Féadfaidh an Bord pé aicmiú is oiriúnach leis an mBord a dhéanamh ar mharsantas chun feidhm a thabhairt maidir leis do rátaí muirear a gearrfar i leith iompair mharsantais.

20. —(1) San alt seo—

folaíonn an focal “muirir” táillí, rátaí nó dolaidh;

ciallaíonn an focal “seirbhísí” aon ní acu seo a leanas—

(a) paisnéirí agus a mbagáiste d'iompar,

(b) marsantas a ghlacadh, a chur ar aghaidh, d'iompar agus a sheachadadh,

(c) aon tseirbhís nó saoráid eile iompair;

ciallaíonn an abairt “aicmíocht mharsantais an iarnróid” an aicimíocht mharsantais a bheas i bhfeidhm de thuras na huaire agus a ghlacfas an Bord chuige chun feidhm a thabhairt do na rátaí muirear a ghearrfas an Bord i leith marsantas d'iompar d'iarnród;

ciallaíonn an abairt “aicmíocht mharsantais na canálach” an aicmíocht mharsantais a bheas i bhfeidhm de thuras na huaire agus a ghlacfas an Bord chuige chun feidhm a thabhairt do na rátaí muirear a ghearrfas an Bord i leith marsantas d'iompar d'uisce-bhealach intíre.

(2) Féadfaidh an Bord pé muirir is oiriúnach leis an mBord a shocrú, d'éileamh, a ghlacadh agus a ghnóthú i leith seirbhísí a sholáthrós sé.

(3) I gcás ina gcomhaontóidh an Bord le trádálaí chun a mharsantas d'iompar ar muirir is ionann agus iomalairt réasúnach ar na muirir a ghabhfadh, mura mbeadh sin, le marsantas an trádálaí sin arna iompar ag an mBord, féadfaidh an Bord, d'ainneoin aon ní in aon achtachán, na muirir ar a gcomhaontófar amhlaidh a ghearradh i leith marsantas an trádálaí sin d'iompar.

(4) (a) Coimeádfaidh an Bord cóipeanna dhíobh seo a leanas ar fáil chun a ndíolta:—

(i) aicmíocht mharsantais an iarnróid,

(ii) aicmíocht mharsantais na canálach,

(iii) scálaí muirear a ghearras an Bord, i ndáil le haicmíochta marsantais an iarnróid agus na canálach, i leith marsantas d'iompar d'iarnród agus d'uisce-bhealach intíre.

(b) Coimeádfaidh an Bord cóipeanna dhíobh seo a leanas ar fáil ina phríomh-oifig chun a n-iniúchta ag an bpobal:—

(i) aicmíocht mharsantais an iarnróid,

(ii) aicmíocht mharsantais na canálach,

(iii) scálaí muirear a ghearras an Bord, i ndáil le haicmíochta marsantais an iarnróid agus na canálach, i leith marsantas d'iompar d'iarnród agus d'uisce-bhealach intíre.

(c) Coimeádfaidh an Bord ar fáil chun a hiniúchta ag an bpobal, i ngach iosta leis an mBord ina nglactar marsantas chun é d'iompar d'iarnród, cóip de gach ní acu seo a leanas:—

(i) aicmíocht mharsantais an iarnróid,

(ii) scálaí muirear a ghearras an Bord, i ndáil le haicmíocht mharsantais an iarnróid, i leith marsantas d'iompar d'iarnród ón iosta sin.

(d) Coimeádfaidh an Bord ar fáil chun a hiniúchta ag an bpobal, i ngach iosta leis an mBord ina nglactar marsantas chun é d'iompar d'uisce-bhealach intíre, cóip de gach ní acu seo a leanas:—

(i) aicmíocht mharsantais na canálach,

(ii) scálaí muirear a ghearras an Bord, i ndáil le haicmíocht mharsantais na canálach, i leith marsantas d'iompar d'uisce-bhealach intíre ón iosta sin.

