CUID VII

Déileáil go Comhionann le Fir agus Mná i Scéimeanna Sochair Ceirde

65. —Sa Chuid seo, mura n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt—

ciallaíonn “Acht 1946” an tAcht Caidrimh Thionscail, 1946 ;

ciallaíonn “an Ghníomhaireacht” an Ghníomhaireacht um Chomhionannas Fostaíochta;

ciallaíonn “an Chúirt” an Chúirt Oibreachais;

ciallaíonn “fostaí” duine a rinne conradh fostaíochta nó a oibríonn (nó, i gcás conradh atá foirceanta, a d'oibrigh) faoi chonradh fostaíochta le fostóir, cibé acu is conradh (nó ba chonradh) le haghaidh obair láimhe, obair chléireachais nó eile é, atá (nó a bhí) sainráite nó intuigthe, a rinneadh de bhriathra béil nó i scríbhinn, agus cibé acu is conradh (nó ba chonradh) seirbhíse nó printíseachta nó eile é, agus folaíonn sé státseirbhíseach de chuid an Stáit nó de chuid an Rialtais agus oifigeach nó seirbhíseach d'údarás áitiúil de réir bhrí an Achta Rialtais Áitiúil, 1941 , oifigeach nó seirbhíseach d'údarás cuain, do bhord sláinte nó do choiste gairmoideachais agus is dá réir sin a fhorléireofar aon tagairt d'fhostaíocht;

ciallaíonn “fostóir”, i ndáil le fostaí, an duine ag a bhfuil (nó, i gcás deireadh a bheith leis an bhfostaíocht, ag a raibh) an fostaí fostaithe faoi chonradh fostaíochta, agus chun críocha an mhínithe seo measfar státseirbhíseach de chuid an Stáit nó de chuid an Rialtais a bheith fostaithe ag an Stát nó ag an Rialtas (de réir mar a bheidh) agus measfar oifigeach nó seirbhíseach d'údarás áitiúil de réir bhrí an Achta Rialtais Áitiúil, 1941 , nó d'údarás cuain, do bhord sláinte nó do choiste gairmoideachais a bheith fostaithe ag an údarás áitiúil, ag an údarás cuain, ag an mbord sláinte nó ag an gcoiste gairmoideachais (de réir mar a bheidh);

ciallaíonn “comhalta” aon duine a leanfaidh, tar éis é a bheith glactha mar chomhalta faoi rialacha scéime sochair ceirde, de bheith i dteideal shochair na scéime sin;

ciallaíonn “scéim sochair ceirde” aon scéim nó comhshocraíocht atá ar áireamh in ionstraim nó comhaontú amháin nó níos mó agus a chuireann sochair cheirde ar fáil, nó atá in ann sochair cheirde a chur ar fáil, do dhaoine atá fostaithe nó féinfhostaithe ach ní fholaíonn sé—

(a) aon chonradh aonair arna dhéanamh ag duine fostaithe nó féinfhostaithe, nó thar a cheann, nó

(b) aon scéim nach bhfuil ach comhalta amháin inti, nó

(c) aon scéim chun sochair d'fhostaithe faoina gcuirtear na sochair ar fáil go hiomlán trí ranníocaí a íocann na fostaithe;

ciallaíonn “sochair cheirde” sochair, i bhfoirm pinsean nó ar shlí eile, is iníoctha in airgead nó go comhchineálach maidir le—

(a) foirceannadh seirbhíse,

(b) scor, seanaois nó bás,

(c) bearnaí seirbhíse mar gheall ar bhreoiteacht nó easláine,

(d) tionóiscí, díobhálacha nó galair a tharlaíonn de dhroim nó i gcúrsa fostaíochta duine,

(e) dífhostaíocht, nó

(f) caiteachais a thabhaítear i dtaca le leanaí nó le cleithiúnaithe eile;

agus, i gcás comhalta ar fostaí é, folaíonn sé aon sochar eile atá ar comhréir le sochar a chuirtear ar fáil de bhua na nAchtanna Leasa Shóisialaigh, an Achta um Chosaint Mháithreachais d'Fhostaithe, 1981 , nó na nAchtanna Sláinte, 1970 go 1987, is iníoctha leis an gcomhalta nó i leith an chomhalta de dhroim a fhostaíochta;

ciallaíonn “na hAchtanna Leasa Shóisialaigh” an tAcht Leasa Shóisialaigh (Comhdhlúthú), 1981 , agus gach achtachán, cibé acu arna rith roimh an Acht seo nó dá éis, atá le forléiriú leis mar aon Acht amháin.

66. —Faoi réir ailt 69 agus 72, comhlíonfaidh gach scéim sochair ceirde an prionsabal um dhéileáil chomhionann.