(5) (a) Féadfaidh an Bord pé téarmaí agus coinníollacha is oiriúnach leis an mBord a chur ag gabháil leis na seirbhísí a bheas á gcur ar fáil aige.

(b) Aon iompar marsantais d'iarnród a dhéanfas an Bord agus a bheas do réir na dtéarmaí agus na gcoinníollacha atá i Riail agus Ordú Reachtúil Uimh. 13 de 1930 measfar gur iompar é a rinneadh ar an marsantas sin faoi théarmaí agus coinníollacha atá cóir agus réasúnach.

(c) Mura sonraí an Bord a mhalairt i scríbhinn, measfar an marsantas go léir a iomprós an Bord d'iarnród a bheith dá iompar faoi réir na dtéarmaí agus na gcoinníollacha atá i Riail agus Ordú Reachtúil Uimh. 13 de 1930 .

21. —(1) San alt seo—

tá leis an abairt “údarás bóthar” an bhrí atá léi san Acht Rialtais Áitiúil, 1946 (Uimh. 24 de 1946) ;

folaíonn an abairt “líne iarnróid” cuid de líne iarnróid;

ciallaíonn an abairt “bóthar poiblí” aon bhóthar a bhfuil údarás bóthar faoi oblagáid reachtúil é a chothabháil.

(2) (a) I gcás—

(i) ordú a bheith déanta faoi alt 9 d'Acht na mBóthar Iarainn, 1933 ( Uimh. 9 de 1933 ), á údarú deireadh a chur leis na seirbhísí traenach uile ar líne iarnróid shonraithe is leis an mBord nó a oibríos an Bord, nó

(ii) ordú a bheith déanta faoi alt 55 ag tabhairt díolúine don Bhord ón oblagáid chun seirbhís traenach d'oibriú ar líne iarnróid shonraithe nó aon tseirbhís traenach d'aisiriú ar líne iarnróid shonraithe is seirbhís a scoireadh go sealadach faoin Ordú Cumhachta Práinne (Córas Iompair Éireann) (Seirbhísí Iarnróid a Laghdú), 1944 (R. & O.R., Uimh. 354 de 1944), agus an t-ordú do bhaint leis na seirbhísí traenach uile ar an líne iarnróid shonraithe sin agus gan é a bheith sainráite ann gur go ceann tréimhse sonraithe a bheas sé i ngníomh,

ansin, féadfaidh an Bord, faoi réir an fho-ailt seo, a dhearbhú le hordú (dá ngairmtear ordú tréigin san alt seo) go bhfuil ar intinn aige an líne iarnróid sin a thréigean.

(b) Oibreoidh ordú tréigin mar údarás don Bhord chun an líne iarnróid lena mbaineann an t-ordú a thréigean.

(c) Ní dhéanfaidh an Bord ordú tréigin maidir le líne iarnróid mura mbeidh an Bord, mí ar a laghad roimh an Ordú a dhéanamh,—

(i) tar éis fógra d'fhoilsiú san Iris Oifigiúil, agus i pé nuachtáin is cuí leis an mBord, dá léitear sa cheantar ina bhfuil an líne iarnróid, á rá go bhfuil ar intinn aige an t-ordú a dhéanamh, agus,

(ii) tar éis fógra, á rá go bhfuil ar intinn aige an t-ordú a dhéanamh, a sheirbheáil ar gach údarás bóthar a bhfuil an líne iarnróid laistigh dá líomatáiste feidhme.

(d) Sonróidh gach ordú tréigin an dáta a bheas sé le teacht i bhfeidhm.