67. —(1) Is é an prionsabal um dhéileáil chomhionann nach ndéanfar aon idirdhealú ar bhonn gnéis i leith aon ní a bhaineann le scéim sochair ceirde.

(2) Beidh feidhm ag an bprionsabal um dhéileáil chomhionann i ndáil le cleithiúnaithe comhaltaí mar atá feidhm aige i ndáil le comhaltaí.

(3) Chun críocha an ailt seo, measfar idirdhealú ar bhonn gnéis tarlú i leith aon ní a bhaineann le scéim sochair ceirde sna cásanna seo a leanas agus iontusan amháin—

(a) más rud é, mar gheall ar ghnéas duine, go ndéileáiltear leis an duine le níos lú fabhair ná mar a dhéileáiltear le duine den ghnéas eile,

(b) má dhéileáiltear le duine, faoi threoir a stádais phósta nó teaghlaigh, le níos lú fabhair ná mar a dhéileáiltear le duine den ghnéas eile a bhfuil an stádas céanna aige,

(c) más rud é, mar gheall ar ghnéas duine, nach bhfuil an duine in ann ceanglas nó coinníoll a chomhlíonadh—

(i) ar mó go mór an cion daoine den ghnéas eile atá in ann an ceanglas nó an coinníoll sin a chomhlíonadh ná an cion daoine den chéad ghnéas a luadh atá in ann é sin a dhéanamh, agus

(ii) nach bhfuil inchosanta is cuma cad é gnéas na ndaoine lena mbaineann sé,

(d) más rud é, mar gheall ar stádas pósta nó teaghlaigh duine, nach bhfuil an duine in ann ceanglas nó coinníoll a chomhlíonadh—

(i) ar mó go mór an cion daoine den ghnéas eile, a bhfuil an stádas céanna acu, atá in ann an ceanglas nó an coinníoll sin a chomhlíonadh ná an cion daoine den chéad ghnéas a luadh atá in ann é sin a dhéanamh, agus

(ii) nach bhfuil inchosanta is cuma cad é gnéas na ndaoine lena mbaineann sé,

(e) má dhéantar duine a phionósú toisc go ndearna sé, de mheon macánta—

(i) tarchur faoi alt 75, 76 nó 77,

(ii) fianaise a thabhairt in aon imeachtaí faoin gCuid seo, nó

(iii) fógra a thabhairt é a bheith ar intinn áige aon ní a dhéanamh dá dtagraítear i bhfomhíreanna (i) agus (ii).

68. —Má éiríonn aon cheist i dtaobh ceanglas nó coinníoll, a thagann faoi réim mhíreanna (c) agus (d) d'fho-alt (3) d'alt 67, a bheith inchosanta is cuma cad é gnéas na ndaoine lena mbaineann sé, is fúthu sin a dhearbhaíonn go bhfuil sé inchosanta a bheidh sé é sin a chruthú.

69. —(1) Le linn bheith ag cinneadh an gcomhlíonann scéim an prionsabal um dhéileáil chomhionann faoi alt 66, ní chuirfear na nithe seo a leanas i gcuntas—

(a) aon difríocht, ar bhonn ghnéas na gcomhaltaí, idir leibhéil na ranníocaí a dhéanann an fostóir, a mhéid gurb é is cuspóir don difríocht sin deireadh nó teorainn a chur le difríochtaí, amhail idir fir agus mná, idir mhéid nó luach na sochar a chuirtear ar fáil faoi scéim ranníoca shainithe,

(b) aon difríocht, ar bhonn gnéis, idir mhéid nó luach na sochar a chuirtear ar fáil faoi scéim ranníoca shainithe a mhéid a bheidh an difríocht sin inchosanta ar fhorais achtúireacha,

(c) aon déileáil speisialta chun sochair do mhná lena mbaineann alt 72 (1),

(d) aon déileáil dhifriúil i ndáil le sochair do chéile marthanach comhalta éagtha nó do chleithiúnaithe eile dá chuid,

(e) aon déileáil dhifriúil i ndáil le haon fhorálacha roghnacha atá ar fáil.

(2) San alt seo—

tá le “scéim ranníoca shainithe” an bhrí a shanntar dó faoi alt 2, ach sin ionann is dá mba thagairt do “sochair cheirde” an tagairt atá ann do “sochair”;

ciallaíonn “forálacha roghnacha atá ar fáil” na forálacha sin de scéim—

(a) nach bhfuil feidhm acu ach amháin i gcás comhaltaí a roghnaíonn go mbeidh feidhm acu, agus

(b) arb é is cuspóir dóibh na nithe seo a leanas a áirithiú do na comhaltaí sin—

(i) sochair i dteannta na sochar a chuirtear ar fáil thairis sin faoin scéim, nó

(ii) rogha maidir leis an dáta a dtosóidh sochair faoin scéim, nó

(iii) rogha idir aon dá shochar nó níos mó.