(3) I gcás ordú tréigin a bheith déanta maidir le líne iarnróid, beidh éifeacht ag na forála seo a leanas, is é sin le rá:—

(a) i gcás an líne iarnróid a thabhairt thar bhóthar poiblí ar dhroichead a raibh an Bord, díreach roimh an dáta (dá ngairmtear an dáta feidhme sa bhfo-alt seo) a thiocfas an t-ordú i bhfeidhm, faoi dhliteanas é a chothabháil—

(i) ceapfaidh an Bord, chun críocha na míre seo, dáta (dá ngairmtear an dáta ceaptha sa mhír seo) nach mbeidh níos luaithe ná dhá mhí dhéag tar éis an dáta feidhme,

(ii) féadfaidh an Bord agus an t-údarás bóthar, ar a mbeidh cúram cothabhála an bhóthair phoiblí, comhaontú a dhéanamh, roimh an dáta ceaptha, chun an droichead a dhíchur nó chun deighleáil leis ar shlí eile (lena n-áirítear, más gá, an bóthar poiblí a chur i riocht a bheas comhionann nó comháisiúil leis an riocht ina raibh sé sar ar bhain déantóirí na líne iarnróid leis nó d'eile an bóthar poiblí a chlaonadh) ar pé téarmaí agus coinníollacha is oiriúnach leis na páirtithe sa chomhaontú, agus sa chás sin beidh, ar an gcomhaontú d'fhorghníomhú, deireadh le dliteanas (ach amháin pé dliteanas (más ann) a forchuirfear leis an gcomhaontú) an Bhoird chun an droichead a chothabháil,

(iii) mura ndéantar aon chomhaontú den tsórt sin d'fhorghníomhú amhlaidh ach go ndíchuirfidh an Bord barr-dhéanmhas an droichid roimh an dáta ceaptha, ansin—

(I) scoirfidh dliteanas an Bhoird, chun an droichead a chothabháil, amhail ar dháta agus ó dháta an díchuir, agus

(II) dlífidh an t-údarás bóthar, amhail ar dháta agus ó dháta an díchuir, an méid sin den droichead a chothabháil a bheas fágtha tar éis an barr-dhéanmhas a dhíchur, agus

(III) íocfaidh an Bord leis an údarás bóthar cúiteamh in aon chaiteachas a bheas ar an údarás bóthar de bhíthin an dlíteanais a forchuirfear orthu amhlaidh;

(iv) mura ndéantar aon chomhaontú den tsórt sin d'fhorghníomhú amhlaidh agus mura ndéantar barr-dhéanmhas an droichid a dhíchur amhlaidh, ansin—

(I) scoirfidh dliteanas an Bhoird, chun an droichead a chothabháil, ar an dáta ceaptha, agus

(II) dlífidh an t-údarás bóthar, amhail ar an dáta ceaptha agus ón dáta ceaptha, an droichead a chothabháil, agus

(III) íocfaidh an Bord leis an údarás bóthar cúiteamh in aon chaiteachas a bheas ar an údarás bóthar de bhíthin an dliteanais a forchuirfear orthu amhlaidh;

(b) i gcás bóthar poiblí a thabhairt thar an líne iarnróid ar dhroichead a raibh an Bord, díreach roimh an dáta feidhme, faoin dhliteanas é a chothabháil—

(i) ceapfaidh an Bord, chun críocha na míre seo, dáta (dá ngairmtear an dáta ceaptha sa mhír seo) nach mbeidh níos luaithe ná dhá mhí dhéag tar éis an dáta feidhme,

(ii) féadfaidh an Bord agus an t-údaras bóthar, ar a mbeidh cúram cothabhála an bhóthair phoiblí, comhaontú a dhéanamh, roimh an dáta ceaptha, chun an droichead a dhíchur nó chun deighleáil leis ar shlí eile (lena n-áirítear, más gá, an bóthar poiblí a chur i riocht a bheas comhionann nó comháisiúil leis an riocht ina raibh sé sar ar bhain déantóirí na líne iarnróid leis nó d'eile an bóthar poiblí a chlaonadh) ar pé téarmaí agus coinníollacha is oiriúnach leis na páirtithe sa chomhaontú, agus sa chás sin beidh, ar an gcomhaontú d'fhorghníomhú, deireadh le dliteanas (ach amháin pé dliteanas (más ann) a forchuirfear leis an gcomhaontú) an Bhoird chun an droichead a chothabháil,

(iii) mura ndéantar aon chomhaontú den tsórt sin d'fhorghníomhú amhlaidh, ansin—

(I) scoirfidh dliteanas an Bhoird, chun an droichead a chothabháil, ar an dáta ceaptha, agus

(II) dlífidh an t-údarás bóthar, amhail ar an dáta ceaptha agus ón dáta ceaptha, an droichead a chothabháil, agus

(III) íocfaidh an Bord leis an údarás bóthar cúiteamh in aon chaiteachas a bheas ar an údarás bóthar de bhíthin an dliteanais a forchuirfear orthu amhlaidh;

(iv) na tagairtí atá sa mhír seo don dliteanas chun droichead a chothabháil déanfar, i gcás an Bord a bheith, díreach roimh an dáta feidhme, faoi dhliteanas aon tarrachtana chun an droichead (lena n-áirítear foréadan an bhóthair, pábhála, oibreacha talún, fálta, silteáin nó oibreacha) a chothabháil, iad d'fhorléiriú mar thagairtí don dliteanas chun an droichead agus na tarrachtana sin a chothabháil;

(c) má thrasnaíon an líne iarnróid aon bhóthar poiblí ar an gcomhréidh, ansin, a luaithe is caothúil, tógfaidh an Bord na ráillí chun siúil agus déanfaidh gach ní eile is gá a dhéanamh chun an chuid sin den bhóthar poiblí sin a dtrasnaíodh an líne iarnróid í a dhéanamh oiriúnach agus sábhálta chun an pobal dá húsáid, agus air sin scoirfidh dliteanas an Bhoird chun an chuid sin a choimeád i dtreo;

(d) an dliteanas a forchuirtear ar an mBord le halt 68 den Railways Clauses Consolidation Act, 1845, chun aon oibreacha a chothabháil (seachas droichid, áirsí nó lintéirí thar an líne iarnróid nó fúithi) den chineál a luaitear san alt sin 68 agus is oibreacha a rinneadh, de bhun an ailt sin, chun áise pearsan is únaerí agus áititheoirí ar thalamh atá tadhlach leis an líne iarnróid, scoirfidh sé amhail ón dáta feidhme, ach íocfaidh an Bord, le haon phearsa is únaer nó áititheoir ar thalamh atá tadhlach leis an líne iarnróid agus ar chun garachta dhó a rinneadh aon oibreacha den tsórt sin de bhun an ailt sin 68 agus a dhligh an Bord díreach roimh an dáta feidhme a chothabháil, cúiteamh i ngach díobháil nó damáiste (más ann) a bhainfeas dó de bhíthin deireadh a theacht le dliteanas an Bhoird chun na hoibreacha sin a chothabháil;

(e) i gcás aon déanmhas (is droichead, áirse nó lintéir a dhligh an Bord, díreach roimh an dáta feidhme, a chothabháil) a dhéanamh, de bhun ailt 68 den Railways Clauses Consolidation Act, 1845, adúradh, thar an líne iarnróid nó fúithi chun garachta pearsan is únaerí agus áititheoirí ar thalamh atá tadhlach leis an líne iarnróid—

(i) má thosnaíonn an Bord, roimh dheireadh na tréimhse dhá mhí dhéag dar tosach an dáta feidhme, ar na hoibreacha seo a leanas, eadhon, crosaire ar an gcomhréidh thar láithreán an iarnróid tréigthe a chur in ionad an déanmhais sin agus an crosaire sin a dhéanamh oiriúnach agus sábhálta chun a úsáidte, ansin, amhail ó dháta na n-oibreacha sin a chríochnú, scoirfidh dliteanas an Bhoird agus ní bheidh sé ina dhiaidh sin faoi aon oblagáid chun an crosaire sin a choimeád i dtreo,

(ii) mura dtosnaí an Bord ar na hoibreacha sin roimh dheireadh na tréimhse sin—

(I) scoirfidh an Bord, amhail ar an dáta agus ón dáta a bheas deireadh leis an tréimhse sin, de bheith faoi dhliteanas chun an déanmhas sin a chothabháil,