(3) Scoirfidh fo-alt (1) (d) d'éifeacht a bheith leis ar cibé dáta a bheidh forordaithe.

70. —Comhlíonfaidh fostóir an prionsabal um dhéileáil chomhionann i ndáil leis an gcaoi a dtugann sé rochtain dá fhostaithe ar scéim sochair ceirde.

71. —(1) Más rud é nach gcomhlíonann riail i scéim sochair ceirde an prionsabal um dhéileáil chomhionann beidh sí, sa mhéid nach gcomhlíonann sí an prionsabal sin, curtha ar neamhní le forálacha na Coda seo, agus an déileáil níos fabhraí a thugtar inti do dhaoine de ghnéas amháin, tabharfar inti í do dhaoine den ghnéas eile.

(2) Má thugtar déileáil níos fabhraí do dhaoine ar bith faoi scéim de bhua fho-alt (1), déanfaidh iontaobhaithe na scéime nó (más cuí) an fostóir cibé bearta is gá chun éifeacht a thabhairt don fho-alt sin.

(3) Más rud é, ar thosach feidhme na Coda seo, go gcuirtear aon riail scéime ar neamhní le fo-alt (1), ansin, le linn cibé tréimhse a bheidh forordaithe, dar tosach an tosach feidhme sin agus nach faide ná deich mbliana, ní dhéanfaidh aon ní sa Chuid seo difear d'aon chearta a d'fhabhraigh, nó d'aon oibleagáidí a tabhaíodh, faoin scéim roimh an tosach feidhme sin, agus féadfar tréimhsí éagsúla a fhorordú faoin bhfo-alt seo i ndáil le cearta d'aicmí éagsúla agus le hoibleagáidí d'aicmí éagsúla.

72. —(1) Faoi réir fhorálacha an ailt seo, ní choiscfidh aon ní sa Chuid seo ar scéim déileáil go speisialta le mná i dtaca le toircheas nó luí seoil.

(2) Más rud é go bhfuil riail i scéim sochair ceirde—

(a) a bhaineann le comhaltas leanúnach den scéim, nó le fabhrú ceart faoin scéim, le linn aon tréimhse asláithreachta máithreachais le pá i gcás mná—

(i) atá, nó

(ii) a bhí, díreach roimh thosach na tréimhse sin,

ina fostaí agus a dhéileálann leis an mbean sin ar shlí seachas an tslí a ndéileálfaí léi faoin scéim mura mbeadh sí as láthair ón obair agus í ag fáil luach saothair óna fostóir le linn na tréimhse sin, nó

(b) a cheanglaíonn go ndéanfar méid aon sochair is iníoctha faoin scéim le haon bhean den sórt sin nó ina leith, sa mhéid go mbeidh sé le cinneadh faoi threoir a cuid tuilleamh le linn tréimhse ar cuid di tréimhse asláithreachta máithreachais le pá, a chinneadh ar shlí seachas mar a chinnfí é amhlaidh mura mbeadh sí as láthair ón obair agus í ag fáil luach saothair óna fostóir le linn na tréimhse sin,

measfar nach gcomhlíonann sí, sa mhéid sin, an prionsabal um dhéileáil chomhionann.

(3) I gcás ina measfar nach gcomhlíonann scéim an prionsabal um dhéileáil chomhionann de bhua fho-alt (2), déanfaidh iontaobhaithe na scéime nó (más cuí) an fostóir lena mbaineann, cibé bearta is gá chun a áirithiú nach ndéileálfar leis an mbean áirithe faoin scéim le níos lú fabhair ná mar a dhéileálfaí léi fúithi ar feadh na tréimhse asláithreachta máithreachais lena mbaineann mura mbeadh sí as láthair ón obair agus í ag fáil luach saothair óna fostóir le linn na tréimhse sin.

(4) San alt seo ciallaíonn “tréimhse asláithreachta máithreachais le pá” aon tréimhse—

(a) a mbeidh bean as láthair ón obair ar a feadh mar gheall ar thoircheas nó luí seoil, agus

(b) a n-íocann a fostóir, nó (mura bhfuil sí ar fostú aige a thuilleadh) a hiarfhostóir, aon luach saothair conarthach léi ina haghaidh.