(II) íocfaidh an Bord, le haon phearsa is únaer nó áititheoir ar thalamh atá tadhlach leis an líne iarnróid agus ar chun garachta dhó a rinneadh an déanmhas sin, cúiteamh i ngach díobháil nó damáiste (más ann) a bhainfeas dó de bhíthin deireadh a theacht le dliteanas an Bhoird chun an déanmhas sin a chothabháil,

(iii) má bhí ceart slí infheidhmithe, díreach roimh an dáta feidhme, thar an déanmhas sin,—

(I) i gcás an Bord do thosnú, roimh dheireadh na tréimhse dá dtagartar i bhfo-mhír (i) den mhír seo, ar na hoibreacha dá dtagartar sa bhfo-mhír sin (i), ansin, amhail ón dáta a críochnófar na hoibreacha sin, beidh ceart slí, den tsamhail dob infheidhmithe thar an déanmhas sin, infheidhmithe, de bhuaidh na fo-mhíre seo, thar an gcrosaire sin, agus féadfaidh pearsa ar bith ag a mbeidh teideal chuige sin de thuras na huaire gach ní a dhéanamh is gá do réir réasúin chun an crosaire sin a choimeád oiriúnach agus sábhálta chun a úsáidte,

(II) in aon chás eile, leanfaidh an ceart slí thar an déanmhas sin de bheith infheidhmithe, agus féadfaidh pearsa ar bith ag a mbeidh teideal chuige sin de thuras na huaire gach ní a dhéanamh is gá do réir réasúin chun an déanmhas sin a choimeád oiriúnach agus sábhálta chun a úsáidte.

(4) I gcás cúiteamh a bheith iníoctha ag an mBord le pearsa ar bith faoin alt seo—

(a) déanfar, cheal comhaontuithe, méid an chúitimh sin a chinneadh ag eadránaí a cheapfas an tAire,

(b) ceapfaidh an tAire, le toiliú an Aire Airgeadais, luach saothair an eádranaí sin agus íocfaidh an Bord an luach saothair sin.

(5) An t-eadránaí a ceapfar chun an cúiteamh a chinneadh is iníoctha ag an mBord le pearsa ar bith faoin alt seo, féadfaidh sé, agus aird á thabhairt aige (i measc nithe eile) ar aon tairiscint neamhchoinníollach chúitimh a rinne an Bord agus nár ghlac an phearsa sin léi nó ar aon tairiscint neamhchoinníollach a rinne an phearsa sin suim áirithe a ghlacadh mar chúiteamh agus nár ghlac an Bord léi, trína dhámhachtain agus faoina rogha féin—

(a) a ordú don Bhord suim (a thomhaisfeas an t-eadránaí) d'íoc i leith costas agus caiteachas na pearsan sin, nó

(b) a ordú don phearsa sin suim (a thomhaisfeas an t-eadránaí) d'íoc i leith costas agus caiteachas an Bhoird, nó

(c) a ordú don Bhord agus don phearsa sin faoi seach a gcostais agus a gcaiteachais féin d'íoc.

(6) Ní bhainfidh an Abandonment of Railways Act, 1850, le haon líne iarnróid a mbeidh ordú tréigin déanta ina taobh.

(7) I gcás ordú tréigin a bheith déanta maidir le haon líne iarnróid, féadfaidh an Bord an talamh atá faoin líne sin nó atá tadhlach léi a dhíol trí ghnóthaíocht phríobháideach le húnaer na talún ar dhá thaobh na líne sin nó, trí cheaint phoiblí, le pearsa ar bith, agus an t-únaer sin d'áireamh.

(8) Beidh feidhmeanna údarás bóthar faoin alt seo—

(a) i gcás inar bardas contae-bhuirge an t-údarás bóthar, ina bhfeidhm fhorcoimeádta chun críocha na n-achtachán a bhaineas leis an mbardas sin,

(b) in aon chás eile, ina bhfeidhm fhorcoimeádta chun críocha na nAcht Bainistí Contae, 1940 agus 1942.