73. —(1) Más rud é go bhfuil riail i scéim sochair ceirde—

(a) a bhaineann le comhaltas leanúnach den scéim, nó le fabhrú ceart faoin scéim, le linn aon tréimhse saoire teaghlaigh le pá i gcás comhalta ar fostaí é agus a dhéileálann leis an gcomhalta ar shlí seachas an tslí a ndéileálfaí leis faoin scéim mura mbeadh sé as láthair ón obair, agus é ag fáil luach saothair óna fhostóir, le linn na tréimhse sin, nó

(b) a cheanglaíonn go ndéanfar méid aon sochair is iníoctha faoin scéim le haon chomhalta den sórt sin nó ina leith, sa mhéid go mbeidh sé le cinneadh faoi threoir a chuid tuilleamh le linn tréimhse ar cuid di tréimhse saoire teaghlaigh le pá, a chinneadh ar shlí seachas mar a chinnfí é amhlaidh mura mbeadh sé as láthair ón obair agus é ag fáil luach saothair óna fhostóir le linn na tréimhse sin,

measfar nach gcomhlíonann sí, sa mhéid sin, an prionsabal um dhéileáil chomhionann.

(2) I gcás ina measfar nach gcomhlíonann scéim an prionsabal um dhéileáil chomhionann de bhua fho-alt (1), déanfaidh iontaobhaithe scéime nó (más cuí) an fostóir lena mbaineann, cibé bearta is gá chun a áirithiú nach ndéileálfar leis an gcomhalta áirithe faoin scéim le níos lú fabhair ná mar a dhéileálfaí leis fúithi ar feadh na tréimhse saoire teaghlaigh lena mbaineann mura mbeadh sé as láthair ón obair agus é ag fáil luach saothair óna fhostóir le linn na tréimhse sin.

(3) San alt seo cialiaíonn “tréimhse saoire teaghlaigh le pá” aon tréimhse—

(a) a mbeidh comhalta as láthair ón obair ar a feadh ar chúiseanna teaghlaigh, agus

(b) a n-íocann an fostóir aon luach saothair conarthach leis lena linn.

74. —(1) (a) Más rud é go bhfuil riail nach gcomhlíonann an prionsabal um dhéileáil chomhionann i gcomhaontú nó in ordú lena mbaineann an t-alt seo, beidh an riail ar neamhní.

(b) Baineann an t-alt seo—

(i) le comhaontú comhchoiteann,

(ii) le hordú rialaithe fostaíochta de réir bhrí Chuid IV d'Acht 1946, agus

(iii) le comhaontú fostaíochta cláraithe de réir bhrí Chuid III d'Acht 1946 a bheidh cláraithe sa Chlár de Chomhaontuithe Fostaíochta.

(2) Más rud é go bhfuil téarma (cibé acu sainráite nó intuigthe) nach gcomhlíonann an prionsabal um dhéileáil chomhionann i gconradh fostaíochta, beidh an téarma ar neamhní.

75. —(1) Aon díospóid i dtaobh—

(a) cibé acu is scéim ranníoca shainithe scéim chun críocha na Coda seo,

(b) cibé acu a chomhlíonann aon riail de chuid scéime, ar scéim sochair ceirde í freisin chun críocha na Coda seo, an prionsabal um dhéileáil chomhionann, nó

(c) cibé acu a chuirtear, agus a mhéid a chuirtear, aon riail den sórt sin ar neamhní le halt 71,

is é an Bord a chinnfidh í, ar iarratas chuige sin a bheith déanta i scríbhinn chuige ag duine atá, i ndáil leis an scéim, ag freagairt do dhuine a luaitear in alt 38 (3) i ndáil leis an scéim a luaitear ann.

(2) Má dhealraíonn sé don Ghníomhaireacht nach gcomhlíonann rialacha scéime dá dtagraítear i bhfo-alt (1) an prionsabal um dhéileáil chomhionann, féadfaidh an Ghníomhaireacht an t-ábhar a tharchur chuig an mBord agus déileálfar leis an tarchur, chun críche an Achta seo, mar iarratas faoi fho-alt (1).

(3) Féadfaidh an duine a rinne an t-iarratas lena mbaineann faoi fho-alt (1), nó duine a bhí i dteideal é a dhéanamh, achomharc a dhéanamh chun na hArd-Chúirte ar phonc dlí in aghaidh cinnidh ón mBord faoi fho-alt (1) i ndáil le scéim.

76. —(1) Aon díospóid i dtaobh—

(a) cibé acu a chomhlíonann aon riail de chuid scéime sochair ceirde, seachas scéim pinsean ceirde, an prionsabal um dhéileáil chomhionann,

(b) cibé acu a chuirtear, agus a mhéid a chuirtear, aon riail den sórt sin ar neamhní le halt 71,

(c) cibé acu a dhéanann aon téarma i gcomhaontú comhchoiteann, in ordú rialaithe fostaíochta nó i gconradh fostaíochta a shonraítear in alt 74, a mhéid a bhaineann sé le sochair cheirde a chuirtear ar fáil faoi scéim dá dtagraítear i mír (a), an prionsabal um dhéileáil chomhionann a chomhlíonadh, nó

(d) cibé acu a chomhlíonann fostóir forálacha alt 70,

tarchuirfidh aon duine lena mbaineann í chuig oifigeach comhionannais lena himscrúdú agus moladh a dhéanamh.

(2) Má dhealraíonn sé don Ghníomhaireacht nach ndéanann—

(a) riail de chuid scéime sochair ceirde dá dtagraítear i bhfo-alt (1), nó

(b) téarma i gcomhaontú comhchoiteann, in ordú rialaithe fostaíochta nó i gconradh fostaíochta, a mhéid a bhaineann sé le sochair cheirde a chuirtear ar fáil faoi scéim dá dtagraítear i bhfo-alt (1) (a),

an prionsabal um dhéileáil chomhionann a chomhlíonadh nó nach bhfuil fostóir ag comhlíonadh fhorálacha alt 70, féadfaidh an Ghníomhaireacht an t-ábhar a tharchur chuig oifigeach comhionannais agus déileálfar leis an tarchur, chun críche an Achta seo, mar tharchur faoi fho-alt (1).

(3) I gcás díospóid a tharchur faoin alt seo chuig oifigeach comhionannais, imscrúdóidh sé an díospóid agus eiseoidh sé moladh ina leith.

(4) Ní dhéanfar aon fhaisnéis a gheobhaidh oifigeach comhionannais, i gcúrsa imscrúdú nó achomhairc faoin gCuid seo, maidir le haon cheardchumann nó duine nó maidir leis an ngnó a sheolann aon duine, ar faisnéis í nach bhfuil ar fáil ar dhóigh eile, a chur in aon mholadh nó cinneadh gan toiliú ón gceardchumann nó ón duine lena mbaineann, ná ní dhéanfaidh aon duine a bhfuil baint aige le himeachtaí os comhair oifigigh comhionannais nó na Cúirte aon fhaisnéis den sórt sin a nochtadh gan an toiliú sin.

(5) Cuirfear moladh faoin alt seo i bhfios—

(a) don Chúirt agus do na páirtithe sa díospóid, nó

(b) i gcás tarchur faoi fho-alt (2), don Chúirt, don Ghníomhaireacht agus do cibé duine nó daoine is dealraitheach don oifigeach comhionannais baint a bheith acu leis.

(6) Féadfaidh oifigeach comhionannais socrú a dhéanamh le haghaidh rialáil imeachtaí os a chomhair i ndáil le himscrúdú os a chomhair faoin Acht seo.

(7) (a) Féadfaidh oifigeach comhionannais, chun aon fhaisnéis a fháil a bheidh ag teastáil uaidh chun a chumasú dó a fheidhmeanna faoin Acht seo a fheidhmiú, aon ní amháin nó níos mó de na nithe seo a leanas a dhéanamh:

(i) dul isteach in áitreabh gach uile thráth réasúnach,

(ii) a cheangal ar fhostóir nó ar a ionadaí aon taifid, leabhair nó doiciméid a thabhairt ar aird dó, atá faoina chumhacht nó faoina rialú ag an bhfostóir agus a bhfuil forais réasúnacha ag an oifigeach chun a chreidiúint go bhfuil faisnéis iontu den chineál atá ag teastáil amhlaidh, agus cibé faisnéis a thabhairt dó a bheidh ag teastáil uaidh le réasún i dtaca le haon iontrálacha in aon taifid, leabhair nó doiciméid den sórt sin,

(iii) aon taifid, leabhair nó doiciméid den sórt sin a iniúchadh agus cóipeanna a dhéanamh díobh nó de shleachta astu.

(b) Aon duine a chuirfidh bac nó treampán ar oifigeach comhionannais agus é ag feidhmiú a chumhachtaí faoin bhfo-alt seo, nó nach gcomhlíonfaidh ceanglas de chuid oifigigh comhionannais faoin bhfo-alt seo, beidh sé ciontach i gcion agus dlífear—

(i) ar é a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,000, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná bliain, nó iad araon, a chur air,

(ii) ar é a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon, a chur air.

(8) Is go príobháideach a sheolfar imscrúdú ag oifigeach comhionannais faoin Acht seo.

77. —(1) Féadfaidh duine lena mbaineann nó (i gcás tarchur faoi alt 76 (2)) an Ghníomhaireacht achomharc a dhéanamh chun na Cúirte—

(a) in aghaidh mholadh faoi alt 76, nó

(b) le cinneadh a dhéanamh nár comhlíonadh moladh den sórt sin.