22. —(1) Féadfaidh an Bord fo-dhlithe a dhéanamh chun gach críche nó aon chríche acu seo a leanas:—

(a) chun rialáil a dhéanamh ar thrátha teachta agus imeachta a fheithiclí nó a árthach;

(b) chun rialáil a dhéanamh ar luchtú agus díluchtú a fheithiclí nó a árthach agus, faoi réir aon fhorál reachtúla chuige sin, ar na meáchain a iomprós a fheithiclí agus a árthaí;

(c) chun rialáil a dhéanamh ar ghlacadh agus seachadadh marsantais agus nithe eile a hiomprófar ar a fheithiclí nó ar a árthaí;

(d) chun cosc a chur le núiseanna a dhéanamh in, nó ar, a fheithiclí nó a árthaí nó in, nó ar, na stáisiúin, na hiostaí nó na háitribh eile atá á n-áitiú ag an mBord;

(e) chun ord a choimeád sna stáisiúin, na hiostaí nó na háitribh eile atá á n-áitiú ag an mBord agus sna tarrachtana chucu, agus chun úsáid an chéanna a rialáil;

(f) chun aon críche a raibh, díreach roimh an dáta bunuithe, cumhacht ag ceachtar de na gnóthairí díscaoilte, fo-dhlithe a dhéanamh chuici;

(g) chun socrú a dhéanamh le haghaidh slán-choimeád agus athsheachadadh nó diúscairt aon mhaoine a gheofar ar, nó in, aon áitribh, soithigh nó feithiclí leis an mBord agus chun na muirir a shocrú a ghearrfas an Bord ina leith sin;

(h) go ginearálta, chun rialáil a dhéanamh, faoi réir aon fhorál reachtúla chuige sin, ar thaisteal ina fheithiclí nó a árthaí, nó ar a n-úsáid, agus ar oibriú na seirbhísí iompair a sholáthraíos an Bord.

(2) Cuirfidh an Bord faoi bhráid an Aire, lena ndaingniú, aon fho-dhlithe a dhéanfas an Bord faoin alt seo, agus air sin beidh éifeacht ag na forála seo a leanas:—

(a) déanfaidh an Bord, a luaithe is caothúil tar éis na fodhlithe a chur faoi bhráid an Aire, fógra á rá go ndearnadh amhlaidh d'fhoilsiú uair amháin ar a laghad gach seachtain de dhá sheachtain as a chéile i ngach ceann de na nuachtáin laethúla maidne a foilsítear agus a léitear sa Stát;

(b) sa bhfógra sin—

(i) beidh ráiteas ar na críocha chun a ndearnadh na fo-dhlithe, agus

(ii) cuirfear in iúl go bhfuil cóip de na fo-dhlithe ar fáil chun a hiniúchta ag an bpobal i bpríomhoifig an Bhoird sa Stát, agus

(iii) cuirfear in iúl go bhféadfaidh duine ar bith agóidí a chur faoi bhráid an Aire i gcoinne na fo-dhlithe a dhaingniú, tráth ar bith i rith na tréimhse tríocha lá dar tosach dáta céad-fhoilsithe an fhógra;

(c) déanfaidh an Bord, ar feadh na tréimhse tríocha lá sin, cóip de na fo-dhlithe a choimeád ar fáil chun a hiniúchta ag an bpobal le linn gnáth-uaireanta oifige sa phríomh-oifig sin ag an mBord;

(d) duine ar bith a bheas i gcoinne na fo-dhlithe a dhaingniú féadfaidh sé, aon tráth i rith na tréimhse tríocha lá sin, a agóidí a chur faoi bhráid an Aire i scríbhinn;

(e) do réir mar is cuí leis an Aire, diúltóidh sé na fo-dhlithe a dhaingniú nó déanfaidh, le hordú, na fo-dhlithe a dhaingniú gan modhnú nó le pé modhnuithe is cuí leis agus a chuirfeas sé isteach sna fo-dhlithe, ach, má cheadaíonn sé na fo-dhlithe (le modhnú nó gan modhnú), ní dhéanfaidh amhlaidh go ceann na tréimhse tríocha lá sin ná go dtí go mbeidh breithniú déanta aige ar aon agóidí i gcoinne an daingnithe a cuireadh faoina bhráid i rith na tréimhse sin.