(2) Éistfidh agus cinnfidh an Chúirt achomharc faoin alt seo agus cuirfidh sí a cinneadh i bhfios—

(a) i gcás tarchur faoi alt 76 (1), do na páirtithe sa díospóid,

(b) i gcás tarchur faoi alt 76 (2), don Ghníomhaireacht agus do cibé duine nó daoine is dealraitheach don Chúirt baint a bheith acu leis.

(3) (a) Is go príobháideach a sheolfar éisteacht faoin alt seo, ach féadfaidh an Chúirt an éisteacht a sheoladh go poiblí má iarrann páirtí sa díospóid nó duine dá dtagraítear in alt 76 (2) uirthi é sin a dhéanamh.

(b) I gcás éisteacht faoin alt seo a bheith á seoladh go poiblí féadfaidh an Chúirt, más deimhin léi go mbaineann aon chuid den éisteacht le hábhar ar chóir, ar mhaithe le haon pháirtí sa díospóid, nó le haon duine dá dtagraítear in alt 76 (2), déileáil leis i modh rúin, an chuid sin den éisteacht a sheoladh go príobháideach.

(c) Bainfidh ailt 14 agus 21 d'Acht 1946 le hachomharc faoin alt seo.

(d) Taiscfear achomharc faoin alt seo sa Chúirt tráth nach déanaí ná 42 lá tar éis dháta an mholta ón oifigeach comhionannais agus sonróidh an fógra forais an achomhairc.

(4) Ní dhéanfar aon fhaisnéis a gheobhaidh an Chúirt, i gcúrsa imscrúdú nó achomhairc faoin gCuid seo, maidir le haon cheardchumann nó duine nó maidir leis an ngnó a sheolann aon duine, ar faisnéis í nach bhfuil ar fáil ar dhóigh eile, a chur in aon mholadh nó cinneadh gan toiliú ón gceardchumann nó ón duine lena mbaineann, ná ní dhéanfaidh aon duine a bhfuil baint aige le himeachtaí os comhair oifigigh comhionannais nó na Cúirte aon fhaisnéis den sórt sin a nochtadh gan an toiliú sin.

(5) Féadfaidh páirtí i ndíospóid a chinnfidh an Chúirt faoi fho-alt (1) nó, i gcás cinneadh maidir le hábhar dá dtagraítear faoi alt 76 (2), féadfaidh an Ghníomhaireacht nó aon duine eile lena mbaineann, achomharc a dhéanamh chun na hArd-Chúirte ar phonc dlí.

78. —Féadfaidh an Chúirt, de bhun cinneadh ón gCúirt, faoi alt 77, de réir mar is cuí—

(a) a chinneadh cibé acu a chomhlíonann riail scéime dá dtagraítear in alt 76 (1) (a) an prionsabal um dhéileáil chomhionann,

(b) a chinneadh cibé acu a chuirtear aon riail den sórt sin ar neamhní le halt 71,

(c) a chinneadh cibé acu a dhéanann na téarmaí i gcomhaontú comhchoiteann, in ordú rialaithe fostaíochta nó i gconradh fostaíochta a shonraítear in alt 74, a mhéid a bhaineann siad le sochair cheirde a chuirtear ar fáil faoi scéim dá dtagraítear in alt 76 (1) (a), an prionsabal um dhéileáil chomhionann a chomhlíonadh,

(d) a chinneadh cibé acu a chomhlíon an fostóir áirithe forálacha alt 70,

(e) a mholadh do dhuine nó do dhaoine lena mbaineann gníomh sonraithe a dhéanamh.

79. —(1) I gcás go ndéanfaidh duine lena mbaineann nó (i gcás a bhaineann le tarchur faoi alt 76 (2)) an Ghníomhaireacht gearán leis an gCúirt nár feidhmíodh cinneadh faoi mhíreanna (a) go (e) d'alt 78, beidh éifeacht leis na forálacha seo a leanas:

(a) breithneoidh an Chúirt an gearán agus éistfidh sí gach duine is dealraitheach don Chúirt leas a bheith aige san ábhar agus ar mian leis go n-éistfí é,

(b) más deimhin leis an gCúirt tar éis an bhreithnithe sin go bhfuil bonn leis an ngearán, féadfaidh an Chúirt le hordú a threorú don duine nár fheidhmigh an cinneadh cibé nithe a dhéanamh dá dtiocfaidh, i dtuairim na Cúirte, an cinneadh a bheith feidhmithe ag an duine sin.

(2) Más rud é, i gcás an Chúirt do dhéanamh ordú faoi fho-alt (1), nach ndéanfar an treoir san ordú a chomhlíonadh laistigh de 2 mhí ó dháta an ordaithe a dhéanamh (nó, i gcás achomharc faoi alt 77 (5), laistigh de 2 mhí ó dháta an ordaithe ón Ard-Chúirt ar an achomharc), beidh an duine ar díríodh an treoir chuige ciontach i gcion agus dlífear—

(a) ar é a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná bliain, nó iad araon, a chur air,

(b) ar é a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000 nó prí osúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon, a chur air.

80. —(1) I gcás fostaí a dhífhostú as fostaíocht go heisiach nó go príomha toisc go ndearna an fostaí, de mheon macánta—

(a) tarchur faoi alt 75, 76 nó 77,

(b) fianaise a thabhairt in aon imeachtaí faoin Acht seo, nó

(c) fógra a thabhairt dá fhostóir go raibh sé ar intinn aige aon ní a dhéanamh dá dtagraítear i bhfomhír (a) nó (b),

beidh an fostóir ciontach i gcion agus dlífear—

(i) ar é a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná bliain, nó iad araon, a chur air,

(ii) ar é a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon, a chur air.

(2) In ionchúiseamh i gcion faoin alt seo is ar an bhfostóir a bheidh sé a chruthú don chúirt nárbh é déanamh aon ní dá dtagraítear i bhfo-alt (1) an t-aon chúis nó an phríomhchúis a bhí leis an dífhostú.

(3) (a) Ar fhostóir a chiontú i gcion faoin alt seo, féadfaidh an chúirt, más cuí léi agus an fostaí dífhostaithe nó ionadaí uaidh a bheidh i láthair sa chúirt agus do thoiliú leis—

(i) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe a athfhostú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú ar na téarmaí agus na coinníollacha ar a raibh an duine sin fostaithe díreach roimh an dífhostú sin, maille le téarma go measfar gur thosaigh an t-athfhostú lá an dífhostaithe,

(ii) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe a athfhruiliú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú nó i bpost eile a bheadh réasúnta oiriúnach don duine sin ar cibé téarmaí agus coinníollacha a bheidh réasúnach ag féachaint do na himthosca go léir, nó

(iii) fíneáil a ghearradh ar an bhfostóir, i dteannta aon fhíneála a gearradh faoi fho-alt (1), nach mó ná an méid a bheadh, i dtuairim na cúirte, faighte ag an duine dífhostaithe ón bhfostóir áirithe mar luach saothair dá mba nár tharla an dífhostú:

Ar choinníoll nach mó an méid sin—

(I) má ba chiontú go hachomair an ciontú, ná méid nach mó, i dteannta na fíneála a gearradh faoi fho-alt (1), ná £1,000,

(II) má ba chiontú ar díotáil an ciontú, ná méid is ionann agus luach saothair 104 sheachtain de chuid an duine dífhostaithe.

(b) Déanfar méid fíneála a gearradh faoi mhír (a) a íoc leis an bhfostaí áirithe.

(c) Gan dochar d'aon cheart achomhairc a bheidh ag aon duine eile, féadfaidh an fostaí áirithe achomharc a dhéan amh in aghaidh mhéid na fíneála faoin bhfo-alt seo, chun na hArd-Chúirte nó (de réir mar a bheidh) chun an bhreithimh den Chúirt Chuarda ar ina chuaird atá dúiche (nó aon chuid de dhúiche) an bhreithimh den Chúirt Dúiche a ghearr an fhíneáil, agus is cinneadh críochnaitheach an cinneadh ar achomharc den sórt sin.

(d) Má chruthaítear gur íoc fostóir fíneáil a gearradh faoi mhír (a), is cosaint é an cruthú sin in aon chaingean shibhialta a thionscnóidh an fostaí áirithe ina choinne maidir leis an luach saothair dá dtagraítear i bhfomhír (iii) den mhír sin.

81. —(1) I gcás duine, nár tionscnaíodh ionchúiseamh i gcion faoi alt 80 i ndáil lena dhífhostú as a fhostaíocht, do dhéanamh gearáin leis an gCúirt gur dífhostaíodh amhlaidh é go heisiach nó go príomha toisc go ndearna sé, de mheon macánta, ní a shonraítear in alt 80 (1), beidh feidhm ag na forálacha seo a leanas:

(a) imscrúdóidh an Chúirt an gearán agus éistfidh sí gach duine ar dealraitheach don Chúirt leas a bheith aige san ábhar agus ar mian leis go n-éistfí é;

(b) is go príobháideach a sheolfar imscrúdú faoin bhfo-alt seo ach seolfaidh an Chúirt an t-imscrúdú go poiblí má iarrann aon phairtí sa díospóid uirthi sin a dhéanamh;