(3) Aon fho-dhlithe a dhéanfas an Bord faoin alt seo tiocfaid i ngníomh i gcás (agus sa chás sin amháin) iad a dhaingniú le hordú faoin alt seo, agus, má daingnítear amhlaidh iad, is é lá a thiocfaid i ngníomh an lá a sonrófar chuige sin san ordú á ndaingniú.

(4) Má sháraíonn duine ar bith foráil d'aon fho-dhlithe a déanfar faoin alt seo agus a ndéarfar sna fo-dhlithe gur foráil phionósach í, beidh sé ciontach i gcion faoin alt seo agus ar a chiontú ann go hachomair dlífear fíneáil nach mó ná deich bpuint a chur air.

(5) Aon fho-dhlithe a déanfar faoin alt seo agus a daingneofar le hordú faoin alt seo foilseofar iad i pé slí a ordós an tAire.

(6) Aon fho-dhlithe a déanfar faoin alt seo ní dhéanfaidh dochar ná difir d'oibriú aon fho-dhlithe a rinneadh faoi réim nó de bhun aon fhorál reachtúla ag aon údarás cuain nó ag aon údarás sláintíochta.

(7) Aon doiciméad a airbheartós bheith ina chóip d'fhodhlithe a rinneadh faoin alt seo agus a mbeidh deimhniú (a airbheartós a bheith sínithe ag oifigeach don Bhord a raibh údarás aige chuige sin) formhuinithe air á rá gur cóip dhílis de na fo-dhlithe an doiciméad agus go raibh na fo-dhlithe i bhfeidhm ar dháta sonraithe beidh sé, gan cruthúnas ar shíniú an oifigigh sin ná gurbh é an t-oifigeach sin é iarbhír ná go raibh údarás aige amhlaidh, ina fhianaise (go dtí go gcruthaítear a mhalairt) i ngach cúirt agus i ngach imeacht dlí ar na fo-dhlithe agus ar iad a bheith i bhfeidhm ar an dáta a bheas sonraithe amhlaidh.

(8) (a) Sa bhfo-alt seo ciallaíonn an abairt “sean-chuideachta iompair” aon chuideachta is—

(i) cuideachta chomhghafa nó cuideachta chónasctha, do réir bhrí Achta na mBóthar Iarainn, 1924 ( Uimh. 29 de 1924 ),

(ii) cuideachta dhíscaoilte, do réir bhrí Achta 1944, nó

(iii) ceachtar de na gnóthairí díscaoilte.

(b) Na fo-dhlithe go léir a rinne aon tsean-chuideachta iompair agus a bheas i bhfeidhm díreach roimh an dáta bunuithe leanfaid, ar an dháta bunuithe agus dá éis, de bheith i bhfeidhm agus measfar gur faoin alt seo a rinneadh iad agus féadfar iad a leasú nó a chúlghairm le fo-dhlithe a déanfar faoi alt seo.

(9) Gach ordú a déanfar faoin alt seo leagfar é faoi bhráid gach Tí den Oireachtas a luaithe is féidir tar éis a dhéanta, agus, má dhéanann ceachtar Teach acu sin, laistigh den lá agus fiche a shuífeas an Teach sin tar éis an t-ordú a leagadh faoina bhráid, rún a rith ag neamhniú an orduithe, beidh an t-ordú arna neamhniú dá réir sin ach sin gan dochar do bhailíocht aon ní a rinneadh roimhe sin faoin ordú.

(10) Ní bhainfidh alt 127 den Acht um Thrácht ar Bhóithre 1933 ( Uimh. 11 de 1933 ), le maoin a fágfar i bhfeithiclí seirbhíse poiblí is leis an mBord nó a oibríos an Bord.