(c) i gcás imscrúdú faoin bhfo-alt seo a bheith á sheoladh go poiblí, féadfaidh an Chúirt, más deimhin léi go mbaineann aon chuid den imscrúdú le hábhar ar chóir, ar mhaithe le haon pháirtí sa díospóid, déileáil leis ar mhodh rúin, an chuid sin den imscrúdú a sheoladh go príobháideach;

(d) más deimhin leis an gCúirt, tar éis an imscrúdaithe sin, go bhfuil bonn leis an ngearán, féadfaidh an Chúirt—

(i) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe a athfhostú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú ar na téarmaí agus na coinníollacha ar a raibh an duine sin fostaithe an tráth sin, agus go measfar gur thosaigh an t-athfhostú lá an dífhostaithe,

(ii) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe a athfhruiliú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú nó i bpost eile a bheadh réasúnta oiriúnach don duine sin ar cibé téarmaí agus coinníollacha a bheidh réasúnach ag féachaint do na himthosca go léir, nó

(iii) a ordú go ndéanfaidh an fostóir cibé cúiteamh a íoc leis an duine dífhostaithe a mheasfaidh an Chúirt a bheith réasúnach sna himthosca, ach nach mó é ná méid is ionann agus luach saothair 104 sheachtain de chuid an duine sin.

(2) Faoi réir fho-alt (5), mura ndéanfaidh an fostóir áirithe ordú faoi fho-alt (1) a chomhlíonadh laistigh de 2 mhí ó dháta a dhéanta, beidh sé ciontach i gcion agus dlífear—

(a) ar é a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná bliain, nó iad araon, a chur air,

(b) ar é a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon, a chur air.

(3) (a) Ar dhuine a chiontú i gcion faoin alt seo, féadfaidh an chúirt, más cuí léi agus an duine dífhostaithe áirithe nó ionadaí uaidh a bheith i láthair sa chúirt agus do thoiliú leis—

(i) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe áirithe a athfhostú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú sin ar na téarmaí agus na coinníollacha ar a raibh an duine sin fostaithe an tráth sin agus go measfar gur thosaigh an t-athfhostú lá an dífhostaithe,

(ii) a ordú go ndéanfaidh an fostóir an duine dífhostaithe a athfhruiliú sa phost a bhí ag an duine sin díreach roimh an dífhostú nó i bpost eile a bheadh réasúnta oiriúnach don duine sin ar cibé téarmaí agus coinníollacha a bheidh réasúnach ag féachaint do na himthosca go léir, nó

(iii) fíneáil a ghearradh ar an bhfostóir, i dteannta aon fhíneála a gearradh faoi fho-alt (2), nach mó ná an méid a bheadh, i dtuairim na cúirte, faighte ag an duine dífhostaithe ón bhfostóir áirithe mar luach saothair dá mba nár tharla an dífhostú:

Ar choinníoll nach mó an méid sin—

(I) má ba chiontú go hachomair an ciontú, ná méid nach mó, i dteannta na fíneála a gearradh faoi fho-alt (2), ná £1,000,

(II) má ba chiontú ar díotáil an ciontú, ná méid is ionann agus luach saothair 104 sheachtain de chuid an duine dífhostaithe.

(b) Déanfar méid fíneála a gearradh faoi mhír (a) a íoc leis an bhfostaí áirithe.

(c) Gan dochar d'aon cheart achomhairc a bheidh ag aon duine eile, féadfaidh an fostaí áirithe achomharc a dhéanamh in aghaidh méid fíneála a gearradh faoin bhfo-alt seo, chun na hArd-Chúirte nó (de réir mar a bheidh) chun an bhreithimh den Chúirt Chuarda ar ina chuaird atá dúiche (nó aon chuid de dhúiche) an bhreithimh den Chúirt Dúiche a ghearr an fhíneáil, agus is cinneadh críochnaitheach an cinneadh ar achomharc den sórt sin.

(d) Má chruthaítear gur íoc duine ciontaithe fíneáil a gearradh faoi mhír (a), is cosaint é an cruthú sin in aon chaingean shibhialta a thionscnóidh an fostaí áirithe ina choinne maidir leis an luach saothair dá dtagraítear i bhfomhír (iii) den mhír sin.

(4) Déanfar gearán faoin alt seo leis an gCúirt tráth nach déanaí ná 6 mhí ó dháta an dífhostaithe lena mbaineann nó cibé tréimhse is faide ná sin a mheasfaidh an Chúirt a bheith réasúnach ag féachaint do na himthosca.

(5) Féadfaidh an fostóir áirithe, d'ainneoin alt 17 d'Acht 1946, achomharc a dhéanamh in aghaidh ordaithe faoi fho-alt (1) chun an bhreithimh den Chúirt Chuarda ar ina chuaird a sheolann an duine gnó.